boundary="----------=_1069779234-11649-120"
Mime-Version: 1.0
Gesproken woord geldt
Den Haag, 25 november 2003
Bijdrage van José Smits (PvdA)aan het plenaire debat over de begroting Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Nederlanders verwachten veel van zorg en terecht: als we mooiere huizen willen, grotere auto's, hogere inkomens hebben, dan willen we die toegenomen welvaart terugzien als we ziek worden. Het is nog niet zo lang geleden dat we daarom besloten dat de wachtlijsten korter moesten en kwaliteit beter. Alle partijen vonden dat toen, maar nu hebben we een regering die dat te duur vindt en een heel andere agenda voert.
Er ligt een snoeihard beleid op tafel: het ziekenfondspakket wordt voor ruim een miljard euro uitgedund en eigen bijdragen gaan fors omhoog. Er wordt gezegd: we moeten nu eenmaal bezuinigen.
Raar is het dan te zien dat het kabinet amper echt bezuinigt. Tegenover het miljard aan lastenverzwaring voor mensen die ziek zijn, staat een miljard dat in de vorm van lagere premies en subsidies teruggaat. Wat met de ene hand wordt genomen, wordt met de andere hand teruggegeven aan mensen die dat niet allemaal nodig hebben.
Fysiotherapie wordt uit het ziekenfonds geschrapt. Mensen die fysiotherapie nodig hebben, zelfs chronisch zieken en gehandicapten moeten het uit eigen zak betalen. De becijferingen over opbrengsten lijken niet te kloppen. De minister haalt er meer geld uit dan hij aangeeft. Ik hoor graag van de minister zijn reactie op alternatieve berekeningen van de KNGF.
Psychotherapie wordt gemaximeerd, ongeacht de klachten. Denkt de minister dat mensen minder psychische klachten hebben, of vindt hij de kwaliteit van behandelen niet goed? Is psychotherapie in geen enkel geval meer werkzaam na 30 sessies en is de gezondheidsraad dat met hem eens?
IVF, een in Europa geaccepteerde behandeling, hoeft van de minister niet meer beschikbaar te zijn voor mensen die minder verdienen. Anticonceptiemiddelen voor vrouwen ouder dan 21 jaar worden niet meer vergoed. In internationaal verband heeft Nederland altijd het beleid ondersteund dat de emancipatie en gezondheid van vrouwen gediend is met een vrije toegang tot anticonceptiemiddelen. Waarom hoeft dat in Nederland zelf niet meer?
Ik neem niet aan dat deze minister verwacht dat vrouwen minder zullen vrijen of meer kinderen willen. Wil de minister dat vrouwen hun mannen laten steriliseren, dat is geloof ik nog wel gratis?
Is bij het beoordelen van wat wel of niet voor vergoeding in aanmerking komt nog iets anders dan het geld van belang? Mag logica en rechtvaardigheid een rol spelen?
We zien rechtvaardigheid niet terug bij het zittend ziekenvervoer. Eerst zou het er helemaal uitgaan, nu mogen rolstoelers, nierdialysepatiënten, kankerpatiënten en blinden er nog wel op rekenen. Maar als je niet tot die groepen hoort en al zegt iedereen dat het nodig is, vergoeding komt er niet, want deze minister wil collectieve lasten drukken. Dat hoeft toch niet zo rigide?
Het CVZ heeft vorig jaar geadviseerd kinderen met dyslexie te helpen. Het kabinet weigerde daar tot nu toe geld voor uit te trekken. Hoe legt u dat uit aan ouders van kinderen die met dat probleem worstelen?
Het kabinet maakt noodzakelijke zorg onbereikbaar voor grote groepen patiënten die al kwetsbaar en afhankelijk zijn. Aanvullend verzekeren lijkt voor velen niet mogelijk. Chronisch zieken worden doorgaans daarvoor geweerd. Het CDA heeft altijd met ons gezegd: wat medisch noodzakelijk is, moeten mensen vergoed kunnen krijgen.
Kan de minister ons vertellen hoe hij zorgt dat iedereen toegang houdt tot noodzakelijke zorg? Kan het met een acceptatieplicht voor aanvullende verzekeringen?
