Persberichten november 2003
Promotie psychologe Ingrid Veldhuizen
Oudere werknemers betalen hogere lichamelijke prijs voor inspanningen
dan jongere collegas
Vermoeidheid is één van de meest voorkomende klachten die worden
gemeld bij huisartsen. In de werksituatie kan vermoeidheid leiden tot
verzuim en zelfs tot arbeidsongeschiktheid. Hoe vermoeidheid en
burn-out ontstaan en hoe dit in het lichaam kan worden gemeten, werd
onderzocht door drs. Ingrid Veldhuizen. Op 24 november promoveert zij
op het proefschrift Acute fatigue and burnout.
Tussen de 20 en 30 procent van de bevolking heeft in meer of mindere
mate last van een ernstige vorm van vermoeidheid. In de werksituatie
is vermoeidheid een van de meest gerapporteerde klachten, wat kan
leiden tot verzuim en arbeidsongeschiktheid. Wanneer men onvoldoende
herstelt van de geleverde inspanning tijdens een werkdag, kunnen de
effecten van acute vermoeidheid zich geleidelijk opstapelen, wat weer
kan leiden tot langdurige vermoeidheid. Wordt dit niet effectief
tegengegaan, dan kan het zelfs resulteren tot volledige uitputting, de
burn-out.
In haar proefschrift onderzoekt Ingrid Veldhuizen hoe burn-out
ontstaat en hoe dit in het lichaam kan worden gemeten. Om de
vermoeidheidsontwikkeling te onderzoeken zijn bij zowel oudere
(werknemers) als jongere mensen (studenten) langdurige
vermoeidheidsklachten onderzocht. De klassieke manier van het meten
van vermoeidheid is gebruik te maken van vragenlijsten. In dit
proefschrift wordt vermoeidheid ook lichamelijk gemeten: tijdens een
gesimuleerde werkdag werden zowel de hartslag als de spierspanning
vastgesteld. Samen met de zogeheten subjectieve vermoeidheid (de
vermoeidheid die mensen zeggen te ervaren) waren dit goede indicatoren
van langdurige vermoeidheid. Zo laat Veldhuizens onderzoek zien dat
het mogelijk is om de vermoeidheid die mensen zeggen te ervaren ook te
meten in het lichaam.
Tandje terug
De belangrijkste bevinding is dat langdurig vermoeide jonge mensen
lichamelijk anders reageren op vermoeidheid dan oudere mensen.
Vermoeide oudere mensen laten meer spierspanning en een hogere
hartslag zien, terwijl vermoeide jonge mensen juist een lagere
spierspanning en een lagere hartslag vertonen. De groep vermoeide
oudere werknemers reageert met overcommitment: ze hebben moeite met
het loslaten van verplichtingen. Daardoor zijn ze minder goed in staat
zich na een werkdag te herstellen, en blijft het lichaam in een
gespannen toestand. Wie al jaren in zijn werkomgeving functioneert,
kan zich immers lastig onttrekken aan verplichtingen, ook al geeft de
gezondheid daar aanleiding toe. Vermoeide studenten daarentegen
hanteren een besparingsstrategie. Als reactie op de gevraagde
inspanningen schakelt het lichaam een tandje terug. Kortom, de
strategie van overcommitment zorgt ervoor dat oudere werknemers per
saldo een hogere lichamelijke prijs betalen voor hun inspanningen.
Dat laatste heeft ook consequenties voor de wijze waarop werkgevers
zouden moeten omgaan met hun personeel. Veldhuizen: Het gaat om een
goede balans tussen inspanning en herstel. Hard werken kan geen kwaad
als je maar de tijd krijgt om ervan bij te komen. Voor werknemers zijn
voldoende rustmomenten, die overigens niet lang hoeven te duren, van
groot belang: ze krijgen daardoor wat ademruimte. Dus na een periode
van overwerk moet er gelegenheid zijn om te herstellen.
Drs. Ingrid Veldhuizen (Arnhem, 1971) studeerde Theoretische en
experimentele psychologie (psychofysiologie en functieleer) aan de
Universiteit van Tilburg en studeerde in 1997 af. In dat jaar startte
ze met haar promotieonderzoek, dat onderdeel uitmaakt van het
NWO-onderzoek Psychische Vermoeidheid in de Arbeidssituatie. Momenteel
werkt Veldhuizen aan publicaties op basis van haar proefschrift en is
ze bezig met het schrijven van onderzoeksvoorstellen voor toekomstig
onderzoek.
Noot voor de pers
De promotieplechtigheid vindt plaats op maandag 24 november 2003, om
14.15 uur in de aula van de Universiteit van Tilburg. Promotor is
prof.dr. A.W.K Gaillard, co-promotor is dr. J. de Vries. Het
proefschrift is getiteld Acute fatigue and burnout (ISBN 90 9017508
3). Journalisten kunnen een exemplaar opvragen bij de Afdeling
Voorlichting en Externe Betrekkingen van de UvT, tel. 013 466 2000,
e-mail: M.M.C.Hanssen@uvt.nl. Ingrid Veldhuizen is bereikbaar via tel.
013 466 2184 en e-mail: i.j.t.veldhuizen@uvt.nl. Meer informatie over
wetenschappers van de UvT is te vinden op www.uvt.nl/webwijs/.
Tilburg, 10 november 2003
Laatst gewijzigd: dinsdag 11 november 2003
bullet Meer zoekmogelijkheden
bullet Wetenschap en onderzoek
Zie ook
Contact
E-mail: M.M.C.Hanssen
Universiteit van Tilburg