Brief VWS inzake verstandelijk gehandicapten in cel
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en SportNaar aanleiding van uw brief d.d. 23 oktober 2003 over het artikel in de Volkskrant over "steeds meer verstandelijk gehandicapten in cel" bericht ik u mede namens de Minister van Justitie het volgende.
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag DBO-CB-U-2423221
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Artikel: Verstandelijk gehandicapten in cel 23 oktober 2003 VWS/03/55/LS
In het artikel worden twee zorgen geuit. Ten eerste: leidt vermaatschappelijking van de zorg voor mensen met een handicap tot problemen, zodanig dat zij met politie en justitie in aanraking komen? Ten tweede als mensen met een verstandelijke handicap in aanraking komen met politie en justitie, is dan het reguliere justitiële regime wel het juiste voor deze groep mensen?
1. Vermaatschappelijking van de zorg
Ten aanzien van het eerste punt. Vermaatschappelijking van de zorg, wat ook wel wordt aangeduid met het begrip community care, betekent een fundamentele omslag in het denken over de zorg en ondersteuning van mensen met een handicap in de lokale samenleving. Deconcentratie, scheiden wonen en zorg en persoonsgebonden financiering zijn belangrijke voorwaarden om community care te kunnen realiseren. De algemene ingezette beleidslijn voor maatschappelijke participatie vergroot voor een grote groep mensen met een handicap de kwaliteit van leven.
Voor de ondersteuning van mensen met een beperking is de laatste jaren een belangrijke stap vooruit gezet met de ontwikkeling van de SPD Nieuwe Stijl. Doel hiervan is het bieden van een laagdrempelige, onafhankelijke en betrouwbare cliëntondersteuning voor mensen met een beperking. Hiermee krijgen mensen met een (functie)beperking de mogelijkheid tot onafhankelijke, individuele ondersteuning bij het maken van keuzes in de zorg en bij het vinden van werk, onderwijs en andere levensterreinen. Langs deze weg kan een cliënt meer sturing geven aan de inrichting van zijn leven. Op deze manier sluit de SPD Nieuwe Stijl aan bij het proces van vraagsturing in de zorg, de modernisering van de AWBZ, en de ontwikkeling van community care. Het preventieve karakter van cliëntondersteuning hangt samen met het feit dat zij een ondersteuning inhoudt in het structureren van de te verrichten taken om zelfstandig te leven. De ervaring is dat met een goede begeleiding mensen met een handicap in staat zijn goed te participeren in de samenleving.
Postbus 20350 Bezoekadres: Correspondentie uitsluitend Internetadres: 2500 EJ DEN HAAG Parnassusplein 5 richten aan het postadres www.minvws.nl Telefoon (070) 340 79 11 2511 VX DEN HAAG met vermelding van de Fax (070) 340 78 34 datum en het kenmerk van deze brief
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Blad
---
Kenmerk
DBO-CB-U-2423221
Helaas geldt bovenstaande voor een kleine groep mensen niet. Hoeveel mensen met een handicap momenteel in de reguliere huizen van bewaring zitten is (nog) niet bekend. Voor de groep gehandicapten die in detentie dreigen te komen, zitten of uitstromen zijn door de beide departementen VWS en Justitie verschillende acties genomen. Een prevalentieonderzoek kan hier inzicht in bieden.
2. Welke voorziening voor mensen met een verstandelijke handicap Ten aanzien van de tweede vraag: als mensen met een verstandelijke handicap in aanraking komen met politie en justitie, is dan het reguliere justitiële regime wel het juiste voor deze groep mensen, het volgende.
In - een in 2001 - verschenen beleidskader forensische verstandelijk gehandicaptenzorg van De Borg (koepel van de 5 SGLVG1 behandelcentra die de gehandicaptensector kent) wordt gesproken van een groep van 300 á 350 mensen en spreekt van een behoefte aan uitbreiding van behandelplaatsen van 120. Op 8 februari 2002 is er vanuit het Ministerie van VWS (in afstemming met het Ministerie van Justitie) een brief aan de Kamer gestuurd (DGB/ZVG-2248869) met de reactie op het beleidskader forensische verstandelijk gehandicaptenzorg van De Borg.
In deze brief van 8 februari 2002 is vanuit het Ministerie van VWS de noodzaak dat er voor deze kwetsbare groep een oplossing moet komen onderkend. Dit heeft geleid tot een uitbreiding van 120 plaatsen t.b.v. forensische gehandicaptenzorg bij de bestaande behandelcentra voor Sterk Gedragsgestoorde Licht Verstandelijk Gehandicapten (SGLVG behandelcentra). De investeringslast die met deze 120 plaatsen gemoeid gaat is 5 * 8 173 000,- , zijnde 40 865 000,-. Een uitbreiding met 120 plaatsen is niet van de ene op de andere dag gerealiseerd. De verklaringen zijn afgegeven; inmiddels is gestart met het bouwtraject. Na realisatie van de bouw (verwacht 2005) kost één SGLVG behandelplaats incl. exploitatielasten circa 2 * het bedrag van een gewone verstandelijk gehandicapte cliënt. Zijnde 2 * 55 000,- = 110 000,- per jaar.
Vanaf 2002 zijn daarnaast structureel middelen vanuit de AWBZ geïnvesteerd in de toekenning van de zgn. SGLVG verblijftoeslagen. Dit betreft een toeslag van circa 40.000 (op jaarbasis) op een reguliere verblijfplaats binnen de gehandicaptensector (in 2002 117 miljoen, in 2003 is dit naar verwachting nog hoger). Hierdoor kan de zorg voor mensen met sterke gedragsproblemen gerealiseerd worden. Deze plaatsen zijn bedoeld om de uitstroming van cliënten met ernstige gedragsproblematiek (met en zonder justitieel verleden) uit SGLVG behandelcentra te bevorderen.
De criteria die worden gesteld voor cliënten in de bestaande SGLVG behandelcentra lijken op die van de groep die tot delinquentie vervalt. De cliënten vallen volledig onder het zorgregime en worden via de AWBZ gefinancierd. Dit betekent toespitsing binnen de behandeling (24-uurs zorg en ambulante zorg) die vanuit de SGLVG behandelcentra wordt gegeven. De behandeling is expliciet gericht op cliënten die een of meerdere delicten hebben gepleegd met een reëel risico van recidive en/of verergering c.q. verharding van delicten.
Momenteel voert het Ministerie van Justitie een onderzoek uit naar de prevalentie van verstandelijk gehandicapten in detentie. Dit om een beter beeld te krijgen van de aard, omvang en zorgbehoefte van de groep. De onderzoeksresultaten worden eind 2003 bekend.
1 SGLVG staat voor Sterk Gedragsgestoord Licht Verstandelijk Gehandicapt. In Nederland zijn daarvoor 5 behandelcentra die worden bekostigd vanuit de AWBZ.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Blad
---
Kenmerk
DBO-CB-U-2423221
Eenzelfde prevalentieonderzoek is gestart binnen de justitiële jeugdinrichtingen. Het resultaat van dit onderzoek wordt verwacht in de zomer van 2004.
Uit bovenstaande blijkt dat het kabinet bereid is flink te investeren in de mogelijkheden tot behandeling en opvang van deze mensen. De komende tijd zullen wij dit traject verder uitwerken. De uitkomsten van de prevalentieonderzoeken vanuit Justitie zullen aan een goede uitwerking van het uitgezette beleid bijdragen.
De Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
Drs. Clémence Ross-van Dorp
---- --