Deze middag stelde minister Vanderpoorten een onderzoek
voor over de taakbelasting van leerkrachten uitgevoerd door
het Hoger Instituut Voor de Arbeid (HIVA) en door de
Universiteit Antwerpen Management School (UAMS). Men
onderzocht in opdracht van de minister de taaklast bij
3.000 Vlaamse leerkrachten in 70 basis- en secundaire
scholen. De onderzoekers vergeleken de resultaten van hun
onderzoek met cijfers van 10 jaar geleden. Ze stelden vast
dat de Vlaamse leerkracht zijn baan als zwaar en belastend
omschrijft, maar graag voor de klas staat. 4 op 5 denkt er
niet uit het onderwijs te stappen. De meeste leerkrachten
zijn tevreden met hun taak als lesgever, maar een vrij
grote groep wil meer en ziet zich op termijn (deels)
overschakelen naar niet-lesgebonden taken.
Uit het onderzoek blijkt dat leerkrachten meer tijd in hun
job steken dan 10 jaar geleden. De gemiddelde werkweek
bedraagt 47u 56min in het basisonderwijs en 46u 52min in
het secundair onderwijs. In vergelijking met 1990 is dat
een toename met respectievelijk 4 en 2 uren. Dat is meer
dan de gemiddelde Vlaming, die iets meer dan 39 uur per
week werkt. Verrekent men in de statistieken echter de
schoolvakanties, dan werken leerkrachten ongeveer even lang
als de doorsnee Vlaming. Leerkrachten kloppen dus veel uren
op kortere tijd. Dat verklaart volgens de onderzoekers ook
gedeeltelijk waarom ze hun werk zo belastend vinden.
De gemiddelde leerkracht besteedt driekwart van zijn tijd
aan lessen voorbereiden, lesgeven, nawerk, buitenschoolse
activiteiten en leerlingbegeleiding. Het andere kwart gaat
naar activiteiten als overleg, administratie, toezicht,
opvang, vorming, beleidsondersteuning en andere
activiteiten die niets met lesgeven te maken hebben. Uit
het onderzoek blijkt dat leerkrachten administratie,
toezicht, opvang en nawerk het zwaarste aspect van hun baan
vinden.
Leerkrachten uit het gewoon onderwijs werken langer dan
leerkrachten uit het buitengewoon onderwijs. Leerkrachten
ASO en TSO investeren meer tijd in lesgeven dan
leerkrachten BSO, die ook minder tijd in nawerk steken. Van
de grootte van de school hangt ook veel af: leerkrachten op
grote scholen werken minder lang dan hun collega's op
kleine of middelgrote scholen. Ze besteden minder tijd aan
buitenschoolse activiteiten en meer aan administratie.
Leerkrachten in kleine scholen stoppen meer uren in
vorming.
Scholen kunnen het werk van hun leerkrachten verlichten
door te voorzien in een open schoolcultuur waar overleg en
een open communicatie tussen directie en leerkrachten
centraal staan. Inspraak en participatie vinden
leerkrachten immers zeer belangrijk. Een tweede vereiste is
een uitgebouwd personeelsbeleid. Dat houdt het volgende in:
degelijk aanwerven en selecteren, functioneringsgesprekken
organiseren, nieuwe leerkrachten opvangen en begeleiden en
rekening houden met de persoonlijke behoeften en wensen van
de leerkrachten.
Hoeveel uren werken leerkrachten per week? Uit de dagboeken
die 1.600 leerkrachten in basis- en secundair onderwijs
twee weken bijhielden blijkt het volgende:
- basisonderwijs: 18 - 30 uur/week: 1,7%
30 - 40 uur/week: 14,1%
40 - 50 uur/week: 44,2%
50 - 60 uur/week: 31,7%
60 - 74 uur/week: 7,9%
- secundair onderwijs: 18 - 30 uur/week: 3,0%
30 - 40 uur/week: 22,0%
40 - 50 uur/week: 38,2%
50 - 60 uur/week: 25,4%
60 - 74 uur/week: 10,8%
"Dit onderzoek toont duidelijk aan dat leerkrachten in het
Vlaams onderwijs harde werkers zijn. Laat alle stereotiepen
over leerkrachten en weinig werken daarmee van de baan
zijn," zei minister Vanderpoorten bij de voorstelling van
dit onderzoek. Zij ziet verder nog veel werk voor het
onderwijsbeleid op centraal én lokaal niveau. "Tussen de
periode van het onderzoek en vandaag is er wel al het één
en ander veranderd. Alle werkdrukverlagende maatregelen die
ingegaan zijn tijdens het vorig het huidige schooljaar
moeten normaal gezien een deel van de druk op de
leerkrachten weggenomen hebben en in de nabije toekomst nog
wegnemen. Ik denk dan in het bijzonder aan de extra
administratieve ondersteuning, de zorgbegeleiders, de
kinderverzorgsters in het kleuteronderwijs en de ICT-
coördinatoren.
Maar er moeten nog stappen gezet worden. Ik neem mij voor
om nog voor de wintervakantie met een actieplan naar buiten
te treden om de planlast voor de leerkrachten drastisch te
verminderen. De administratieve belasting van leerkrachten
is niet alleen in dit onderzoek een belangrijk onderwerp.
Ook in de mails en brieven die ik dagelijks ontvang én bij
schoolbezoeken of andere contacten met leerkrachten en
directies vormt planlast een steeds wederkerende
bezorgdheid."
Verder onderstreepte minister Vanderpoorten: "het belang
van teamwerk en échte participatie. Twee elementen die in
de studie een duidelijke relatie vertonen met de
arbeidstevredenheid en de taakbelasting." Tenslotte
bevestigden de resultaten van het onderzoek een ander oud
zeer, en wel het ervaren van een gebrek aan ondersteuning
en vorming bij leerkrachten. "Ik heb al verschillende keren
de vinger op de zere wonde van de begeleiding en van de
opleiding van leerkrachten gelegd. Leerkrachten ervaren dit
blijkbaar als een belangrijke tekortkoming binnen hun
arbeidskader. Het is de verantwoordelijkheid van het
beleid, op meso- en macroniveau, om hierop een antwoord te
bieden."
info : Jo De Ro, woordvoerder van minister Vanderpoorten
gsm (0475) 98 33 73 - tel (02) 553.99.23
fax. (02) 553 99 19
e-mail: persdienst.vanderpoorten@vlaanderen.be
---
Vlaamse overheid