IP/03/1703
Brussel, 10 december 2003
Commissie zet licht op groen voor alliantie tussen BA en Iberia
De Europese Commissie heeft een alliantie tussen British Airways (BA),
Iberia en GB Airways, een franchisehouder van BA, goedgekeurd.
Aanvankelijk was de Commissie bezorgd dat de alliantie de keuze van de
consument zou beperken en zou leiden tot prijsstijgingen op een aantal
routes waarop beide partners een sterke positie hebben. Deze
struikelblokken zijn evenwel weggenomen en de Commissie kan nu
mededingingsrechtelijke immuniteit toekennen voor de gangbare periode
van zes jaar die is bepaald in Verordening (EG) nr. 3975/87, die de
toepassing van de mededingingsregels vaststelt voor de
luchtvaartsector.
In een reactie op deze zaak verklaarde Mario Monti, Commissielid voor
concurrentiebeleid : "Dit positieve resultaat toont aan dat de
toepassing van mededingingsregels geen belemmering vormt voor de
consolidatie van de luchtvaartsector of voor alliantieovereenkomsten.
Door de alliantie kunnen BA en Iberia aan vliegtuigpassagiers een
ruimere keuze aan bestemmingen aanbieden. Tegelijkertijd blijft er
voldoende concurrentie bestaan voor de vluchten tussen Londen en
Spanje. Dit zal zowel de zakenreizigers als de vakantiegangers ten
goede komen".
Op 19 juli 2002 hebben British Airways, Iberia en GB Airways
aanmelding gedaan bij de Commissie van een aantal
samenwerkingsovereenkomsten en hebben ze een vrijstelling gevraagd op
grond van artikel 81, lid 3 van het EG-Verdrag(1)
1. Door de overeenkomst kunnen de maatschappijen op hun respectieve
netwer ken samenwerken op het gebied van tarieven, vluchtschema's en
capaciteit.
Uit het onderzoek van de Commissie is gebleken dat de netwerken van de
maatschappijen grotendeels complementair zijn. De klanten van Iberia
zullen een groter aanbod krijgen van routes naar het Midden-Oosten en
het Verre Oosten, terwijl passagiers van BA een ruimere keuze zullen
krijgen voor vluchten naar Latijns-Amerika.
De Commissie stelde evenwel vast dat de Spaanse nationale
luchtvaartmaatschappij, BA en zijn franchisehouder GB Airways door hun
samengaan voor een aantal routes tussen Londen en Spanje ongeveer 50
tot 100% van de markt zouden controleren. Indien in een dergelijke
situatie niet adequaat wordt ingegrepen, zal ze heel waarschijnlijk
leiden tot hogere prijzen, aangezien de toegang tot de markt wordt
bemoeilijkt door het beperkte aantal landings- en opstijgingsslots op
de Europese luchthavens.
De Commissie maakte bezwaren in verband met de routes die Londen met
Barcelona, Madrid, Bilbao, Sevilla en Valencia verbinden.
Het beschikbaar stellen van slots als oplossing
Op dit ogenblik concurreren de alliantiepartners op de twee
belangrijkste routes tussen beide landen, namelijk Londen-Madrid en
Londen-Barcelona, waar ze respectievelijk vijftien en elf vluchten per
dag uitvoeren. Voor de route naar Madrid zijn er nog drie andere
concurrenten, voor die naar Barcelona twee. Uit het marktonderzoek van
de Commissie bleek dat een concurrent minstens vier vluchten per dag
vanuit Heathrow of Gatwick moet aanbieden om te kunnen concurreren om
zakenreizigers en vakantiegangers. Easyjet, een van de concurrenten,
zorgt weliswaar voor zo'n concurrentie op de route tussen Gatwick en
Barcelona, maar op de route naar Madrid is er geen enkele andere
concurrent die een dergelijk aanbod heeft.
Om de mededingingsbezwaren weg te nemen die de Commissie had
geformuleerd, hebben de maatschappijen toegezegd om op de luchthavens
van Londen Gatwick en Madrid voldoende landings- en opstijgingsslots
beschikbaar te stellen opdat een concurrent vier dagelijkse vluchten
kan aanbieden.
