__________________
Gemeenten protesteren tegen kabinetsbeleid OZB (22/12/03)
De Nederlandse gemeenten zijn zeer teleurgesteld dat het kabinet geen
gehoor geeft aan de argumenten voor een substantiële gemeentelijk
belastingheffing. Zonder daarvoor de redenen aan te geven volhardt het
kabinet in het voornemen het gebruikersdeel van de OZB voor woningen
af te schaffen en maximumtarieven voor de OZB in te voeren. Dit kost
het Rijk jaarlijks 945 miljoen euro.
Gemeenten hebben eigen belastingruimte nodig om zelfstandig invulling
te kunnen geven aan de opdracht die ze van hun inwoners hebben
gekregen bij de verkiezingen. De VNG stelt dat de afschaffing van de
gebruikersbelasting op woningen zonder een volwaardig alternatief te
verschaffen in strijd is met het Europees Handvest voor Lokale
Autonomie. Op 4 april 2004 spreekt het Congres van Lokale en Regionale
Overheden van de Raad van Europa zich uit over dit geschil tussen
kabinet en gemeenten.
De hoofdlijnenbrief roept meer vragen dan duidelijkheid op:
Het kabinet geeft geen argumenten voor de afschaffing van de
OZB-gebruikersheffing voor woningen. In het Hoofdlijnenakkoord van
Balkenende II werd de koppeling gelegd met koopkrachtreparatie voor de
invoering van het nieuwe stelsel van zorgverzekering. Volgens
onderzoek van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere
Overheden (COELO) profiteren 850.000 huishoudens in het geheel niet
van de afschaffing. Tot deze categorie behoren mensen met een inkomen
op minimumniveau, bewoners van verzorgingstehuizen en mensen die op
een boerderij wonen. Deze mensen gaan er op achteruit. Bovendien
worden velen van hen ook al getroffen door het afschaffen van de
Zalmsnip in 2005. Voor de overige burgers geldt: hoe duurder het huis,
des te meer profijt men van deze maatregel van het kabinet heeft.
Het kabinet reserveert 945 miljoen euro om de gemeenten te compenseren
voor de gederfde belastingopbrengsten. Uitgangspunt is dat geen
gemeente er door de afschaffing van het gebruikersdeel reëel (areaal
en inflatie) op achteruit mag gaan.
Dit onderschrijven wij. De kabinetsvoorstellen voldoen hier echter
niet aan. Er is geen enkel inzicht gegeven in de vraag op welke wijze
de voor structurele compensatie gereserveerde 945 miljoen euro is
berekend en of dit bedrag dus voldoende is. Ook is er sprake van
negatieve herverdeeleffecten. Daarnaast dienen sommige gemeenten de
overblijvende ozb-heffingen te verlagen.
De brief getuigt van een fundamenteel wantrouwen van de rijksoverheid
tegenover de gemeentelijke democratie, met name gezien de maximering
van de overblijvende ozb. De voorgestelde maximering leidt tot
bureaucratisering en staat haaks op de doelstelling van het rijk de
regelgeving te verminderen.
Het kabinet verzuimt een volwaardige alternatieve belasting te
ontwikkelen voor de OZB. De VNG stelt binnenkort een commissie in van
deskundigen uit wetenschappelijke hoek om aan te geven hoe het
gemeentelijk belastinggebied er behoort uit te zien. Uitgangspunt
daarbij is dat gemeenten in staat blijven om zelfstandig afwegingen te
maken, zonder dat het Rijk de hoogte en de bestedingen van het
gemeentelijk inkomen bepaalt.
Den Haag, 22 december 2003
Vereniging Nederlandse Gemeenten