Ingezonden persbericht

Amsterdam, 13 november 2003

Van Gogh Museum verwerft topstuk van impressionistische meester Gustave Caillebotte

Na de verwerving van twee werken van Claude Monet begin 2001 en een zeegezicht van Edouard Manet in de zomer van 2002 heeft het Van Gogh Museum de collectie opnieuw met een belangrijk schilderij verrijkt. Recent werd Uitzicht vanaf een balkon uit 1880 van de impressionistische meester Gustave Caillebotte (1848-1894) aangekocht. Het doek is verworven met financiële steun van de Sponsor Loterij, de Vereniging Rembrandt (mede dankzij het Prins Bernhard Cultuurfonds), het VSBfonds, de Mondriaan Stichting en de Vincent van Gogh Stichting. De aankoopprijs bedroeg circa 2,3 miljoen euro, waarvan ongeveer de helft werd gefinancierd door de Sponsor Loterij.

Gustave Caillebotte was een prominent vertegenwoordiger van de impressionistische beweging. Tussen 1874 en 1886 nam hij deel aan vijf van de acht tentoonstellingen die de Impressionisten organiseerden. Als verzamelaar van het werk van zijn vrienden vervulde Caillebotte tevens een belangrijke rol als mecenas van deze kunstenaarsgroep. Het grootste deel van zijn belangwekkende collectie, waaronder Manets monumentale schilderij Het balkon uit 1868/69, bevindt zich thans in het Musée d'Orsay in Parijs. Hoewel hij in diverse genres werkte, heeft Caillebotte vooral faam verworven door zijn uitbeeldingen van het moderne, stedelijke leven. In zijn originele keuze van motieven en de vindingrijke manier waarop hij zijn composities vorm gaf, evenaart hij het werk van Edgar Degas. Ook Caillebotte's manier van schilderen is in zijn jongere jaren verwant met de stijl van Degas, al zou hij gaandeweg een meer schilderachtige penseelvoering ontwikkelen die meer aansluit bij de schilderwijze van Claude Monet; tegelijkertijd wordt zijn werk lichter van toon. Uitzicht vanaf een balkon is een van de resultaten van die ontwikkeling. Het doek is deel van een reeks van geschilderde Parijse stadsgezichten uit 1880. Deze ontstonden in de nieuwe woning aan de boulevard Haussmann die Caillebotte in 1878 betrok. Ook bij andere Impressionisten was het uitzicht op de stad vanuit een hoog standpunt een geliefd motief, maar Caillebotte gaf er een sterk persoonlijke invulling aan. Hoewel het schilderij de karakteristiek van een studie heeft, lijkt Caillebotte het te hebben bedoeld als een voltooid werk. De combinatie van een decoratief balkonhek met een duizelingwekkend uitzicht op de straat beneden maakt het een van Caillebotte's meest opmerkelijke en experimentele composities. Een blik in de diepte wordt verknipt door het lijnenpatroon van het hek. Zo wordt een spel gecreëerd tussen het twee- en drie-dimensionale en tussen het reële en het abstracte, waarmee Caillebotte zich een volwaardig voorloper betoont van kunstenaars als Matisse en Picasso. Er zijn weinig voorbeelden van een dergelijke gewaagde aanpak in de 19de-eeuwse Franse kunst. Caillebotte werd ongetwijfeld geïnspireerd door Japanse houtsneden, waarin op vergelijkbare wijze met de compositie wordt gespeeld. Het belang van het werk is tevens herkend door meerdere vooraanstaande kunsthistorici. Zo liet Kirk Varnedoe zich in zijn standaardwerk over Caillebotte in lyrische termen uit over het doek: "The picture is not only one of the most original conceptions in Caillebotte's art; it is also a pivot point in the history of painting, standing within one tradition while announcing another." De Impressionisten-kenner Richard Brettell schreef kort en krachtig: "This boldly painted and brilliantly composed work is one of the most original cityscapes of Paris by any Impressionist painter." De nieuwe aanwinst past in het streven om de collectie uit te breiden met vernieuwende werken uit de tweede helft van de 19de eeuw. Lange tijd kon het museum hier geen voorbeeld van tonen, maar inmiddels bevat de verzameling een olieverfstudie op paneel van Georges Seurat, een indrukwekkend vrouwenportret door Kees van Dongen, twee late en drie vroege Monets, en het vorig jaar verworven zeegezicht van Manet. Van Caillebotte was nog geen enkel schilderij aanwezig in het nationale kunstbezit. Het museum verwierf Uitzicht vanaf een balkon van de New Yorkse kunsthandel Wildenstein, die het doek in 1968 kocht van de familie Caillebotte. De nieuwe aanwinst zal tot en met 8 februari 2004 worden gepresenteerd in het prentenkabinet van de tentoonstellingsvleugel in een verhelderende context van onder andere Japanse prenten, werken van Van Gogh uit de eigen collectie en twee bijzondere bruiklenen van Camille Pissarro: Rue de l'Epicerie, Rouen, 1898 uit een particuliere verzameling en De boulevard Montmartre bij nacht, 1897 uit de National Gallery in Londen. Op zondag 16 november 2003 staat de aankoop centraal in het televisieprogramma Nieuw in Nederland van de AVRO (www.nieuwinnederland.nl). De uitzending begint om 18.50 uur op Nederland 1. Voor meer informatie en beeldmateriaal kunt u contact opnemen met de afdeling Voorlichting van het Van Gogh Museum: +31(0)20 570 52 92 of mailen naar pressoffice@vangoghmuseum.nl. De aankoop is digitaal te bezichtigen op www.vangoghmuseum.nl/caillebotte.

Voor meer informatie over de Sponsor Loterij: Afdeling Pers & Publiciteit, Annemarie van den Berg, +31(0)20 664 09 78 of mailen naar annemarie@sponsorloterij.nl. Voor meer informatie over de Vereniging Rembrandt: Fusien Bijl de Vroe, +31(0)70 427 17 20 of mailen naar bijl@verenigingrembrandt.nl. Voor meer informatie over de Mondriaan Stichting: +31 (0)20 676 20 32 of www.mondriaanfoundation.nl. Voor meer informatie over het VSBfonds: Afdeling Voorlichting en Communicatie, tel. +31 (0)30 230 33 03, vsb-fonds@vsbfonds.nl of www.vsbfonds.nl.