ChristenUnie
Bijdrage debat Europees Stabiliteitspact Donderdag 27 November 2003 -
17:01
André Rouvoet: Mdv, Is het Stabiliteits- en Groeipact dood? Werpt de
schending van de begrotingsafspraken door Duitsland en Frankrijk een
schaduw over de onderhandelingen inzake het Constitutioneel Verdrag?
En hoe moet het verder met het Pact en de euro? De gebeurtenissen van
afgelopen week hebben fundamentele vragen opgeroepen, waarover vandaag
zeker het laatste woord nog niet gezegd zal worden. Sommigen pleitten
de afgelopen weken zelfs voor afschaffing van de euro. Terugkeer naar
de gulden zal ik vandaag niet bepleiten, maar het wordt steeds
aantrekkelijker, mag ik wel zeggen, zeker met onze stem tegen de
invoering van de euro in het achterhoofd.
Ik wil beginnen met de waardering van de ChristenUnie uit te spreken
over de inzet van onze Minister van Financiën in zijn strijd tegen
veronachtzaming van de Europese begrotingsafspraken. In casu betekende
dit een strijd tegen de grote landen Duitsland en Frankrijk. Het
dappere Nederlandse verzet tegen het schenden van de afspraken kreeg
onvoldoende steun. In dit huis wordt wel eens gezegd dat Nederland in
zijn begrotingsbeleid geen Gekke Henkie van Europa moet spelen door
strakker in de leer te zijn dan het SGP vraagt. Zie hier twee
lidstaten die hebben besloten geen Dumme Heinrich of Henry le Fou te
zijn.
De vrees is al vaker uitgesproken: binnen de Europese Unie zijn alle
landen gelijk, maar sommigen zijn toch meer gelijk dan anderen (: some
are more equal than others.). Het FD gaf een mooie typering van het
gedrag: een sterk staaltje van gezamenlijk Duits-Frans opportunisme en
nationalisme.
Met deze gang van zaken is een gevaarlijk precedent geschapen: grote
EU-lidstaten kunnen zich ongestraft aan de afspraken onttrekken.
Bindende afspraken zijn gedegradeerd tot een politiek instrument. Dat
is ook in de richting van de landen die volgend jaar gaan toetreden
een zeer slecht signaal.
Ik zeg het de minister-president graag na: 25 november 2003 was geen
goede dag voor Europa. Een slechte dag voor Nederland, slecht voor de
Europese samenwerking, slecht voor het monetaire evenwicht in de Unie.
In zijn verklaring na afloop van de Ecofin vergadering stelde premier
Balkenende Als ik nog mogelijkheden zie, dan zal ik die aangrijpen.
Wat bedoelde hij daarmee?
Minister Zalm kreeg bij de Raad van Ministers uiteindelijk slechts
steun van Spanje, Oostenrijk en Finland. In eerste instantie leek er
steun van meer landen te komen. Na een aantal langdurige één-op-één
gesprekken met de Italiaanse voorzitter vielen een aantal
oorspronkelijke medestanders af. Heeft de regering inzicht wat de
vertegenwoordigers van die landen heeft doen besluiten over te lopen
naar het andere kamp? Ten aanzien van de rol die het Voorzitterschap
hier heeft gespeeld ben ik benieuwd naar de waardering van de minister
daarvan. Dezelfde vraag heb ik over de rol van Luxemburg, dat volgens
sommige commentaren een sleutelrol vervulde. Bijzonder opvallend is
het zich wijzigende standpunt van België. Dit valt met name op gezien
het feit dat de Benelux-landen binnen Europa vaak gezamenlijk
optreden. Waarom is dat deze keer niet gelukt? Daarmee had wel de
benodigde extra stem kunnen worden bereikt.
Hoe beoordeelt de regering de mogelijkheden om op de korte termijn
toch te bereiken wat zij wil, namelijk dat de procedures van het
Stabiliteitspact overeind blijven? De Europese Commissie als ook
minister Zalm onderzoeken de mogelijkheid om stappen richting het
Europese Hof van Justitie te ondernemen. Welke mogelijkheden ziet de
Minister hier? En waar zou dat dan toe moeten leiden?
Op de langere termijn spelen echter grotere vragen. Het opzij schuiven
van het Stabiliteitspact brengt 'ernstige gevaren' (ECB) met zich mee,
niet alleen voor het onderling vertrouwen tussen de lidstaten, maar
ook voor het vertrouwen in de financiële gezondheid en stabiliteit van
Europa als geheel. Althans, dat is de veronderstelling die we hebben
over het Stabiliteits- en Groeipact. Toch moet de Nederlandse regering
zich niet willen afsluiten voor een breder debat over de toekomst van
het Pact. De econoom Bovenberg pleitte enige tijd geleden voor
handhaving van het Pact om begrotingsdiscipline te exporteren naar
Zuid- en Oost-Europese lidstaten, maar zag er geen been in om de
rigide grens van 3%, die in economisch slechte tijden remmend werkt op
de groei ter discussie te stellen.
Bij de financiële beschouwingen heb ik namens de ChristenUnie
aangegeven het niet nodig te vinden dat Nederland zichzelf strengere
regels oplegt dan het Stabiliteitspact oplegt. Nu is de vraag aan de
orde: welke inzet kiest de regering in de toekomst? De Franse Minister
van Financiën heeft gisteren gepleit voor een herziening van het Pact
op een rustiger moment, bijvoorbeeld in 2005 (ANP 26-11-2003). Hij
legt daarbij een verbinding naar het aantreden van de nieuwe Europese
Commissie. Wat is het standpunt van de Nederlandse regering over zon
herziening over 2 jaar?
Het vertrouwen van burgers in de Europese samenwerking zal er door de
gebeurtenissen van deze week niet beter op geworden zijn. Dat zal
ongetwijfeld ook zn doorwerking hebben op het nationale Referendum
over de Europese Grondwet. Landen die wel de lusten van de Europese
samenwerking willen (de euro), maar niet de lasten (het inleveren van
monetaire soevereiniteit) maken het Europees bouwwerk uiterst zwak.
Blijkbaar accepteren grote lidstaten het niet dat anderen bij de kern
van hun soevereiniteit dreigen te komen. En daarom is de ChristenUnie
zo beducht voor de ontwikkeling die we nu kunnen waarnemen bij de
besprekingen over de Europese Grondwet. Veel macht bij de grote
lidstaten zou in het belang van iedereen zijn. Nou, ik geloof er
helemaal niks van. De ontwikkelingen van deze week tonen aan dat het
de grote lidstaten uiteindelijk ook gaat om hun eigen belang. Een
andere les is echter dat de kleinere lidstaten geen echt machtsvertoon
durven te tonen.
Duidelijk is wel dat het Nederlandse streven naar behoud van vetorecht
op de meerjarenbegroting van de Europese Unie des te noodzakelijker is
geworden. Bij de besprekingen van de Europese Grondwet komt dit
ongetwijfeld nog uitvoerig terug. Ook op dit punt lijkt er te weinig
steun van andere lidstaten te zijn. Hoe denkt de regering op dit punt
succesvoller te zijn in de onderhandelingen om te bereiken dat aan
deze Nederlandse wens wel wordt tegemoet gekomen?
---