Socialistische Partij
Zorgbegroting vol domme bezuinigingen
27-11-2003 * Veel van de bezuinigingen in de zorg zijn dom, omdat ze
op de langere termijn de samenleving juist geld gaan kosten. Dit
stelde Agnes Kant deze week namens de SP-fractie in het debat over de
Volksgezondheidsbegroting. Bovendien is het onverantwoord om zo sterk
te bezuinigen op een sector die juist schreeuwt om investeringen.
Bizar is het te constateren dat de regering vrijwel niets doet om de
bureaucratie in de zorg te bestrijden. Onderzoek van de SP wees uit
dat daar nog een miljard euro mee te winnen is.
Lees hier de bijdrage Agnes Kant aan het debat over de begroting van
het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, inclusief de
interrupties van andere fracties.
Agnes Kant Mevrouw Kant (SP): Voorzitter. Wij hebben vele acties
gezien in de zorg, zoals de heer Buijs al heeft gezegd: de ouderen die
een telefoonactie hebben gehouden, de gehandicapten en chronisch
zieken vorige week bij de Tweede Kamer, de fysiotherapeuten
vanochtend, de psychotherapeuten, de verloskundigen, de thuiszorg, de
stichting Freya en allerlei organisaties die worden gekort op hun
subsidies en de daklozen, die hier al wat langer geleden hebben
gedemonstreerd. De rode draad in het verhaal is dat men boos is over
de bezuinigingen in de zorg. Ik begrijp dat heel goed.
Ik heb een cadeautje bij mij voor de bewindspersonen. Het is een
kussensloop met de tekst: geen sloop van de zorg. Dat algemene gevoel
dat de zorg wordt gesloopt, hebben al die mensen gevoeld die hebben
geprotesteerd. Ik slaap nog wel redelijk goed 's nachts. Ik weet niet
of dat ook voor de bewindspersonen geldt.
Staatssecretaris Ross-van Dorp: Wij krijgen toch niet samen maar één
sloop?
Mevrouw Kant (SP): Ik ga er niet over of u samen het kussen deelt.
De voorzitter: De minister houdt ook nog recht op een sloop.
Mevrouw Kant (SP): Boosheid leidt vaak tot creativiteit. Ik heb
allerlei mooie kreten gezien bij de afgelopen demonstraties. Vanmiddag
was er een mevrouw in een rolstoel over de thuiszorg: niet korten,
maar storten. Hij is heel helder. Bij de fysiotherapeuten zag ik een
bord met: fysiotherapineut. Ik moest even denken, maar ik vond het wel
leuk gevonden. Ook de stichting Freya was zeer creatief. Ik heb een
heel mooie plaat met een foto van het Binnenhof en een kinderwagen met
een verbodsteken erdoor, natuurlijk emotioneel voor de betrokkenen:
wij willen de discussie wel vruchtbaar houden. Dat gaat dus over IVF
uit het pakket. Het is een heel mooie en creatieve manier om hun
boosheid over de maatregelen te uiten.
Ook mijn fractie vindt dat de solidariteit uit de zorg wordt gesloopt.
Daar gaan heel veel van die acties over. De solidariteit wordt
gesloopt en wel op twee manieren. In het systeem van de zorg zelf
worden maatregelen genomen die de solidariteit eruit halen, terwijl de
bezuinigingen groepen treffen waarmee de overheid solidair zou moeten
zijn en waarvoor zij solidariteit zou moeten organiseren.
Ik ga eerst in op de veranderingen in het systeem. Alle dingen die uit
het pakket gaan zijn een aantasting van de solidariteit. Ik som ze
toch maar even op. Ik noem de psychotherapie tot maar 30
behandelingen, alsof een probleem na 30 behandelingen opgelost moet
zijn. Vele groepen zullen hierdoor buiten de boot vallen. Als je het
niet kunt betalen, is die vorm van behandeling voor jouw probleem, een
persoonlijkheidsstoornis, niet meer voor handen. Dat leidt tot een
tweedeling. Ook hier is er helaas een dosis-effectrelatie. Sommige
mensen zijn na 20 behandelingen geholpen, terwijl anderen veel meer
behandelingen nodig hebben. Maar dit kabinet zegt gewoon: na 30
behandelingen moet u maar genezen zijn, alsof je na een
antibioticakuur van 30 dagen ook genezen moet zijn. Zo simpel zit de
zorg helaas niet in elkaar.
