Ministerie van Justitie
Persbericht
Wetsvoorstel naar Tweede Kamer (Verruiming aanpak mensensmokkel en
mensenhandel)
12 november 2003
Er komen meer wettelijke mogelijkheden om tegen mensensmokkel en
mensenhandel op te treden. Dit blijkt uit een wetsvoorstel van
minister Donner van Justitie dat vandaag naar de Tweede Kamer is
gestuurd. Nederland voert met het wetsvoorstel internationale
regelgeving uit. De wijziging actualiseert de strafwetgeving en legt
een basis voor een effectievere strafrechtelijke nationale en
internationale aanpak van deze ernstige vormen van
grensoverschrijdende en georganiseerde criminaliteit.
Mensensmokkel is, kort gezegd, hulp bij illegale binnenkomst en
verblijf. Het is een vorm van georganiseerde criminaliteit die hoge
prioriteit heeft bij politie en justitie. Criminelen verdienen veel
geld aan illegale vreemdelingen. In Nederland staat op mensensmokkel
ten hoogste vier jaar gevangenisstraf. Als iemand er een beroep of
gewoonte van maakt, of in vereniging met anderen het feit begaat, dan
kan ten hoogste acht jaar worden opgelegd. De ernst van het delict
neemt toe wanneer dit gepaard gaat met schending van elementaire
mensenrechten.
Door het wetsvoorstel van minister Donner wordt het bereik van de
strafbaarstelling van mensensmokkel uitgebreid tot alle EU-landen (nu
alleen Schengenlanden) en de landen die zijn toegetreden tot het
VN-protocol inzake mensensmokkel. Dit bevordert de internationale
samenwerking en maakt een strengere aanpak van mensensmokkel mogelijk.
Daarnaast wordt door het schrappen van het bestanddeel winstbejag in
geval van hulp bij illegale binnenkomst en doorreis de aanpak van
mensensmokkel vergemakkelijkt.
Humanitaire bijstand vormt een uitzondering. In dit opzicht is van
belang dat een verdachte straffeloos is als aannemelijk gemaakt kan
worden dat gehandeld is uit louter humanitaire overwegingen. Bij
humanitaire bijstand gaat het om hulp van kerkelijke of ideële
instellingen die vanuit een godsdienstige of geestelijke opvatting
hulp bieden aan illegale vreemdelingen.
Een ander gevolg van de uitvoering van internationale regelgeving is
de introductie van drie nieuwe strafverzwarende omstandigheden. Zo kan
de rechter een gevangenisstraf van twaalf jaar opleggen bij zwaar
lichamelijk letsel of als levensgevaar een rol speelt. Bij overlijden
geldt een maximum celstraf van vijftien jaar.
De nieuwe wettelijke regeling van minister Donner omvat ook een
verbreding en aanscherping van de strafbaarstelling van mensenhandel.
Mensenhandel omvat nu nog alle vormen van seksuele uitbuiting, maar
zal door het wetsvoorstel ook gaan over andere vormen van moderne
slavernij en over verwijdering van organen. Dit is een ruimere
omschrijving van het delict dan tot nu toe in Nederland is gehanteerd.
De brede omschrijving komt van het Protocol inzake mensenhandel en het
EU-kaderbesluit ter bestrijding van mensenhandel.
In Nederland staat op mensenhandel een gevangenisstraf van ten hoogste
zes jaar. Bij strafverzwarende omstandigheden kan dit oplopen tot
maximaal tien jaar.
Evenals bij mensensmokkel zal de rechter een gevangenisstraf kunnen
opleggen tot twaalf respectievelijk vijftien jaar wanneer mensenhandel
leidt tot levensgevaar, ernstig lichamelijk letsel of overlijden.
Het resultaat hiervan is dat zowel nationaal als internationaal
slagvaardiger kan worden opgetreden tegen verschillende vormen van
mensenhandel.