Artsen zonder Grenzen in campagne tegen seksueel geweld in Burundi
maandag 22 december 2003
Artsen zonder Grenzen neemt deel aan de nationale campagne tegen
seksueel geweld in Burundi. Seksueel geweld wordt in het land vaak
gebruikt als wapen in de burgeroorlog.
Die campagne ging op 6 december van start met protestmarsen in onder
meer de hoofdstad Bujumbura en in Ruyigi, waar Artsen zonder Grenzen
werkt. In Bujumbura liepen zon 1000 mensen in een protestdemonstratie
naar het voetbalstadion. De vrouw van president Ndayizeye deed een
oproep een einde te maken aan verkrachtingen en de slachtoffers ervan
te ondersteunen.
In Ruyigi hield Artsen zonder Grenzen een mars na een speech van een
lokale bestuurder. Zon 75 mensen liepen mee. Ze droegen spandoeken die
door Artsen zonder Grenzen gemaakt waren. Tijdens de demonstratie
vertelde iemand via een luidspreker over de gevolgen van seksueel
geweld. Aan het eind van die toespraak zongen de demonstranten een
aantal liederen over hetzelfde thema.
Voorlichting over de gevoelige en met taboes beladen kwestie is erg
belangrijk, om stigmatisering van de slachtoffers te voorkomen en
ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk slachtoffers tijdig behandeld
worden.
De campagne wil twee zaken duidelijk maken: dat verkrachting een
schending van de mensenrechten is, en dus niet de schuld van het
slachtoffer, en dat het belangrijk is om binnen 72 uur een dokter te
raadplegen, voor een gratis en vertrouwelijke behandeling.
Die boodschap is dagelijks op de radio te horen en wordt ook verspreid
via spandoeken en posters in gezondheidscentra. Verder zijn er in de
wachtkamers van ziekenhuizen presentaties over het onderwerp voor
vrouwen. Ook was er een informatie- en discussiebijeenkomst met 54
lokale vroedvrouwen die volgens traditionele methoden werken. De
vroedvrouwen gaven hun meningen en hadden veel verhalen te vertellen,
waaronder hun persoonlijke verhalen.
Praten over dit onderwerp is niet makkelijk, zegt Maria Mora,
assistent landencoördinator van Artsen zonder Grenzen in Burundi. Het
woord verkrachting bestaat niet in de taal die de mensen hier spreken,
Kirundi. Na uitgebreide discussie kwamen we op de term gedwongen
seksuele relatie. Evengoed moesten we de spandoeken die we in de
hoofdstad gebruikten aanpassen voor gebruik in Ruyigi. De manier
waarop in de hoofdstad gesproken wordt, is weer niet gebruikelijk voor
de mensen op het platteland.
Seksueel geweld is een wijd verbreid probleem en een wapen in de
burgeroorlog in het land. Hoewel er geen exacte cijfers zijn, wordt er
vaak verkracht als gewapende strijders dorpen binnen vallen. Sinds
afgelopen maart heeft Artsen zonder Grenzen in het ziekenhuis van
Ruyigi een programma voor slachtoffers van verkrachting. Per maand
doen gemiddeld 10 tot 15 vrouwen een beroep op de hulp. Gelukkig komen
alle slachtoffers binnen 72 uur naar het ziekenhuis, sommigen nadat ze
25 kilometer hebben moeten lopen. Omdat ze zo snel komen, kunnen ze
nog behandeld worden volgens het speciale protocol van Artsen zonder
Grenzen voor verkrachte vrouwen. Dat houdt een behandeling met de
morning-after pil en een preventieve behandeling tegen seksueel
overdraagbare aandoeningen (SOA) in. Bij het protocol hoort ook een
behandeling tegen ongewenste zwangerschap, en, op verzoek, een
HIV/aids-test.
Naast de medische behandeling is psycho-sociale hulp ook deel van het
protocol. Verder noteren medewerkers van Artsen zonder Grenzen de
verhalen van de vrouwen om te kunnen lobbyen voor veranderingen. Sinds
november behandelt Artsen zonder Grenzen ook verkrachte vrouwen in
Kinyinya in het afgelegen Moso-gebied.
---