Londen-Bilbao is een andere route waarvoor er zich problemen
voordeden, aangezien BA en Iberia tot voor kort op deze route de enige
luchtvaartmaatschappijen waren met beide een dagelijkse vlucht : een
van Heathrow en een andere van Gatwick. Bij de aanvang van het
winterseizoen startte Easyjet met een dagelijkse vlucht vanuit
Gatwick. Hoewel de Commissie deze ontwikkeling toejuichte, was ze van
mening dat een aanvullende dagelijkse vlucht noodzakelijk zou zijn om
ervoor zou zorgen dat zakenreizigers op deze route voldoende
concurrerende alternatieven hebben. De luchtvaartmaatschappijen kwamen
tegemoet aan het bezwaar van de Commissie door zich ertoe te verbinden
slots voor een bijkomende dagelijkse vlucht op de route Gatwick-Bilbao
ter beschikking te stellen.
Iberia en GB Airways zijn de twee enige luchtvaartmaatschappijen die
vluchten aanbieden op de routes Londen-Sevilla en Londen-Valencia.
Zowel op beide Spaanse luchthavens als op de Londense luchthavens
Stansted en Luton zijn geen capaciteitsproblemen. Dit is evenwel niet
het geval op Heathrow en Gatwick, de luchthavens waaraan
zakenreizigers de voorkeur geven. Aangezien de routes hoofdzakelijk
worden gebruikt door vakantiegangers en het aantal zakenreizigers niet
voldoende hoog zou kunnen zijn voor twee onafhankelijke concurrenten,
ging de Commissie akkoord met de toezegging van de
luchtvaartmaatschappijen om voor elke route slots ter beschikking te
stellen voor een dagelijkse vlucht vanuit Gatwick, zodra het aantal
zakenreizigers een bepaald niveau heeft bereikt.
Achtergrond
De overeenkomst was aangemeld op grond van Verordening (EG) nr.
3975/87, die de mededingingsregels toepast op de Europese
luchtvaartsector. De verordening bepaalt dat indien de Commissie
binnen 90 dagen geen bezwaar maakt na de bekendmaking in het
Publicatieblad van een samenvatting van de overeenkomsten, de
overeenkomsten automatisch zijn vrijgesteld voor een maximumperiode
van zes jaar.
De samenvatting werd gepubliceerd op 12 september 2003^(2)
2 en de periode van 90 dagen zou zijn verstreken op 10 december 2003.
De drie luchtvaartmaatschappijen hebben toegezegd dat ze landings- en
opstijgingsslots voor de voornoemde routes beschikbaar zullen stellen.
De tekst van deze verbintenissen zal worden bekendgemaakt op de
internetsite van de Commissie.
De voorbije jaren is het aantal internationale luchtvaartallianties en
soortgelijke vormen van samenwerkingsovereenkomsten aanzienlijk
toegenomen. Als gevolg van het arrest van het Hof van Justitie in de
"open skies" zaken zal dit proces van consolidatie en economische
herpositionering in de luchtvaartsector waarschijnlijk versnellen.
Allianties en fusies in de luchtvaartsector worden door de Commissie
vrij positief benaderd. Door kostenbesparingen en verbetering van de
dienstverlening die voortvloeien uit het combineren van de netwerken,
kunnen allianties zowel voor de consumenten als de gehele economie
voordelig zijn. Het risico is evenwel aanwezig dat deze
efficiëntieverbeteringen tot stand komen door het uitschakelen van de
mededinging op bepaalde markten. Dergelijke problemen doen zich in het
bijzonder voor op routes tussen de hubs van alliantiepartners, waar de
partners de enige concurrenten kunnen zijn en er aanzienlijke
barrières voor de markttoegang bestaan. Wanneer een dergelijke
situatie zich voordoet, probeert de Commissie ervoor te zorgen dat de
concurrentie blijft bestaan, door de barrières voor markttoegang weg
te nemen.
De alliantie tussen BA en Iberia is een van de recentste allianties
die werden onderzocht door de Commissie. Andere onderzoeken hadden
betrekking op de alliantie tussen Lufthansa en Austrian Airlines en
die tussen BA en SN Brussels Airline. Het onderzoek van de Commissie
met betrekking tot de alliantie tussen Air France en Alitalia loopt
nog. De Commissie hoopt dit onderzoek waarin dezelfde normen worden
gehanteerd, binnenkort te kunnen afronden.
(1)
1 Aanmelding van een zaak op grond van artikel 81, lid 3 van het
EG-Verdrag heeft geen opschortende werking. Ondernemingen kunnen hun
samenwerkingsakkoorden voortzetten, indien ze vrij zeker zijn dat
tegen hun samenwerking geen ernstige bezwaren zullen worden gemaakt.
(2)
2 PB C 217 van 12 september 2003, blz. 2-6.
European Commission