Socialistische Partij
Mabeldebat: functioneren JP de MP voor SP niet ter discussie
23-10-2003 * De SP heeft niet veel aan te merken op het optreden van
minister-president Jan Peter Balkenende in de kwestie Mabel Wisse
Smit. "Zodra hem duidelijk werd dat de verklaringen van Mabel en Johan
Friso niet deugden, heeft hij kordaat en juist opgetreden," stelt Jan
de Wit. "De SP vindt het belangrijker om het functioneren van de AIVD,
de commissie stiekem en de monarchie tegen het licht te houden."
De meeste oppositiepartijen hebben de premier bestookt met een groot
aantal vragen over zijn optreden. Ook in de media hebben zij een flink
aantal kritische kanttekeningen geplaatst bij zijn functioneren in
deze kwestie. De Wit: "Zodra duidelijk werd dat prins Johan Friso en
Mabel Wisse Smit gelogen hadden, heeft Balkenende een streep getrokken
en openheid van zake gegeven: precies wat we van hem mochten
verwachten."
De AIVD
Er is kritiek op de AIVD. Waarom kan de AIVD niet wat journalisten wel
kunnen? De Wit: De SP heeft al heel lang kritiek op de AIVD en dat is
ook nooit onder stoelen of banken gestoken. Maar hier heeft de
minister-president het bij het rechte eind. We hebben gelukkig geen
KGB in ons land en die moeten we ook niet willen. De SP is er tegen
dat de AIVD zomaar in iemands leven kan gaan zitten wroeten. Of willen
we dat de AIVD zoals Peter R de Vries in Chili te paard iemand
ondervraagt over mevrouw Wisse Smit. Nee, we zijn immers een
rechtsstaat waarin ook de AIVD zich moet houden aan de regels. De SP
deelt die kritiek dus niet.
Wel leeft bij de SP de vraag of MWS haar AIVD-dossier heeft kunnen
inzien en zo ja, wanneer en hoe kan dat? Ook vraagt de SP de reactie
van de premier op verhalen rond haar vermeende relatie met Bosnische
en Servische leiders en haar eventuele betrokkenheid bij wapenhandel.
De commissie Stiekem
Het was een schertsvertoning gisteren, stelde De Wit. Twee voorzitters
van coalitiefracties gingen in gesprek met twee vertegenwoordigers van
dezelfde coalitie. Een variant van het torentjesoverleg, maar nu op
dinsdag en niet op woensdag. De SP-fractie heeft nu al weer enkele
maanden geleden in deze Kamer voorgesteld om de commissie Stiekem op
te heffen. In het door mijn fractie aangevraagde debat heb ik een
motie van die strekking ingediend die helaas alleen de steun van
GroenLinks kreeg.
Voor opheffing van die commissie pleiten de volgende argumenten. Deze
commissie heeft een speciale status; in tegenstelling tot de andere
commissies is zij altijd besloten. Anders dan mevrouw Kalsbeek (PVDA)
afgelopen dinsdag suggereerde, mogen de fracties niet worden
geïnformeerd over wat er is besproken. De Kamer krijgt hoogstens een
verslag. De vraag is gewettigd wie controleert de controleurs? En
controleren deze controleurs wel? Zij zijn gewoon het gehoor van het
kabinet. Het is een onmogelijke situatie. De fractievoorzitters
krijgen van alles te horen, maar ze mogen er niks mee doen; hun handen
zijn gebonden, om met de heer Bos te spreken.
Door het wegblijven van de heer Bos gisteren in de commissie is een
heel nieuwe situatie ontstaan. Nog slechts twee leden uit de Kamer
controleren de AIVD. Een kleine Commissie Stiekem controleert de
Dienst Stiekem en doet dat ook nog stiekem. De commissie heeft zich
zelf in feite hierdoor opgeheven. Vandaar het pleidooi van mijn
fractie om de commissie op te heffen. En mijn vraag aan de PvdA is of
ook zij dat niet beter vindt. Onze voorkeur is nog steeds alles
omtrent de AIVD in openbaarheid te bespreken in de Commissie
Binnenlandse Zaken en bij uitzondering heel gevoelige zaken in
beslotenheid te bespreken maar dan binnen die commissie.
De monarchie
Deze affaire is een gevolg van het feit dat we een constitutionele
monarchie hebben, en dat de MP ministeriële verantwoordelijkheid
draagt voor de leden van het Koninklijk Huis. Deze zaak maakt opnieuw
de urgentie duidelijk dat we toe moeten naar een modernisering van de
monarchie.
Volgens mijn fractie hebben we daarbij de keuze alles te laten zoals
het is, en dan blijven we steeds nieuwe affaires krijgen, na de reeks
die we allemaal kennen: Lockheed, Zorreguieta, Margarita, Mabelgate.
Of het Koninklijk Huis wordt beperkt tot het staatshoofd en de functie
van het staatshoofd wordt teruggebracht tot een ceremoniële functie.
Dan zijn we ook van de ministeriële verantwoordelijkheid af.
Nederland houdt van Oranje, dat is de politieke realiteit. De
discussie over het functioneren van de monarchie moet echter gevoerd
worden. De Eerste-Kamerfractie van de SP stelde daarom gisteren in de
Eerste Kamer voor om een staatscommissie in het leven te roepen, om de
mogelijkheden voor modernisering te onderzoeken. Dat is daar niet
gelukt. Wellicht komt er na vandaag meer draagvlak voor.