Naast vrijheidsstraffen ook privacystraffen
Veiligheid en rechtshandhaving
Lousewies van der Laan
29-10-2003 - D66 wil dat de regering gaat onderzoeken of er naast
vrijheidsstraffen ook privacystraffen kunnen worden opgelegd. Op die
manier hopen de Democraten veelplegers in het gareel te kunnen houden.
CDA-minister Donner ziet vooralsnog weinig in het plan, hij ziet meer
in voorstellen die de persoonlijke levenssfeer van alle Nederlanders
aantasten. Dinsdag stemt de Kamer over een D66-motie om de
mogelijkheden van privacybeperkende straffen te onderzoeken.
Op dit moment heeft de politie veel last van bepaalde
privacybeschermende maatregelen. Ook als een veelpleger herhaaldelijk
is veroordeeld, mag de politie bijvoorbeeld niet achterhalen bij welke
hulpverleningsinstanties hij of zij onder behandeling staat. Dat staat
een effectiviteit aanpak enorm in de weg, zegt Van der Laan. D66 vindt
dat de regels op dit punt moeten worden aangepast. Als iemand over
scheef gaat, moeten politie, justitie en hulpverleners de mogelijkheid
krijgen om zo iemand ook echt het rechte pad weer op te helpen. Dat is
in het belang van de samenleving, maar vaak ook in het belang van de
persoon zelf.
Volgens Van der Laan is er echter nog veel meer mogelijk met
privacybeperkende straffen. In Engeland kunnen zedendelinquenten via
een GPS-systeem in de gaten worden gehouden. Ze weten dat ze als ze
opnieuw over de schreef gaan, ze ogenblikkelijk weer gepakt worden.
Van der Laan ziet veel in nieuwe technische mogelijkheden om de gangen
van mensen te controleren. D66 staat pal voor de privacy van mensen.
Maar wie een misdrijf begaat, verspeelt bepaalde rechten. Denk aan het
recht op vrijheid, dat je verliest als je tot een gevangenisstraf
wordt veroordeeld. In aanvulling daarop zou justitie privacystraffen
moeten kunnen opleggen, om sommige verdachten langer in de gaten te
kunnen houden.
Volgens Van der Laan zal van de privacystraffen een sterk preventieve
werking uitgaan. Gevangenisstraf is niet ideaal; het cliché is dat je
er slechter uitkomt dat je erin gaat. Daar zit een kern van waarheid
in. Wie echter goed in de gaten wordt gehouden als hij of zij weer in
de maatschappij terugkeert, heeft een enorme stimulans om op het
rechte pad te blijven. Want lukt dat niet, dan weet je dat ben je er
meteen weer bij.
Van der Laan bestrijdt dat het voorstel niet past bij D66, een partij
die privacybescherming hoog in het vaandel heeft staan. We hebben
vrijheid ook hoog in het vaandel staan, maar we zijn helemaal niet
tegen gevangenisstraffen. Bovendien is veiligheid is voor ons een
prioriteit: als mensen zich niet veilig voelen om te gaan en staan
waar ze willen, zijn ze niet vrij. Daarom is D66 ook groot voorstander
van het gebruik van DNA bij opsporing. Volgens D66 bieden de
privacybeperkende straffen een belangrijke kans om de privacy van de
samenleving als geheel te beschermen. Van der Laan: Wat Donner doet is
ieders privacy een beetje aantasten om misdaad te voorkomen. Wij
denken niet in een dogmatische uitruil tussen privacy en veiligheid.
Het is veel beter om gericht privacy te beperken van die personen die
daar aanleiding toe geven. Op die manier beschermen we niet alleen de
privacy van grote groepen mensen, maar dat is ook een veel
effectievere manier om politie- en justitiemiddelen in te zetten.
D66