Socialistische Partij
Rood sein voor de Ammoniaktrein
25-11-2003 * In Haarlem vond vandaag een debat plaats over de gevaren
van ammoniaktransporten door Nederland. De avond was georganiseerd
door Milieudefensie met daarin een forumdiscussie en een debat met de
volle zaal. Krista van Velzen (Tweede-Kamerlid voor de SP) en Vincent
Mulder (comité Rood sein voor de Chloortrein) maakten deel uit van het
forum. Aanleiding voor deze discussie tussen voor- en tegenstanders
van de transporten per spoor was een ongeval met een Ammoniaktrein op
17 juni 2003 bij Halfweg, waarbij een volle tankwagon uit de rails
liep en zware schade opliep.
"Bij dit incident", zo concludeerde de regionaal officier
Ongevalbestrijding Gevaarlijke Stoffen drs Egbers in een
evaluatierapport, "is de regio Kennemerland ontsnapt aan een ramp.
Hoewel de ketels zeer solide zijn, was de kans reëel aanwezig dat er
een grote ammoniakontsnapping plaatsvond." Verder concludeerde hij een
week na dit ongeval dat " Als dit was gebeurd zouden in grote delen
van Haarlem (Zuidpolder, Parkwijk, Slachthuisbuurt, Boerhavewijk,
Europawijk) en Heemstede gewonden met irreversibel letsel en doden
zijn geweest."
Het transport van ammoniak behoort met dat van LPG en chloor tot de
gevaarlijkste in Nederland. Desondanks vindt het door dichtbevolkt
stedelijk gebied plaats door heel Nederland. Het bedrijf DSM is de
grootste veroorzaker van dit transport, dat door Railion wordt
uitgevoerd. Productie vindt met name plaats bij DSM Geleen, van waar
het voor het grootste deel vervoerd wordt naar de DSM kunstmest
fabriek in IJmuiden. Een deel wordt ook per trein naar Delfzijl
getransporteerd. Het transport van jaarlijks zo'n 100.000 ton ammoniak
naar IJmuiden vindt in de regel twee maal per week 's nachts plaats.
Woordvoerder Marc van Doorn van DSM legde de bezwaren tegen de
transporten naast zich neer. Volgens hem was er nog nooit een dode
gevallen door een ammoniaktreinongeval en was het risico van een
calamiteit uiterst klein.
SP tweede kamerlid Krista van Velzen stelde echter dat onmogelijke
rampen helaas sinds Enschede en Volendam niet meer tot de aanvaardbare
risico's behoren, temeer daar de noodzaak van ammoniak transporten,
als ook bij chloor, geen andere is dan uit winstoogmerk van
bedrijvengiganten als DSM en AKZO. DSM heeft een luxeprobleem van
overproductie in Geleen, waardoor het rendabel wordt voor het bedrijf
om het overschot naar fabrieken elders te vervoeren.
Bovendien zo stelde van Velzen dat een van de aanbevelingen in het
evaluatierapport naar de bijna ramp in Halfweg er niet om liegt: " bij
incidenten met een dergelijke mogelijke omvang is door de brandweer
vrijwel niet op te treden cq. Te oefenen. Oplossingen dienen in de
pro-actieve richting (lees: het voorkomen van zo'n ramp) gezocht te
worden."
Vera Dalm van Mileudefensie gaf daarop aan dat een oplossing voor deze
gevaarlijke transporten zou kunnen zijn dat de maatschappelijke kosten
zoals, het maken van rampenbestrijdingsplannen, het oefenen en
uitrusten van brandweercorpsen op dergelijke calamiteiten doorberekend
zouden moeten worden aan het bedrijf. Daarmee zou de aantrekkelijkheid
van dit vervoer voor de ondernemingen afnemen en daarmee ook stoppen.
Het kunstmestbedrijf in IJmuiden importeert immers al goedkopere
ammoniak uit Rusland via zeevervoer.
Het is zeer nuttig om de situatie voor chloortransporten en
ammoniaktransporten te vergelijken. Ammoniakgas is evenals chloor een
zeer giftige stof, die -zwaarder dan lucht - zich over het oppervlak
met de windrichting mee verspreidt. Vincent Mulder van het comité Rood
Sein voor de Chloortrein gaf aan dat door de steeds groter wordende
maatschappelijke druk een vorig kabinet heeft besloten om met AKZO een
stopzetting van de chloortransporten af te dwingen. Die druk was met
name ontstaan doordat burgemeesters en brandweercommandanten van de
meer dan 50 gemeenten langs de chloorlijn geen
rampenbestrijdingsplannen voorhanden bleken te hebben waarmee ze
adequaat de ramp te lijf zouden kunnen. In alle gevallen zou het
advies aan de hulpverleners zijn om zich uit de voeten te maken. Die
realiteit is door het Comité Rood Sein voor de Chloortrein op een
simpele maar verbluffende manier aangetoond, namelijk door al die
gemeenten daar simpelweg per brief naar te vragen.
Echter, op de vraag aan Richard van Vliet, medewerker externe
veiligheid van de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) of hier op
het gebeid van Ammoniaktransporten geen taak voor de VNG lag
antwoordde hij ontkennend. De VNG kon volgens hem slechts voor alle
gemeenten spreken en hier betrof het slechts die gemeenten langs de
ammoniaklijn.
Volgens Krista van Velzen en Vincent Mulder ligt de mogelijkheid in
het stoppen van de gevaarlijke ammoniaktransporten net als bij chloor
in het organiseren van de maatschappelijke druk, door acties om
aanwonenden van de ammoniaklijn te informeren over deze nachtelijke
transporten, de gemeenten te bevragen naar hun aanpak bij een
calamiteit met ammoniak en de mogelijke gevolgen daarvan.
De avond werd dan ook besloten met het initiatief om met
geestverwanten voor een veiliger spoor in andere gemeenten tot het
oprichten van een comité Rood Sein voor de Ammoniaktrein te komen en
met acties te beginnen. De SP wil met GroenLinks in Haarlem hier het
voortouw in nemen.
Zie: Factsheet ammoniaktrein Geleen - IJmuiden