Ook de IVF-behandeling gaat uit het pakket. Dus als je onvruchtbaar
bent en er een medische behandeling voor handen is, is het afhankelijk
van je portemonnee of die voor jou beschikbaar is. Ik vind dat nogal
wat. Wij zijn een welvarend land en wij hebben die medische
technologie, maar wij vinden het normaal dat het straks voor sommige
mensen niet meer bereikbaar is. Ik begrijp die maatregel helemaal
niet: waarom alle medicatie en de eerste IVF-behandeling? Daarmee maak
je het mensen die weinig geld hebben echt onmogelijk om überhaupt een
poging te doen om via deze medische behandeling kinderen te krijgen.
Dan kom ik bij de fysio- en oefentherapie. Vanochtend was er een grote
demonstratie. De fysiotherapie wordt gewoon letterlijk om zeep
geholpen. Het gaat uit het pakket, maar dat is niet het enige. Er komt
geen tariefaanpassing, die al jaren nodig is en de koepel, die veel
doet aan kwaliteitsbewaking, krijgt een subsidiestop.
Je helpt daarmee iets belangrijks om zeep. Fysiotherapie helpt veel
mensen die daarmee weer een draaglijk leven krijgen of helpt mensen
zelfs van klachten af.
De tandzorg gaat uit het pakket voor volwassenen vanaf 18 jaar. Het
CVZ schrijft letterlijk: "Schrappen pakt met name nadelig uit voor
mensen met lagere inkomens". Onderzoek toont aan dat nu al 500.000
mensen de aanvullende verzekering niet kunnen betalen. Dat betekent
dat er in de tandzorg straks nog meer een tweedeling te zien is: je
kunt het betalen of niet.
Over de zelfzorggeneesmiddelen hebben wij al uitgebreid gediscussieerd
tijdens de financiële beschouwingen. Ook daarvoor geldt:
pijnbestrijding als je chronisch ziek bent? Zelf betalen. Als je het
niet kunt betalen, dan moet je maar kiezen tussen armoede of pijn.
De pil gaat uit het pakket vanaf 21 jaar. Ook daarvoor geldt dat het
natuurlijk niet om heel grote bedragen gaat, maar dat het weer
opstapelt. Voor sommige vrouwen zal het wel degelijk een keuze zijn of
zij het wel of niet moeten doen. Ook boven de 21 jaar zijn er
natuurlijk ongewenste maatschappelijke effecten.
Als ik het over de pil heb, krijg ik in discussies vaak te horen:
condooms zitten toch ook niet in het pakket? Ja, waarom eigenlijk
niet? Ik heb een alternatief uit België. Het gaat niet zozeer om de
voorbehoedkant van het condoom, als wel om de bescherming tegen
seksueel overdraagbare ziektes. Het condoomgebruik neemt af met het
risico dat de ziektes toenemen. Dat zien wij ook gebeuren. Ik stel
voor dat wij aan jongeren tot een bepaalde leeftijd "liefdescheques"
gaan uitdelen. Daarmee kunnen zij gratis of met korting condooms halen
bij de drogist of waar ze dan ook te krijgen zijn. Op die manier
kunnen wij het condoomgebruik van jongeren stimuleren. Iemand in mijn
fractie zei: noem het nou gewoon vrijkaartjes, maar dat vond ik iets
te plat.
Ik had het over het pakket. Ook het zittend ziekenvervoer gaat voor
een belangrijk deel uit het pakket. Een aantal groepen krijgt een
uitzondering, maar heel veel groepen gaan gewoon buiten de boot
vallen. Ik vind het teleurstellend dat ik het CDA er vandaag niet over
gehoord heb. Men zou er vandaag op terugkomen, want ook daar is men
niet tevreden met de voorliggende maatregel. Dat had ik althans
begrepen, maar blijkbaar is het CDA ook op dit punt door de bocht.
Het is pure willekeur. Er is niet nagedacht over de gevolgen van de
maatregelen. Van de bewindspersonen wil ik per maatregel een
duidelijke argumentatie en onderbouwing. Ik heb aangegeven dat ik het
er niet mee eens ben. Ik heb een amendement ingediend om deze zaken
niet uit het pakket te halen.
