Datum laatste wijziging: 14 oktober 2003
Uit de vergadering van de Rob op 9 oktober 2003
De Raad heeft zijn werkprogramma uitgebracht. De inhoud van het
werkprogramma kunt u hier lezen.
Op 9 oktober heeft de Raad in Den Haag zijn 64e vergadering gehouden.
Het eerste onderwerp betrof de gekozen burgemeester. De Raad is door
minister De Graaf van Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties
(BVK) gevraagd vóór 15 november te adviseren over de
Hoofdlijnennotitie direct gekozen burgemeester. De Raad was van mening
dat de notitie te veel op twee uitgangspunten leunt die onderling niet
met elkaar sporen. Er zal een keus moeten worden gemaakt. Voor de
volgende raadsvergadering zullen twee richtingen verder worden
uitgewerkt.
Verder kwam aan de orde een notitie over het afnemende belang van het
onderscheid tussen binnenlandse en buitenlandse veiligheid. Er zal
verder worden gewerkt aan het uitbrengen van een ongevraagd advies
over dit onderwerp. Wel zal hierover steeds nauw contact worden
gehouden met het departement van BZK.
Naar aanleiding van een notitie over de toekomst van de parlementaire
democratie merkte de Raad op dat het nodig is de intrinsieke waarde
van de representatieve democratie nog een te stipuleren in het advies
dat hierover zal worden uitgebracht. Regelmatig worden toch
denigrerende geluiden gehoord over de kwaliteit van de
volksvertegenwoordiging. Er zal moeten worden gewaakt tegen het
optreden van een anti-parlementaire sfeer.
De geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (GHOR) is het
eerste advies onderwerp dat voor het volgende jaar op het programma
staat. Vanwege de complexiteit van het onderwerp is met de
voorbereiding van dit advies nu al een aanvang gemaakt. Complicatie is
wel dat de Raad nog niet beschikt over het standpunt van het kabinet
over zijn eerder dit jaar uitgebrachte advies over de
veiligheidsregio's. Maar de Raad is in ieder geval voornemens door te
blijven redeneren in de lijn van dit advies.
Voorafgaand aan de Raadsvergadering werd een informele discussie
belegd, samen met de leden van de Rfv, over europa en het binnenlands
bestuur. Prof. dr. J.Q Th. Rood van de Universiteit utrecht en de heer
F.N.M. Hilterman, EU coördinator van de VNG leidden deze discussie in.
Essaywedstrijd 2003
Trias informatica, ICT en overheid in vogelvlucht
Het belang van informatie- en communicatietechnologie (ICT) voor de
overheid dreigt van de politieke agenda te verdwijnen. ICT kan echter
een belangrijke bijdrage leveren aan het oplossen van urgente
maatschappelijke problemen. Winst is vooral te halen bij het meer en
beter delen van informatie. Helaas overheerst bij het delen van
informatie wantrouwen en geslotenheid. Het wordt tijd dat de minister
voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties (BVK) deze
patstelling doorbreekt.
Dit stelt de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) in het advies Trias
Informatica, dat op donderdag 17 juli aan de minister voor
Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties is aangeboden. Het
advies van de Rob is opgenomen in een bundel met daarin samenvattingen
van twaalf rapporten over ICT en overheid en interviews met de
verschillende voorzitters van ICT commissies. Kijkend naar de vele
rapporten die de afgelopen jaren verschenen zijn, concludeert de Rob
dat het kabinet het erbij heeft laten zitten. ICT kan een belangrijke
bijdrage leveren aan betere prestaties van de overheid doordat
informatie gemakkelijker kan worden gedeeld. Het grote probleem is
echter gebrek aan vertrouwen. Dit leidt tot angst voor misbruik van
gedeelde informatie en angst voor afkalving van zelfstandigheid. De
Rob formuleert in zijn advies drie strategische kernbeslissingen.
Uitgebreide informatie over dit advies kunt u vinden op deze pagina.
Geen verplichte binnengemeentelijke decentralisatie
De Raad voor het openbaar bestuur en Raad voor de financiële
verhoudingen hebben gezamenlijk advies uitgebracht over
binnengemeentelijke decentralisatie (deelgemeenten, wijk- en
dorpsraden).
Het advies is hier te downloaden.
Politiek en media. Pleidooi voor een LAT-relatie.
Op maandag 22 september om 15:00 uur heeft de Rob in Nieuwspoort in
Den Haag zijn advies "Politiek en media. Pleidooi voor een
LAT-relatie" gepresenteerd. De voorzitter van de Raad, professor J.A.
van Kemenade, lichtte het advies toe dat vervolgens in ontvangst is
genomen door de heer F.W. Weisglas, voorzitter van de Tweede Kamer. De
heer Weisglas heeft een eerste reactie op dit advies gegeven.
"Politiek en media. Pleidooi voor een LAT-relatie", is op eigen
initiatief door de Rob opgesteld. De Raad pleit voor een meer
onafhankelijke houding van regering, parlementariërs, politieke
partijen en departementen tegenover de media. De laatste jaren treden
de eigen belangen van zowel de media als van overheid en
volksvertegenwoordiging meer op de voorgrond. Onzekerheid over hun
positie en verantwoordelijkheden vergroot de behoefte van politici aan
veelvuldig publiek optreden en positieve beeldvorming. Dat houdt
risico's in voor een overheid die duidelijk, verantwoordelijk en
aanspreekbaar wil handelen. De Raad wil over de wijze waarop politici
met de media omgaan de discussie stimuleren en zal de komende maanden
verschillende activiteiten organiseren.
