NVJ Verenigingsraad 12/11/2003 / 13.00 uur Nieuwspoort
Agendapunt 4.
Arbeidsvoorwaardenbeleid 2004:
Bouwen aan de toekomst
Meer dan voorheen zal er een beroep worden gedaan op solidariteit. Ook
in de journalistiek. Voor goede arbeidsvoorwaarden is het tij
ongunstig. Economische omstandigheden hebben her en der tot zware
ingrepen geleid. Dat is ten koste gegaan van de werkgelegenheid in de
journalistiek. Anderzijds is de NVJ er in geslaagd - als
beroepsvereniging en als vakbond - om veel pijn te voorkomen dan wel
te verzachten.
De zekerheden in de arbeidsvoorwaarden staan op de tocht. De
kabinetsplannen leiden tot versobering van het sociale bestel en
bovendien tot een grote lastenverzwaring voor de werknemers, ook
journalisten. Tegelijk zijn het de werkgevers die knagen aan het
huidige stelsel aan arbeidsvoorwaarden. De NVJ vecht voor behoud van
belangrijke verworvenheden, maar ze stelt zich ten alle tijde
realistisch op. Ze wil ook vooral gesprekspartner zijn om uiteindelijk
weer te bouwen aan de toekomst. Investeren in journalisten heeft
daarbij eerste prioriteit.
Alleen al in de dagbladsector zijn er in een jaar tijd honderden
arbeidsplaatsen verloren gegaan. Ze werden geofferd om de rendementen
bij kranten te verbeteren. Maar het gevaar loert dat uitgevers
vervolgens voor lange tijd niet meer investeren in nieuw talent op
redacties met als gevolg een verdergaande vergrijzing. Juist nu is het
dus zaak om te pleiten voor nieuwe instroom op redacties. Vooral met
het oog op de toekomst van de media.
Het klimaat is even niet gunstig. Economische groei blijft uit, de
werkloosheid stijgt snel en de inflatie blijft in ons land te hoog.
Juist in een jaar dat er een koopkrachtverlies van bijna 3,5 procent
gecompenseerd zou moeten worden, hebben werknemers genoegen genomen
met minder. Maar desondanks is er sprake van een aanzienlijke extra
lastenverzwaring, voortvloeiend uit maatregelen van onder andere
overheden, ziektekostenverzekeraars en pensioenbeheerders.
Koopkrachtbehoud is uitgangspunt
Koopkrachtbehoud blijft voor de NVJ uitgangspunt in het
arbeidsvoorwaardenbeleid voor 2004. Het kan niet zo zijn dat de
lastenverzwaringen op de werknemers worden afgewenteld en zij
bovendien het koopkrachtverlies niet kunnen compenseren. Echter, de
hoogte van de salarisverhogingen kan en mag niet los worden gezien van
andere resultaten in de onderhandelingen voor de journalistieke cao's.
De NVJ wil zich realistisch opstellen, maar alleen als er harde
afspraken zijn te maken over het perspectief voor de sector. In
sectoren waar aantoonbaar sprake is van achterstand wil de NVJ die
wegwerken. Door de overheid aangekondigde verslechteringen in de
arbeidsvoorwaarden wil de NVJ in het CAO-overleg compenseren.
De NVJ wil constructief zijn. Maar dat is geen doel op zich. Wel
tracht de NVJ een vernieuwingsproces op gang te brengen om op die
wijze verbetering van de positie van journalisten te bewerkstelligen.
En tegelijk ijvert de NVJ voor versterking van de diverse
journalistieke sectoren, juist om werkgelegenheid te behouden en zo
mogelijk uitbreiding daarvan te stimuleren.
Leeftijdsbewust personeelsbeleid
Een vernieuwing is leeftijdsbewust personeelsbeleid. Daarbij gaat het
om het benutten van alle mogelijkheden om gedurende de gehele loopbaan
in de journalistiek op flexibele wijze tijd en inkomen in te zetten
voor arbeid en privé. Daarbij is aansluiting te vinden bij de door de
overheid in 2004 te introduceren levensloopregeling, waar de regeling
voor verlofsparen in zal worden opgenomen en die ook mogelijkheden
biedt voor deeltijdpensioen.