Steeds wordt gezegd dat de mensen zich kunnen bijverzekeren. Nee, er
vindt gewoon risicoselectie plaats. Mensen die zich willen
bijverzekeren worden geweigerd. Wie volgt: de chronisch zieken, mensen
die onvruchtbaar zijn, mensen met ziektes in de familie? U kunt het
wel invullen. Sowieso zijn er steeds meer berichten van mensen die
onverzekerd zijn omdat zij de hoge nominale premies niet kunnen
betalen. Op Kamervragen heeft de minister gezegd daarop niet te willen
ingaan en er geen onderzoek naar te willen doen. Ik vind het nogal
teleurstellend dat je niet eens wilt weten wat de gevolgen van je
beleid zijn. Ik wil weten hoeveel mensen in ons land onverzekerd zijn
en of de reden daarvoor gelegen is in het niet kunnen betalen van de
nominale premies.
Een andere manier om de solidariteit in het systeem aan te tasten
wordt gevormd door de eigen bijdragen. Ze zijn er al, maar ze worden
ook nog eens flink verhoogd. Ik vind het volstrekt onacceptabel dat
mensen die al AWBZ-premie betalen, op het moment dat zij op thuiszorg
aangewezen zijn, zo'n hoge eigen bijdrage voor de kiezen krijgen. Wij
hebben daarvoor een amendement ingediend.
In 2005 krijgen wij het eigen risico van rond de 250 euro per persoon
en 500 euro per gezin. Ook dat is een aantasting van de solidariteit.
Iedereen die chronisch ziek of ouder is, zal natuurlijk aan dat bedrag
komen en zal het bedrag dus per definitie moeten betalen. In het
nieuwe zorgstelsel -- wederom een aantasting van de solidariteit --
zullen er alleen nominale premies zijn, of je in de bijstand zit of
miljonair bent. Dat is niet erg solidair, dat is geen heffing naar
draagkracht. Het CDA zegt: ja, maar dat gaan wij compenseren. Nou, het
CDA moet bij mij niet aankomen met het woord compenseren. Daar heb ik
niet zo heel veel vertrouwen meer in.
Ik zei al dat er een tweede manier is waarop de solidariteit wordt
aangetast, namelijk de mensen die het treft. De mensen die wij zouden
moeten steunen, waarvoor we op zouden moeten komen, worden getroffen
door deze maatregelen, zoals chronisch zieken en gehandicapten. Ik
noem het voorbeeld van een cystic fibrosis patiënt. De fysiotherapie
gaat uit het pakket: volgens schatting 250 euro per jaar. Straks komt
er een eigen risico: 250 euro per jaar. Zelfzorgmiddelen uit het
pakket: 250 euro per jaar. Zittend ziekenvervoer - deze patiënt
behoort immers niet tot de groepen die worden uitgezonderd - 1000 euro
per jaar, eigen bijdrage thuiszorg 1000 euro per jaar. Dit is echt
niet verzonnen, dit overkomt zo'n patiënt werkelijk, als de
maatregelen van het kabinet doorgaan. Als ik die bedragen optel, kom
ik uit op rond de 3000 euro per jaar, en dan komt er een compensatie.
Voordat ik hier mocht spreken, heb ik een brief gezien, waarin enige
uitleg wordt gegeven over de inhoud van de compensatie. Het is helaas
niet meer dan ik verwacht had: die bijzondere kosten die nu via de
belasting mogen worden afgetrokken, worden straks, als je de belasting
niet hoeft te betalen, uitgekeerd. Dit is de zogenaamde verzilvering.
Dat houdt dus in dat je maximaal een derde van die kosten terug kunt
krijgen, ook als je echt op het minimum zit. Dat is toch geen
compensatie? Die cystic fibrosis patiënt, die van dit kabinet volgend
jaar 3000 euro om de oren krijgt, krijgt daar maximaal 1000 euro voor
terug. CDA, dat is toch geen compensatie? U kunt toch niet menen dat
zo'n patiënt, die een minimuminkomen heeft, volgend jaar gewoon 2000
euro moet dokken? Natuurlijk kan zo iemand dat gewoon niet betalen.
Dit heeft niets meer met solidariteit te maken.
