Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland

troosthoek

"Geen woorden, maar daden?"

Speech van Jan Troost tijdens het congres 'Gelijk is gelijk' op 23 oktober 2003

Geen woorden maar daden? Dat wordt lastig. Gelijk is Gelijk is het thema van dit seminar van het Europees Jaar, samen met de ministeries VWS en SZW. Goed dat dat kan: een dag met inbreng van beleidsmakers en belangenbehartigers.

We hebben afgelopen jaar al veel bereikt, maar ik krijg een gevoel dat er steeds meer is te doen.

Tien minuten is veel te kort om alles wat mij nu bezighoudt met u te delen. Het zijn barre tijden. Er is veel ongewis, niet in de laatste plaats voor alle mensen met een handicap of chronische ziekte:
* De Wao, de Wajong

* De Wet werk en bijstand,

* Het dienstverleningstelsel, wat nu heet De Wet op de Maatschappelijke Zorg

* Het uitkleden van het ziekenfondspakket. Mensen met een handicap moeten zich bijverzekeren, maar u en ik weten dat 'brandende huizen' niet zijn bij te verzekeren.

* Een tegemoetskomingsregel, zoals Balkenende zegt, die nauwelijks iémand tegemoet komt.

Van alle kanten komen de bedreigingen op ons af.

Ook de CG-Raad staat onder grote druk. Juist nu de belangenbehartiging harder nodig is dan ooit, worden ook wij zwaar getroffen door de Haagse bezuinigingsdrift.

VWS als eerst verantwoordelijk coördinerend ministerie bepleit een twee sporenbeleid.


1. Versterking van de individuele rechtsbescherming is het ene spoor. Hieronder valt deze eerste bouwsteen van de Wet gelijke behandeling. Maar ook de zo noodzakelijk bescherming tegen discriminatie in het wetboek van strafrecht.


2. Het tweede spoor betreft het voorzieningenbeleid.

Twee sporen die dan wel allebei dezelfde kant op moeten gaan om een pijnlijke spagaat te voorkomen.

De Commissie Gelijke Behandeling gaat een belangrijke rol spelen in het nader vormgeven van het eerste spoor. In 2001 heeft de commissie een boek laten verschijnen onder de titel: 'de toekomst van de gelijkheid'. Centraal daarin is de inbedding van gelijke behandeling in alle andere beleidsvoornemens en wet- en regelgeving. Juist nu er aandacht is voor de mensenrechten van mensen met een handicap of chronische ziekte, juist nu onze achterban juridische instrumenten in handen krijgt om de deelname aan de samenleving af te dwingen, juist nu worden wij aangesproken op de zogenaamde eigen verantwoordelijkheid en trekt de rijksoverheid zich terug en dreigen de voorwaarden die nodig zijn voor die deelname niet vervuld te worden.

Een voorbeeld: de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte zou van toepassing moeten zijn op het hele beleidsterrein wonen. Maar als dat gebeurt dan gaat dat waarschijnlijk gepaard met een grootscheepse privatisering van de Wet voorzieningen gehandicapten. De verhuurders worden dan aangesproken op iets dat tot de verantwoordelijkheid van de overheid hoorde. Dus komt er een compromis: de gelijke behandeling gaat gelden voor het gedragsmatige aspect, maar niet voor de fysieke aanpassingen. Dat betekent geen RECHT op aanpassing, maar handhaving van de gemeentelijke zorgplicht, maar het betekent ook dat er (in ieder geval voorlopig) wel middelen beschikbaar blijven.

In het Nieuwsblad van Gehandicaptenplatform in Alphen aan de Rijn vond ik een mooie verwoording van nog een voorbeeld van het twee sporenbeleid:

Staatssecretaris Nijs van Onderwijs zal geen extra maatregelen treffen ter bevordering van het MBO onderwijs voor gehandicapte leerlingen. Nee, er zullen zelfs verslechteringen doorgevoerd gaan worden. En dat, terwijl op 1 december de Wet gelijke behandeling in gaat. Een fantastisch voorbeeld van hoe deze regering een dubbel leven regeert: Aan de ene kant laten zij een mooie wet in werking gaan en dan draait ze vervolgens heel hard de geldkraan dicht. De regeltjes zijn dus in orde, geld is er niet maar daar praten we niet over.. Maar omdat het papiertje in orde is, kun je vervolgens alle daaraan gekoppelde praktische zaken gewoon aan je laars lappen. Per slot van rekening is het financiële gedeelte niet jouw afdeling dus kun je gewoon negeren.
In die trant moet de gedachtegang van deze regering zich afspelen. Iedere verantwoordelijke functionaris zit keurig op zijn eigen eilandje te regeren en het laat hem of haar volkomen Siberisch als het vervolg op een maatregel praktisch onhaalbaar is. In haar oneindige wijsheid heeft de regering doen besluiten om per 1 augustus de financiering voor extra begeleiding in het mbo te laten verdwijnen. We hebben dus wel een wet maar er zijn geen voorzieningen die het mogelijk maken om volledig mee te draaien op een school.

Voor onze beweging geldt dat onze strijd voortgezet moet worden op twee fronten. We moeten ons blijven inzetten voor een betere rechtsbescherming en tegelijkertijd - juist om recht te doen aan de gelijkwaardigheid van iedereen, dus met open oog voor verschil - ons verzetten tegen verdere afbraak van die voorzieningen die de randvoorwaarden zijn om echt aan de samenleving te kunnen deelnemen. We moeten ervoor waken dat er straks een grote groep MET RECHT(en) achter de geraniums verdwijnt, terwijl ze klaar waren om de bloemetjes buiten te gaan zetten.

---