Er is een keur aan specifieke regelingen in CAO's vastgelegd. Beter is
het om te kiezen voor een integrale benadering, waarbij een journalist
de mogelijkheid heeft om op enig moment in zijn carrière de elementen
tijd en inkomen in te zetten voor zorg, scholing en ontspanning of om
het tijdens een periode in een loopbaan om wat voor reden ook wat
rustiger aan te doen. Zo'n vorm van à la carte biedt veel meer
individuele flexibiliteit.
Prepensioen
Onderdeel van leeftijdsbewust personeelsbeleid is ook het prepensioen.
Ook hier geldt dat journalisten meer keuzes moeten kunnen maken. Door
binnen een carrière te schuiven met de elementen tijd en inkomen kan
in de periode voorafgaand aan de feitelijke pensionering meer
flexibiliteit worden aangebracht. Daardoor heeft iedere journalist
volop mogelijkheden om op een geheel eigen wijze een loopbaan te
beëindigen. Ondanks de aanstaande fiscale versobering van vut en
prepensioen, zullen de diverse regelingen blijven bestaan. Wel is het
zaak om tegenover de uittreding uit de journalistieke sector meer
initiatieven te ontwikkelen om journalisten breder inzetbaar te maken
en instroom van jong talent te stimuleren. Daarmee blijven redacties
vitaal. Bovendien is zo een antwoord gevonden voor het vraagstuk van
de toenemende vergrijzing op redacties.
Pensioen
Manifest onderdeel van de arbeidsvoorwaarden zullen de komende jaren
de pensioenregelingen zijn. Een deel van de problematiek is
conjunctureel van aard. Immers, door enkele slechte beursjaren zijn de
rendementen achtergebleven. Het is deels paniekvoetbal, maar het
bevestigt tegelijkertijd de noodzaak van goede langetermijnvisies in
pensioenregelingen. Een nog belangrijker vraagstuk is structureler.
Hier gaat het om de modernisering van de pensioenregelingen. De
discussie is niet meer te vereenvoudigen tot het kiezen uit eind- of
middenloon. Een pensioenregeling wordt een keuze uit een bonte reeks
variëteiten. De NVJ wil per sector gesprekspartner zijn in die
moderniseringsslag om te waarborgen dat er een goede basis ligt voor
ieders pensioen. Meer dan voorheen is de pensioenvoorziening een
belangrijk punt tijdens iemands actieve loopbaan en niet pas na het
werkzame leven.
En de freelancers....
De NVJ ervaart dat juist de freelancers de eerste klappen van de
economisch mindere tijden opvangen. Daarom is het eens temeer van
belang om aandacht te vragen voor de betaling van fatsoenlijke
tarieven, die voldoende financiële ruimte bieden om ook de magere
tijden door te komen.
Bredere inzetbaarheid maakt meer vaste contracten mogelijk
Modernisering, flexibilisering en individualisering kunnen voor
journalisten ook nadelig zijn. De NVJ is daarop bedacht. Een voorbeeld
zijn de flexibele arbeidscontracten. De NVJ strijdt voor terugdringing
van het grote aantal tijdelijke contracten, in het bijzonder bij de
omroepen. De NVJ ziet het als een uitdaging dat werkgevers zich
inzetten voor bredere inzetbaarheid van hun werknemers, om ook op
andere manieren dan door tijdelijke aanstellingen, doorstroming binnen
en buiten de organisaties te bewerkstelligen. Dat vergt flexibiliteit
van journalisten, maar dan wel binnen de kaders van een vast contract.
Het is echter ook een investering van de werkgever in het breder
inzetbaar maken van journalisten d.m.v. opleidingen, stages,
detachering etc.
Juist nu, juist met solidariteit zouden meer mensen aan een vast
contract moeten worden geholpen.
Met werk, daarmee bouwen we aan de toekomst.
Nederlandse Vereniging van journalisten