De PvdA-fractie heeft, hoe dan ook, alternatieven beschikbaar voor ingrepen. Volgens de PvdA is besparing mogelijk zonder zware pakket-ingrepen. De minister kan verzekeraars en zorgaanbieders, artsen en apothekers laten werken aan protocollen en indicaties die een zinnig en zuinig gebruik van zorg bevorderen, maar die tegelijk ieder die het echt nodig heeft, bedient. We hebben eerder gepleit voor een stevige aanpak van de geneesmiddelenmarkt. We zijn blij dat deze minister onlangs besloot zorgverzekeraars de mogelijkheid te geven om de goedkoopste geneesmiddelen te laten afleveren. Deze maatregel zal leiden tot besparingen, die wij graag weer inzetten voor het bereikbaar houden van zorg voor iedereen. Kan de minister aangeven hoeveel hij zo bespaart op geneesmiddelenuitgaven?
Volgens ons kan fysiotherapie behouden blijven voor chronisch zieken, kan psychotherapie beschikbaar blijven voor bijvoorbeeld borderline-patiënten, de pil voor alle vrouwen en IVF. Het hoeft echt niet zoals het kabinet het wil. Als dit toch doorgaat, lijkt ons dat we op zijn minst de gevolgen in kaart moeten laten brengen door onafhankelijke onderzoekers.
De bereikbaarheid van de zorg komt ook in gevaar door de verhoging van eigen bijdragen voor AWBZ-hulp. Mensen hebben geen idee wat hen boven het hoofd hangt. Een uur thuiszorg gaat 12 euro per uur kosten. Dat is meer dan een werkster kost. Waarom doet het kabinet dit zo? Is het ontmoedigingsbeleid? Vindt het kabinet dat misbruik werd gemaakt van de thuiszorg?
Verstandelijk gehandicapten moeten voor het eerst ook gaan betalen voor ondersteuning als ze niet in een instelling wonen. Maar wat is het nut van eigen bijdragen bij mensen die vanwege hun handicap zo afhankelijk zijn dat ze hun levenlang een wajong-uitkering krijgen, om die grotendeels af te nemen via eigen bijdragen en dat dan weer te compenseren via de belastingen? De ouderorganisaties van gehandicapten hebben het voorgerekend via de kasboekjes van Marlies en Ivar, volwassenen met een ernstige handicap. Marlies en Ivar kunnen nu al niet rondkomen van hun uitkering en moeten voor alles wat een normaal mens aardig en leuk vindt financieel worden ondersteund door hun ouders, andere familie of vrienden. Waarom pakt het kabinet deze mensen nog eens tientjes per maand af?
Er komt een inkomensafhankelijk maximum bijdrage voor AWBZ van .... euro per maand. Dat is méér dan de eigen bijdrage die nu verschuldigd is voor volledige verzorging in een verpleeghuis of instelling. Het wordt dus straks voordeliger voor mensen om zich op te laten nemen. Het kabinet snapt ook wel dat dat ongewenst is: dus wat doet het: het verhoogt óók de eigen bijdrage voor verpleeghuizen.
De PvdA vindt dat in de AWBZ niet ontkomen kan worden aan eigen bijdragen, maar alleen als ze op te brengen zijn, als ze niet neerkomen op volstrekt overbodig rondpompen van geld in bureaucratische systemen en als mensen er zelf de redelijkheid van inzien. Wie veel geld heeft, een fors eigen vermogen mag best gevraagd worden bij te dragen in de kosten van intensieve zorg mocht die nodig blijken. Maar het moet redelijk blijven.
Het kabinet ziet ook wel in dat inkomensgevolgen heel negatief zijn. Geen nood: ieder mag gebruik maken van de fiscale aftrekregeling. Maar we weten al jaren dat die fiscale aftrek tekort schiet. Veel mensen met handicap of chronische ziekte hebben hoge ziektekosten maar komen door de ingewikkelde regels niet in aanmerking voor aftrek, waar anderen met lage kosten dat wel krijgen. Bij de behandeling van het belastingplan is de fiscale regeling nog gewijzigd. Die wijziging was goed bedoeld, maar blijkt slecht uit te pakken. Volgens De CG-raad gaan chronisch zieken en gehandicapten er eerder op achteruit. Hoe is dat mogelijk?
Er komt een extra subsidieregeling voor mensen die geen of weinig belasting betalen en dus tot nu toe niks konden aftrekken. Het is positief dat die aanvullende regeling er komt. Iets is beter dan niets. De effecten echter zijn tot op heden volslagen onduidelijk. Welk deel van de ziektekosten krijgen mensen met lage inkomens vergoed via de nieuwe fiscale subsidie-regeling?
Een derde?
Meer?
Zal het zo zijn dat mensen met hoge ziektekosten nooit meer dan een percentage, zeg 10 %, kwijt zijn aan ziektekosten en wordt al het meerdere gecompenseerd? Werkt de minister met een ander maximum of grens? Garandeert hij een ondergrens; bijvoorbeeld dat niemand vanwege zijn ziektekosten onder het minimum zal zakken? Of zegt de minister dat mensen altijd nog naar de bijstand kunnen?
