De Pont stichting
Dirk Braeckman
Additional Photos
17 januari tm 16 mei 2004
beeldbank
In zijn eerste Nederlandse museumtentoonstelling toont de Belgische
fotograaf Dirk Braeckman (Gent 1958) een selectie van zijn meest
recente werken. In België is het werk van Braeckman in brede kring
bekend en gewaardeerd geraakt. Dit ondermeer door een
overzichtstentoonstelling in het SMAK in Gent in 2001 en door zijn
bijdragen aan de projecten 2003Beaufort in Oostende en de kunst en
poëzie manifestatie in Watou (2003). Bovenal heeft hij grote
bewondering geoogst met zijn portretten van de Belgische koning Albert
en koningin Paola. Deze fotos zijn gerealiseerd in opdracht van het
Koninklijk Paleis in Brussel.
In 2002 ontving Dirk Braeckman de Cultuurprijs van de K.U. Leuven.
De respons op het werk van Dirk Braeckman is opmerkelijk gezien het
feit dat zijn fotos op het eerste gezicht moeilijk en weinig
toegankelijk zijn. Bijna al zijn werk is in gradaties van zwart-wit en
de onderwerpen zijn vaak sobere interieurs spaarzaam ingericht met
treurigstemmend meubilair en dito decoraties. Soms portretteert hij
vrouwen die net zo anoniem blijven als de ruimtes waarin zij zich
bevinden. Dit lijken veelal hotelkamers met uurtarief of sleetse
pensions waar elke poging om de boel nog op te frissen en aan te
kleden al lang geleden is gestaakt. Braeckman fotografeert de
troosteloze atmosfeer van douchecabines, liften, gangen, gordijnen,
matrassen en matglazen vensters. De grijze fotos tonen deze ruimtes
nog bedompter dan ze in werkelijkheid al zijn. De Belgische
kunstfilosoof Frank Vande Veire verwoordde het mooi: De fotografische
waas ligt als een aslaag over de getoonde interieurs. En Braeckman
zegt zelf: Door het donker en grijs te houden of onscherp te printen,
elimineer ik een deel van de informatie, die afleidt van de kern. Zo
streef ik naar een uitgepuurde situatie, waar je als toeschouwer in
gesmeten wordt. Het gaat erom dat ik dat steeds verder probeer aan te
scherpen. Ik trek sporen na die onbeduidend lijken. Het zijn allemaal
plaatsen waarvan je ergens kunt vermoeden dat er geleefd is, dat die
ruimte heel wat doorstaan heeft of dat mensen er veel ondergaan
hebben, maar dat je dat nooit te weten zult komen.
Toch gaat het Dirk Braeckman niet om de tragiek en om de voorbije
gebeurtenissen waarvan behang, tapijt of bedovertrek stil getuigen.
Het gaat hem om het beeld zelf en om een directe registratie van de
ruimte. Compositie en moment verraden geen vooropgezette formele of
anekdotische intenties. Het beeld dient zich onopgesmukt en in een
eerste blik aan. Misschien wil ik wel dingen maken waar je geen vat op
krijgt. En dat lukt voor mij alleen via de fotografie. Je hebt het
beeld voor je: het is niet louter formeel, maar je kunt het ook niet
meteen anderszins omschrijven. Je kunt hoogstens zeggen wat er op
staat, maar daar gaat het niet om. Ik wil inderdaad zover gaan dat er
alleen maar dat beeld is.
Braeckman hanteert niet de statische en alles-registrerende observatie
die de laatste jaren binnen de fotografie veel opgang heeft gemaakt
(in de beste traditie van Bernd en Hilla Becher), maar hij kiest voor
het vluchtige moment en de suggestiviteit van het beeld. Hij is niet
de afstandelijke waarnemer, maar hij zit zijn onderwerpen bijna
letterlijk op de huid. Het snapshot karakter van zijn werk betekent
echter geenszins dat de fotos bij willekeur zijn ontstaan. De beelden
zijn zorgvuldig bepaald en gekozen en Braeckman benut bewust de
mogelijkheden die het medium hem biedt: Het gaat me juist om het
aftasten en bespelen van zekere fotografische condities, het kader, de
vluchtigheid van een kleinbeeldopname, de schriftuur van zwart-wit of
kleur, de onscherpte, het licht. Ik wil dat ze me blijven verrassen,
dat ze nooit vanzelfsprekend worden.
In dit verband is de kwaliteit van de afdruk van groot belang.
Braeckman is een meester in dit metier. Zijn afdrukken zijn donker en
grijs, maar toch vol onderscheid en nuance. Hij houdt het beeld terug
in scherpte en detaillering, maar het verblindende flitslicht
reflecteert op het oppervlak van het formica tafelblad en de pluche
bank, op de douchetegels en het behangpatroon. Textuur, oppervlak en
huid tekenen zich genadeloos af in het harde licht. Het lijkt een
tegenstrijdigheid dat juist dit zichtbaar maken centraal staat in de
donkere fotos van Dirk Braeckman. Het is een contradictie die zich ook
in een andere vorm aandient; de fotos willen niet verhalend zijn, maar
suggereren toch een hele geschiedenis. In deze zin is het werk van
Braeckman nooit definitief. Het is open tot voorbij het moment en tot
buiten het kader.
Persfotos kunnen worden gedownload van bij de beeldbank. Meer
informatie is verkrijgbaar bij het secretariaat van De Pont