Ik wil het ook even hebben over de dak- en thuislozen. Op heel veel
andere terreinen leiden de maatregelen ertoe dat de armoede zich
verdiept en mensen eerder dak- en thuisloos zullen worden. Ik ben er
benauwd voor dat dat aantal onder dit kabinet zal groeien. Een paar
dagen geleden ontvingen wij een brief van het kabinet, waarin staat
wat het denkt te gaan doen. Ik heb een paar jaar geleden al het
actieplan Onder dak geschreven, waarin een tienpuntenplan zit voor het
oplossen van de dakloosheid in Nederland. Wij zijn toen uitgenodigd op
het ministerie, we kwamen in gesprek, we hadden goede ideeën, maar het
geld was er niet. Dat is een beetje hetzelfde als de brief van het
kabinet. Ik ben eigenlijk best wel tevreden over een aantal dingen die
erin staan, maar de financiële middelen om dat te gaan realiseren,
zijn er niet. De verantwoordelijkheid wordt in de brief ook nergens
neergelegd. Er staat: gemeenten moeten zorgen voor toereikende
voorziening, 24-uurszorg en permanente doorstroom. Van harte mee eens,
maar nergens wordt de plicht neergelegd om dat ook te gaan doen, want
de gemeenten hebben die zorgplicht niet. Wat zouden de bewindslieden
ervan vinden, de gemeenten wel die zorgplicht te geven, inclusief de
middelen? Waarom geen leegstaande asielzoekerscentra gebruiken om
daklozen de winter door te helpen? Het wordt weer koud, heel veel
mensen slapen op straat, het moet toch mogelijk zijn om voorzieningen
te treffen.
Het afgelopen weekeinde kwam ook het Trimbosinstituut met het bericht
dat er meer overlast was door daklozen, en dat er een groot gebrek was
aan bedden. Het probleem is dat niemand eindverantwoordelijk is om het
voor deze mensen op te nemen, om hen een bed en een dak boven het
hoofd te geven. Ik vind dat een schande voor deze maatschappij, die
wij zouden moeten oplossen.
Van de ene schande naar de andere schande: de ouderen. Ik heb het over
de groepen die onze solidariteit nodig hebben, over de ouderen die dit
land hebben opgebouwd, over grote groepen die nu in verzorgingshuizen
wonen of thuiszorg nodig hebben. Deze groepen worden door dit kabinet
in de steek gelaten. Zelfs daarop wordt gewoon bezuinigd, in plaats
van dat wat nu zo keihard nodig is, namelijk investeren, zodat de
werkdruk omlaag gaat en mensen meer tijd hebben om ouderen te
verzorgen, zodat ouderen eindelijk eens een eigen kamer krijgen in een
verpleeghuis. Gisteren hebben we het debat gevoerd over twee op één
cel in de gevangenis, maar de ouderen in ons land leven al jaren met
vijf of zes man op één kamer. Het is toch een gotspe! Daar wordt
helemaal niets aan gedaan. Mijn fractie is daarom begonnen met een
actie Respect voor ouderen, en reken erop dat wij daarmee doorgaan,
tot er eindelijk echt iets verandert in de ouderenzorg.
Voor de gehandicaptenzorg kan ik hetzelfde verhaal houden. Natuurlijk
is er de kamerbreed gesteunde motie-Dankers, een goed CDA-Kamerlid,
dat daarvoor haar best heeft gedaan. Maar de motie wordt niet
uitgevoerd, er komt geen privacy voor gehandicapten, de werkdruk in de
gehandicaptenzorg wordt niet verminderd, dit wordt absoluut niet
opgepakt. Zelfs daarop durft men te bezuinigen!
De voorzitter: U hebt nog vier minuten voor de tweede termijn.
---
Mevrouw Tonkens (GroenLinks): Uw betoog is mij buitengewoon
sympathiek, op heel veel punten, misschien wel op alle. Ik vraag mij
echter wel af hoe de SP denkt over de kostenbeheersing in de zorg. Ik
neem aan dat ook u daar zorgen over heeft, al heeft u daarvoor
misschien andere redenen dan het kabinet, meer vanwege de
solidariteit.
Mevrouw Kant (SP): Vorige week heb ik een boekje gepresenteerd,
getiteld Meer zorg, minder bureaucratie. Er is een miljard euro te
halen als je echt durft te schrappen in de bureaucratie in de zorg. Ik
heb dat overigens niet bedacht. Mijn fractie heeft een meldpunt
geopend. Mensen die werken in de zorg hebben ons gemeld waar de
bureaucratie in de zorg te vinden is. Wij hebben vervolgens met die
mensen gesproken. We hebben daarna een tienpuntenplan opgesteld. Wij
hebben aan de hand daarvan berekend dat er ongeveer een miljard euro
kan worden bezuinigd. Dat geld gaat weer terug naar de zorg. Het leidt
tot een verlaging van de werkdruk. Mensen die werken in de zorg
krijgen meer plezier in hun werk, want ze kunnen hun tijd besteden aan
patiënten in plaats van aan papier en regels. Ik vraag de minister om
zijn antwoord te reageren op de plannen die wij in het boekje hebben
gepresenteerd.