Het advies "Politiek en media. Pleidooi voor een LAT-relatie" is hier
te downloaden.
Het verslag van de bijeenkomst kunt u hier lezen.
Eerste Rob-lezing: een kort verslag
Waarom staatkundige vernieuwing 'moet'
Op 11 september jl. hield prof. James C. Kennedy, kersverse hoogleraar
Nieuwste geschiedenis aan de VU, de eerste Rob-lezing. Het thema
betrof de spanning tussen voorgenomen staatskundige veranderingen
(bijvoorbeeld invoering van de direct gekozen burgemeester) en de
Nederlandse bestuurscultuur, die gekenmerkt wordt door collegiaal
bestuur, coöperatie, consensus en coalitie.
Volgens Kennedy lijden Nederlandse bestuurders en politici aan een
dwangmatige behoefte om staatkundige vernieuwingen voor te stellen.
Zij doen het daarbij voorkomen alsof zij zijn overgeleverd aan
krachten die hen te boven te gaan: de veranderende samenleving, de
eisen van de tijd vragen om vernieuwing van het politiek-bestuurlijke
bestel. Waardering voor bestaande waarden en instituties verdwijnt
naar de achtergrond. Kennedy spreekt van een retoriek van vernieuwing
als antwoord op een voortdurend besef van een op handen zijnde crisis.
Nederlandse politici zouden er volgens Kennedy goed aan doen om meer
te vertrouwen op hun eigen vermogen en dat van mensen om hen heen, dan
zich te afficheren als speelbal van externe ontwikkelingen. In plaats
van een passieve houding van 'hier staan wij en wij kunnen niet
anders' zouden politici de moed moeten hebben om scherpe, politieke
debatten te voeren, bijvoorbeeld over de voor- en nadelen van de
gekozen burgemeester. Nu overheersen in de retoriek de argumenten vóór
de gekozen burgemeester en wordt de benoemde burgemeester weggezet als
zijnde niet meer van deze tijd. Toch zijn er ook goede argumenten vóór
de benoemde burgemeester. Deze figuur past bij Nederlandse tradities
zoals evenredige vertegenwoordiging, consensuspolitiek en gevoeligheid
voor minderheden.
De vraag in deze discussie moet zijn 'in welke overkoepelende
democratische visie past de Nederlandse burgemeester?' Zo'n discussie
kan alleen maar op een zinnige manier gevoerd worden als de retoriek
van vernieuwing plaats maakt voor een principiëler en democratischer
taal, zo besloot Kennedy zijn betoog.
Waarom 'echte' vernieuwing uitblijft: de lijn hangt slap Mr. Arthur
W.H. Docters van Leeuwen, voorzitter van de Autoriteit Financiële
Markten, hield een co-referaat bij de lezing van prof. James C.
Kennedy. Docters van Leeuwen vroeg zich in zijn betoog af waarom de
Nederlandse politiek-bestuurlijke elite niet geinteresseerd is in
echte vernieuwing, dat wil zeggen vernieuwing die meer is dan het
voortgaande kurieren am symptom. Docters van Leeuwen ziet drie
besognes die ons zouden moeten verleiden tot echte vernieuwing. Ten
eerste de ontevredenheid van burgers over de volksgezondheid, het
onderwijs, de veiligheid, de ruimtelijke ordening, de volkshuisvesting
en de sociale zekerheid. Ten tweede de werkwijze van de overheid, en
ten derde de ongevoeligheid van het rechtstatelijk gehalte van het
overheidsgedrag. Ten aanzien van deze drie besognes doet Docters van
Leeuwen drie voorstellen. Ten aanzien van de eerste besogne zou
gewerkt kunnen worden met vouchers al dan niet in combinatie met
veilingen. Wat betreft verbetering van de werkwijze van overheden zou
een kernteam gevormd moeten worden van de dames Van Gennip, Schultz
van Haegen en Nijs ('JP's Angels') dat concrete voorstellen doet. Ten
aanzien van de derde besogne zouden de Raad van State, de Algemene
Rekenkamer en de Ombudsman de handen ineen moeten slaan en ons
bombarderen met aanwijzingen hoe het rechtstatelijk gehalte van
overheidsgedrag verbeterd kan worden.
Onze politiek-bestuurlijke elite doet pas echt aan vernieuwing als dat
onvermijdelijk is, zie bijvoorbeeld de realisatie van de Deltawerken.
Misschien is het ook zo dat wij zaken die in nationaal verband zeer
heikel zijn totdat we 'moeten van Europa'.
De samenleving en een reeks van adviezen roepen - aldus Docters van
Leeuwen - al lange tijd om vraagsturing, individualisering en
procesgerichtheid. Paars antwoordde 'nu even niet' en post-Paars zegt
'nog maar even niet, eerst bezuinigen'.
Docters van Leeuwen roept ons allemaal op te helpen trekken, de Raad
voor het openbaar bestuur voorop. 'Dan hangt de lijn, het lijntje van
"kalmpjes aan, dan breekt het lijntje niet" niet langer slap en komt
de publieke zaak weer in beweging.'
De Raad voor het openbaar bestuur zal binnenkort een publicatie
uitbrengen met de verhalen van prof. James C. Kennedy en mr. Arthur
W.H. Docters van Leeuwen, en een verslag van de daarop volgende
plenaire discussie.
prof. J.C. Kennedy de heren Kennedy en Van Kemenade
de heer mr. A.W.H. Docters van Leeuwen zaal
---
Raad voor het openbaar bestuur