1red13665
2003-12-05, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE
MINISTERRAAD, OVER DE KOOPKRACHT EN EEN `ROBIN HOOD-REKENING'
- KOOPKRACHT -
CARASSO:
8% koopkrachtverlies is absoluut niet goed voor de beeldvorming van dit kabinet. Daar
worstelt natuurlijk vooral het eigen CDA van Balkenende mee. Daarom doen ze nog iets meer
dan de coalitie in de Kamer heeft gevraagd. Zo zei hij vandaag na afloop van het
kabinetsberaad.
BALKENENDE:
We hebben deze week in de Kamer denk ik goed voor ogen gehad dat degenen in moeilijke
posities, chronisch zieken en gehandicapten, te maken krijgen met een behoorlijke
inkomensachteruitgang. Dat hangt ook samen met de bijdragen die worden gevraagd. Daar kun
je je ogen niet voor sluiten. We hebben nog eens goed op ons in laten werken de gevoelens in
het parlement en in de samenleving. We hebben vervolgens gekeken wat er nu al geboden is.
Dat was een fiscale maatregel van staatssecretaris Wijn, een maatregel in de sfeer van de AWBZ
van minister Hoogervorst en de 50 miljoen bijzondere bijstand. We hebben gekeken naar de
groepen om wie het gaat en wat gedaan zou kunnen worden om te komen tot een verzachting
van de problematiek.
CARASSO:
Toch waren de koopkrachtcijfers voor u geen verrassing. U schreef aan de Kamer: het geeft
geen nieuw beeld. U was er niet door verrast. Waarom doet u er dan toch iets aan?
BALKENENDE:
Het verschil tussen augustus toen we praatten over de cijfers en nu, is dat er in die tussentijd
wel het een en ander is gebeurd. Op dat moment hadden we nog niet alle zaken compleet. Dat
kan ook nog niet omdat je in augustus begint met de algemene situatie. Dan krijg je Prinsjesdag,
daarna krijg je de Financiële Beschouwingen en de behandeling van het belastingplan. Daar
komen zaken aan de orde. Je krijgt de behandeling van Volksgezondheid, daar is ook over
maatregelen gesproken.
CARASSO:
Dus het was toch nieuw voor u deze week?
BALKENENDE:
Het algemene beeld, daarvan wist je dat het gros van mensen zit tussen die bekende nul en min
één. Je hebt uitschieters naar boven en naar beneden. Ik heb toen in de Eerste Kamer gezegd
dat er voor de begrotingsbehandeling van Sociale Zaken een nieuwe berekening zou komen
waarin verschillende effecten in samenhang zouden worden gezien. Wat we nu hebben gedaan
als kabinet, en dat is nieuw, we hebben nog nooit zo'n mate van detaillering in de cijfers
gegeven. Vroeger had je wel de bekende puntenwolken, maar de berekeningen die wij hebben
gemaakt zijn veel concreter dan ooit is gebeurd.
CARASSO:
Goed dat dat eens gebeurt dan?
BALKENENDE:
Ik heb eens nagevraagd: hoe zit het in de afgelopen jaren en ook dan zie je steeds behoorlijke
effecten. Alleen dat zijn individuele situaties in veel gevallen.
CARASSO:
Dat wordt dan niet toegespitst op chronisch zieken of gehandicapten?
BALKENENDE:
We hebben nu een veel grotere mate van detaillering aangebracht. Daarmee stel je je ook
kwetsbaar op. Het heeft geleid tot, terecht denk ik, een debat in de Kamer over: hoe zit het nu
precies? Dat is deze week aan de orde geweest en dat betekent dat je als kabinet daar de ogen
niet voor wil en kunt sluiten en er is gezegd: nu gaan we een paar handreikingen doen.
CARASSO:
Bent u achteraf blij met die detaillering, of heeft u er een beetje spijt van?
BALKENENDE:
Ik heb geen spijt van zaken, want het gaat er toch om onder ogen te zien hoe maatregelen bij
de meest kwetsbare groepen neerslaan. Dan vind ik het ook terecht dat het kabinet in
samenspel met het parlement zegt: we moeten nu de handreikingen doen. Waarom? Omdat het
juist gaat om kwetsbare groepen in de Nederlandse samenleving. Daar mag je je ogen niet voor
sluiten.
CARASSO:
Het kabinet heeft het over 110 miljoen euro, maar u weet nog niet of dat echt zoden aan de
dijk zal zetten?
BALKENENDE:
Dit weekend wordt verder gewerkt aan de brief, maar wij hebben wel de indruk dat we met een
bedrag van 110 miljoen een behoorlijke handreiking doen om te komen tot een verzachting van
de problematiek.
CARASSO:
Wat is uw doel, in cijfers vertaald?
BALKENENDE:
Laten we dat nu eens even niet gaan doen. Ik geef aan wat het totaalbedrag is wat het kabinet
heeft ingezet op basis van een inschatting van aantallen mensen om wie het gaat en de
verzachting van de problematiek. Er zit nog een ander probleem en dat moeten we ook onder
ogen zien. De situatie in individuele gevallen is niet zomaar onder één noemer te brengen
omdat de situaties uiteenlopend zijn.
CARASSO:
Is 110 miljoen dan ook niet een willekeurig bedrag, als u niet weet wat daar precies het effect
van is?