Deze coalitie van VVD, D66 en CDA slaat een weg in die grote groepen mensen in Nederland hun financiële zelfstandigheid ontneemt. Vanaf 2004 zal het gebeuren dat mensen die normaal een baan hebben en daar een fatsoenlijk maar laag loon mee verdienen, niet genoeg geld hebben om hun zorgkosten te betalen. Want van dat lage loon kun je wel je premie betalen, maar niet die optelsom van eigen bijdragen en medische kosten die niemand meer vergoedt. Dat betekent dat mensen die normaal hun brood verdienen naar het bedelloket moeten als ze ziektekosten hebben.
Het kabinet doet het om collectieve lasten te drukken. Daarmee geeft het collectieve zekerheid prijs.
Er is een alternatief: verlaag niet de procentuele ziekenfondspremie, dwing tot doelmatig handelen en scherp indiceren. Dan hebben we geen ingewikkelde compensatieregelingen nodig. Nederlanders zijn bereid voor zorg te betalen en ze zijn bereid dat voor elkaar te doen. Waarom breekt u een solidair stelsel af dat gedragen wordt door een meerderheid van de Nederlandse bevolking?
Dit kabinet werkt stilletjes toe naar een nieuw stelsel, naar onvervalst liberale snit. Wat de VVD wil, weten we: een nieuwe verzekering met voor ieder gelijke premie en een smal pakket. Het kan de VVD niet schelen wat de zorg kost, als het maar niet publiek gefinancierd wordt. Wat het CDA wil, weten we niet goed. Het CDA lijkt alle ingrepen te slikken als er maar compensatie komt voor chronisch zieken. Wat als blijkt dat de compensatieregeling niet deugt? Laat het CDA het zover komen? Of gaat het CDA met ons repareren?
De PvdA is partner voor een minister die de bureaucratie in de zorg wil terugdringen, doelmatig en zuinig verwijzen bevordert, die het bekostigingssysteem zo hervormt dat zorgaanbieders beloond worden als ze doelmatig en innovatief werken. Het zijn ingenomen met het voorstel van de minister om via het plan Sneller, beter, de logistiek in ziekenhuizen te verbeteren, te beginnen met acht ziekenhuizen uit te breiden naar 20. Dat is een stap die leidt tot echte bezuinigingen, niet alleen het verlagen van publieke lasten. Kan de minister aangeven wat hij daarmee denkt te besparen uit uitgaven? Eerder is en winst geschat van 10 tot 20 %.
We vernemen ook graag van de minister en staatssecretaris hoe zij de transparantie in de sector bevorderen en onnodige bureaucratie tegengaan met concrete plannen.
Wanneer kan op Internet worden nagekeken welke zorg elke instelling levert, hoe goed een ziekenhuis scoort, hoe lang de wachtlijsten zijn? Pure doelmatigheidswinst is ook te behalen indien kortdurende thuiszorg die aansluit bij een curatieve behandeling in een zorgverzekering komt. Wanneer zal de regering zo'n stap willen zetten?
De regering geeft een verwarrend beeld af. Enerzijds wordt benadrukt dat terugdringen bureaucratie belangrijk is, dat ze wil inzetten op transparantie en doelmatigheid om zo betere kwaliteit van zorg te krijgen. Anderzijds leunt de regering achterover, neemt te weinig concrete maatregelen en denkt dat na introductie van marktwerking iedereen beter zal werken.
Onbegrijpelijk is voor ons ook de hang bij het kabinet en CDA naar privaatrechtelijke verzekeringen. Is marktwerking een doel op zich? Zijn we nog steeds niet genezen van het liberale optimisme dat marktwerking vanzelf leidt tot betere, goedkopere zorg, net zoals het eerder beloofde de treinkaartjes goedkoper te maken en de treinen meer op tijd zou laten rijden?
De PvdA signaleert dat wachttijden en wachtlijsten in de AWBZ weer toenemen. De regering zegt dat er geld is om aan extra vraag te voldoen. Maar onduidelijk is, wat de regering doet als er onvoldoende zorg bijkomt, of als het geld niet goed zou worden besteed. Wij vragen de regering voor 1 maart volgend jaar een overzicht te geven van wat wenselijke wachttijden zijn voor verzorging en ondersteuning van gehandicapten jonger dan 65 jaar, psychiatrische patiënten en ouderen.
---
Tweede Kamer der Staten-Generaal
www.tweedekamer.nl
Aan dit bericht kunnen geen rechten worden ontleend.
Partij van de Arbeid