Een ander voorstel heeft betrekking op de Prijzenwet voor
geneesmiddelen. De pil wordt veel te duur betaald. Er worden allerlei
ingewikkelde manieren bedacht om geld af te romen, maar het is veel
gemakkelijker de Prijzenwet aan te scherpen, ook voor generieke
geneesmiddelen. Je kunt ongeveer een half miljard euro binnenhalen als
je op de geneesmiddelenprijs bezuinigt. Dat geld kan ook weer in de
zorg worden besteed. Ook het draagvlak van de verzekering kan worden
verbreed. De AWBZ-premie stopt bij de tweede schijf. Waarom wordt die
niet doorgetrokken? Mensen met iets hogere inkomens kunnen ook over de
tweede schijf AWBZ-premie betalen. Samengevat, de SP heeft heel veel
alternatieven om geld voor de zorg bij elkaar te halen.
Ik kan na mijn betoog over de solidariteit niet anders dan concluderen
dat de minister van Volksgezondheid vooral zijn hoofd, maar niet zijn
hart laat spreken. Hoewel, zijn hoofd? Hij laat alleen dat deel van
zijn hersenen werken dat kan rekenen. Als hij echt nadenkt en zijn
verstand gebruikt, zou hij weten dat veel van de bezuinigingen die hij
voorstelt uiteindelijk leiden tot duurdere zorg. Dat begrijp ik niet
van deze minister. Ik begrijp dat hij andere ideeën over solidariteit
heeft, maar ik vind het onbegrijpelijk dat hij de zorg duurder maakt.
Heeft de minister geen last van zijn nek zo langzamerhand? Ik heb het
idee dat zijn nek een beetje vastzit, dat hij alleen maar naar het
papiertje met cijfertjes kan kijken en dat hij niet vooruit en
achteruit kan kijken. Als de minister achteruit zou kunnen kijken, zou
hij weten dat die eigen bijdragen alleen maar leiden tot bureaucratie.
Dat was een van de redenen voor het afschaffen van de eigen bijdrage
in het ziekenfonds die Paars had ingevoerd. Als de minister vooruit
zou kunnen kijken, zou hij weten dat heel veel van de maatregelen die
hij neemt tot duurdere zorg leiden. Het beperken van de psychotherapie
leidt tot meer opnames. De pil uit het pakket leidt tot meer
ongewenste zwangerschappen en abortussen. De fysiotherapie uit het
pakket leidt tot meer ziekteverzuim, ergere klachten en wellicht
operaties. De maatregelen leiden dus tot schade aan de gezondheid. De
zorg wordt uiteindelijk duurder.
De weg die wordt gekozen, de weg van de marktwerking, is niet de weg
die mijn fractie voorstaat. Die weg leidt tot meer bureaucratie en
duurdere zorg. Daarnaast leidt die tot tweedeling en aantasting van de
kwaliteit van de zorg. Ik vind dat onbegrijpelijk. Een van de ergste
gevolgen van de marktwerking in de zorg is de aantasting van de
institutionele moraal van de mensen die in de zorg werken. Alsof deze
mensen, die dag in, dag uit hun best doen om andere mensen te
verzorgen, prikkels nodig hebben. Zij willen niet worden geprikkeld.
Zij willen gewoon de tijd hebben hun werk goed te kunnen doen en
andere mensen te helpen en te verzorgen.
De heer Buijs (CDA): Ik was blij met het boekje van de SP, maar
vanavond hoor ik een grote tirade van mevrouw Kant, een grote
klachtenstroom, maar geen enkele oplossing. Hoe gaat u de
kostentoename van 15% over de afgelopen jaren te lijf om de zorg
betaalbaar te houden? Hoe gaat u de bureaucratie verder te lijf,
behalve dat u zegt dat gereguleerde marktwerking u niet past?
Hoe staat u tegenover de leegstand van ziekenhuizen op vrijdag? Hoe
wilt u de kantoortijden in ziekenhuizen gefixeerd houden? Op welke
andere wijze wilt u overmatige bureaucratie uitbannen? Ik hoor alleen
maar goedkope praat over wat er niet goed is. Het zou u sieren als u
als vervolg op uw boekje ook met een fatsoenlijk plan komt over de
wijze waarop de problemen in verband met de vergrijzing en de
toenemende kosten aangepakt kunnen worden. U valt mij tegen.