BALKENENDE:
Ik denk dat het kabinet, ik denk dat ik dat wel kan zeggen, vandaag op goede gronden is
gekomen tot dit bedrag. Daar hebben we besprekingen over gevoerd. We hebben nog eens
gekeken naar wat er deze week al in de Kamer is gezegd over het doen van handreikingen.
Vervolgens komt dan de fase van uitwerking. Dat betekent dat het ministerie van Sociale Zaken
in overleg met gemeenten nu verder zal kijken hoe de middelen bij de desbetreffende groepen
terecht kunnen komen.
CARASSO:
Minister Hoogervorst was in het debat vrij somber. Die zei: we doen wel iets, maar het maakt
niet heel erg veel uit. Het geeft niet op eens zo maar een heel fraai beeld. Stel dat het allemaal
niet zoveel uit gaat maken, gaat het kabinet dan opnieuw compenseren?
BALKENENDE:
Wanneer de heer Hoogervorst het heeft over effecten, moet je onderscheid maken tussen
datgene wat in die bekende koopkrachtplaatjes zit en in die bekende puntenwolken. Dat zijn de
reguliere maatregelen. Bijvoorbeeld als staatssecretaris Wijn met een fiscale verlichting komt,
dan kun je dat wel gaan berekenen. Dat komt dan terug in de koopkrachtplaatjes. Dat geld ook
voor de maatregel van de heer Hoogervorst om te komen tot een lagere bijdrage aan de
AWBZ. Maar bijvoorbeeld een bijzondere bijstand zie je nooit opgenomen in de
koopkrachtplaatjes. Als je kijkt naar de portemonnee van mensen zelf dan maakt het natuurlijk
wel uit. Wat van belang is, is dat wanneer je het hebt over mensen in moeilijke situaties,
chronisch zieken en gehandicapten, dan moet je niet alleen maar kijken naar het officiële
koopkrachtplaatje, dan moet je ook kijken naar wat je aan extra maatregelen kunt doen om in
de individuele situatie te komen tot een beter beeld.
CARASSO:
De CDA-fractie zegt de afgelopen week: stel dat het allemaal niet zo heel veel uitmaakt en nog
steeds chronisch zieken en gehandicapten er op achteruit gaan, dan moeten we opnieuw gaan
kijken of we extra geld aan ze kunnen geven. Geldt dat ook voor het kabinet?
BALKENENDE:
Ik heb begrepen dat de drie regeringspartijen zich in het Algemeen Overleg van afgelopen
donderdag tevreden hebben getoond met de inzet van het kabinet.
CARASSO:
U verwacht geen moeilijkheden meer met de CDA-fractie?
BALKENENDE:
Het gaat niet alleen over de CDA-fractie. Het gaat over het feit dat de regeringspartijen in het
debat van afgelopen week hebben aangegeven dat de maatregelen die in het kabinet naar voren
zijn gekomen op prijs worden gesteld. Dat betekent dat we een bedrag van 110 miljoen gaan
vrijmaken.
CARASSO:
Dat is uw eindbod?
BALKENENDE:
Je moet niet steeds doorgaan met bespreken en onderhandelen. We hebben vandaag goed de
situatie in ogenschouw genomen en dat zal in de brief, die komende maandag of begin dinsdag
naar het parlement zal worden verzonden, verder worden toegelicht.
- ROBIN HOOD-REKENING -
CARASSO:
Er komt een Robin Hood-fonds waar rijke mensen iets in kunnen storten voor arme mensen.
Verwacht u daar iets van?
BALKENENDE:
We zien vaker dat er sprake is van fondsen. Dit is een initiatief waar ook Groenlinks behoorlijk
aan heeft bijgedragen. Ik denk dat de verantwoordelijkheid van de overheid toch een andere is.
Wij moeten oog hebben voor de inrichting van het stelsel van de sociale zekerheid, de
inkomensniveaus, het fiscaal beleid.
CARASSO:
Toch is minister De Geus van plan om een telefoonlijn te openen. De overheid doet het dus
wel zelf.
BALKENENDE:
Het zal natuurlijk allemaal niet echt helpen, want het is natuurlijk een moreel appèl wat wordt
gedaan. Fondsen die je in het leven roept kunnen nooit in de plaats treden van de algemene
verantwoordelijkheid die de overheid heeft voor een evenwichtig inkomensbeeld.
CARASSO:
Waarom doet meneer De Geus dat dan? Beeldvorming, cosmetica?
BALKENENDE:
Hoe komt zo iets tot stand? Wanneer in de Kamer met dit soort ideeën wordt gewerkt is dat
niet echt een reden om zomaar te zeggen: ik neem daar vierkant afstand van. Ik begrijp het wel
in het kader van zo'n discussie, maar het kan natuurlijk nooit het antwoord zijn op de
problemen waar we nu voor staan.
CARASSO:
Gaat u zelf wat storten als dat fonds er komt?
BALKENENDE:
Laten we eerst maar eens kijken of het er überhaupt van komt. Ik vind eerlijk gezegd dat ik
mijn aandacht als minister-president moet richten op het algemene inkomensbeeld en op de
reguliere voorzieningen die nodig zijn om te komen tot rechtvaardigheid in de samenleving.
CARASSO:
Het is Sinterklaas. Moet u nog gedichten schrijven?
BALKENENDE:
Het is al behoorlijk laat op het ogenblik. We hebben heel veel te bespreken gehad, maar ik ga
wel graag naar huis nu.
CARASSO:
De surprise is gemaakt?
BALKENENDE:
Daar hoeft u zich geen zorgen over te maken.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, RD)