Mevrouw Kant (SP): Ik ben degene die na al die verkiezingsprogramma's
met een hoop gezwam over bureaucratie, actie heeft ondernomen. Ik noem
de 1 mld, en dat valt u tegen? Ik heb een geheel ander idee over de
invulling van een zorgstelsel, zoals premieheffing naar draagkracht en
mensen met een hoger inkomen over de hogere belastingschijf de
AWBZ-premie laten betalen. Dan wordt meer geld opgebracht voor de
zorg. U hebt het over leegstand van ziekenhuizen op vrijdagmiddag. Het
is efficiënt om de plafonds van de budgetten op te heffen, want dan
kunnen de ziekenhuizen werken en operaties doen op het moment waarop
dat uitkomt. In mijn boekje wordt voorgesteld om de RIO's af te
schaffen. Dat leidt tot minder langdurige ziekenhuisopnames, omdat een
uitbehandelde kankerpatiënt niet op de indicatie van het RIO hoeft te
wachten. Hij kan dan gewoon naar huis. Door het afschaffen van
machtigingen hoeft men niet onnodig lang te wachten op een machtiging
bijvoorbeeld voor sondevoeding. Deze patiënten houden dan geen
ziekenhuisbed bezet, want zij kunnen thuis verder worden behandeld. De
volgende kankerpatiënt kan daardoor op tijd worden geholpen. Zegt u
mij niet dat ik geen antwoord heb.
Mevrouw Schippers VVD): Ik heb uw boekje ook gelezen. Het zou mij
verbazen als de instelling van een regionale monopolist geld oplevert.
Solidariteit gaat u aan het hart, maar u hebt ook te maken met een
economie die in de krimp zit c.q. zo'n beetje tot stilstand is gekomen
en u hebt ook te maken met forse premiestijgingen. U wilt het pakket
niet opschonen en u wilt geen eigen bijdrage. Uiteindelijk is er dan
maar één oplossing, namelijk het weer invoeren van de
uitgavenplafonds. Daardoor ontstaan er wachtlijsten, maar daarop staan
echt niet de rijke mensen, want zij kopen hun zorg wel in. Op die
lijsten staan de middenklassen en alles daaronder. U redt het dan niet
met die 1 mld. Ik denk overigens dat uw voorstellen zeker geen 1 mld
zullen opleveren.
Mevrouw Kant (SP): Ik denk dat zij nog meer opleveren, vooral veel
werkplezier voor werkenden in de zorg. Ik heb bij al mijn voorstellen
en de amendementen daarvoor de dekking aangegeven, en nog wel binnen
uw systeem van begroten en niet het mijne. Bij uitvoering van ons
verkiezingsprogramma wordt minder uitgegeven aan asfalt en defensie,
want dan schaffen wij geen JSF aan. Wij kiezen voor een ander
belastingstelsel, zodat rijke mensen meer bijdragen aan solidariteit
in de samenleving. Maar daar heb ik het niet eens over. Mijn
voorstellen worden gedekt binnen het systeem zoals het in de coalitie
is afgesproken.
Wij maken andere keuzes. Ik durf te kiezen voor het terugdraaien van
de pakketverkleining door de ziekenfondspremies niet te verlagen. Wij
willen de eigen bijdrage voor de thuiszorg niet verhogen, want als de
AWBZ-premie met een minimaal percentage wordt verhoogd, is dat niet
nodig. Het terugdraaien van de bezuiniging op de ouderenzorg bekostig
ik inderdaad via het terugdringen van de bureaucratie. Dat is daar
gemakkelijk uit te dekken.
Mevrouw Schippers (VVD): Wij hebben een vergrijzingspercentage, een
"grijze druk" in 2000 van 21%, oplopend naar 41% in 2040. U wilt de
problemen in de gezondheidszorg oplossen door verhoging van de
premies. Dan zie ik het wel zitten met de economie, want dan wordt
arbeid in Nederland helemaal niet meer te betalen.
Mevrouw Kant (SP): Welke problemen in de zorg lost u dan op? Het is
een groot misverstand dat door alle maatregelen die worden genomen de
kosten voor de zorg worden teruggedraaid. Bent u helemaal besnuffeld,
dat is helemaal niet waar. De collectieve rekening wordt gelegd bij de
mensen die ziek worden, de chronisch zieken. Een fysiotherapeut moet
men voortaan zelf betalen.
De voorzitter: Gelet op de tijd, beëindig ik dit debatje.