Excursies Museum het Schip
16 februari 2004 - Johanneke Helmers
Museum het Schip in de Spaarndammerbuurt biedt weer een aantal zeer
interessante excursies. Fietsen, wandelen of met de bus, er is voor
elk wat wils.
Interieurbezoek. Arbeiderspaleizen in de Spaarndammerbuurt.
Museum het Schip
Dit zijn woningen die rond 1918 gebouwd werden voor
woningbouwvereniging `Eigen Haard'. Deze Arbeiderspaleizen in gele en
rode baksteen zijn een hoogtepunt in het werk van de architect en
kunstenaar: Michel de Klerk. Hij was de inspirator van een nieuwe
stijl, die later als de `Amsterdamse School' bekend zou worden. Maak
een wandeling langs de Arbeiderspaleizen en bezoek het gerestaureerde
Postkantoor. Hier bevind zich nu Museum Het Schip met levendige
informatie en documentatie over de Amsterdamse School periode. Er
kunnen ook films over deze expressionistische stijl bekeken worden. De
museumwinkel beschikt ondermeer over een uitgebreide collectie
postkaarten en boeken. Ook de Museumwoning en het torentje van De
Klerk zijn een bezoek meer dan waard.
* Arbeiderspaleizen in de Spaarndammerbuurt
* Interieurbezoek Museum Het Schip
* Openingstijden: woensdag, donderdag, en zondag, 1/5-1/9 ook vrij
en za van 14.00 tot 17.00 uur
* Entree Museum Het Schip EUR 2,50 p.p. Museumwoning: EUR 2,50 p.p.
* deelname aan rondleiding op openingsuren EUR 2,50 p.p.
Openbaar vervoer. Architectuur langs Lijn: Bus 15.
De Amsterdamse School na De Klerk.
Ontdek de Amsterdamse School architectuur in de nieuwe wijken van
destijds, de zogenaamde gordel '20-'40. De route voert zowel door het
beroemde uitbreidingsplan `Zuid' dat bouwmeester H.P. Berlage voor
Amsterdam tekende als door Oud-West met het eveneens door Berlage
ontworpen Mercatorplein. Het beeld onderweg langs wegen,lanen en
pleinen is voornamelijk door de architecten van de Amsterdamse School
bepaald. Behalve werk van de architecten van het eerste uur, Michel de
Klerk en Pieter Lodewijk Kramer, is het vooral de zogenaamde tweede
generatie Amsterdamse School architecten geweest, die hier haar
steentje, na de dood van De Klerk in 1923, heeft bijgedragen.
* Zondag 22 februari 2004
* BUS 15: de Amsterdamse School na De Klerk
* Aanvang: 14.15 uur taxistandplaats Amstel Station
* Einde: 16.30 uur omgeving Mercatorplein
* Bijzonderheden: strippenkaart meenemen.
* Prijs: EUR15
* Aanmelden: via de reserveringslijn, tel. 020-625 8908 van
Archivisie of per email bij Museum Het Schip golf@wolmail.nl
Interieurbezoek. De Vijzelstraat en het NHM-gebouw, (de Nederlandse
Handelmaatschappij)
Architect K.P.C. de Bazel maakte het ontwerp voor dit momumentale
pand en was tot zijn dood betrokken bij de inrichting van de
Vijzelstraat. De Bazel overleed op 28 november 1923, op weg naar de
begrafenis van zijn collega en vriend Michel de Klerk. De voltooiing
van het NHM-gebouw in 1926 heeft hij niet meer mee mogen maken.
Invloed van de Amsterdamse School architecten is zowel in naburige
panden als in de bruggen over de Vijzelstraat te herkennen. Het pand
van de NHM was voor het laatst in gebruik bij de ABN AMRO Bank, maar
zal nu aan het Gemeente Archief Amsterdam onderdak bieden.
* Vrijdag 27 februari 2004
* Interieurbezoek. De Vijzelstraat en het NHM Gebouw
* Aanvang: 16.00 uur, hoek Vijzelstraat/Herengracht.
* Einde: 17.30 uur
* Prijs: EUR11.50
* Aanmelden: via de reserveringslijn, tel. 020-625 8908 van
Archivisie of per email bij Museum Het Schip golf@wolmail.nl
Boottocht: Zeekastelen en Arbeiderspaleizen.
De tocht gaat naar de voormalige havengebieden. Waar eens de
Zeekastelen afmeerden aan Java- en KNSM-eiland en in 1903 nog de grote
Haven en Spoorwegstaking uitbrak, schittert nu de architectuur van een
nieuw woongebied. Ook op andere plekken verdween de bedrijvigheid van
scheepvaart en industrie, en maakten krakers op de Silodam plaats voor
vernieuwing. Achter de voormalige Houthavens, verscholen tussen de
Amsterdamse haven en het spoor liggen de Arbeiderspaleizen uit de tijd
van de Amsterdamse School. Met een wandeling langs het monumentale
complex in rode baksteen aan de Zaanstraat en een bezoek aan Museum
`Het Schip' wordt de boottocht langs een sociale historie afgesloten.
* Zondag 7, 14, 21 en 28 maart 2004
* Boottocht: Zeekastelen en Arbeiderspaleizen
* Vertrek: 12.00 uur van steiger NZH Koffiehuis (tegenover C.S.)
* Einde: 15.30 uur, bij bus 22 Zaanstraat.
* Bijzonderheden: vaartocht van 2,5 uur waarna wandeling en bezoek
aan Museum Het Schip.
* Prijs: EUR42.50 (incl. entree museum en een kop koffie of thee
met cake)
* Kaartverkoop via het AUB tel. 0900 0191
Interieurbezoek. Naar binnen in Het Scheepvaarthuis.
Dit voormalige kantoorgebouw (dus niet het scheepvaartmuseum) van de
grote Scheepvaartmaatschappijen is een vroeg voorbeeld van het
expressionistische bouwen in baksteen, beter bekend als de Amsterdamse
School stijl. Tegelijkertijd is het van buiten en van binnen een
`Gesamtkunstwerk', waar architecten, beeldhouwers en andere
kunstenaars gezamenlijk uitdrukking hebben gegeven aan het rijke
historische scheepvaartverleden.
* Woensdag 24 maart, 7, 14, 21 en 28 april, 26 mei, 23 juni en 7
juli 2004.
* Interieurbezoek. Naar binnen in Het Scheepvaarthuis
* Aanvang: 16.00 uur, Prins Hendrikkade 108-114/hoek Binnenkant.
* Einde: 17.30 uur.
* Bijzonderheden: fotograferen toegestaan.
* Prijs: EUR11.50
* Aanmelden: via de reserveringslijn, tel. 020-625 8908 van
Archivisie of per email bij Museum Het Schip golf@wolmail.nl
Boottocht: Bakens in Baksteen.
De Amsterdamse School-stijl (±1910-1930)is een trekpleister voor veel
architectuurliefhebbers uit binnen- en buitenland. De boottocht wordt
dan ook onderbroken voor een wandeling langs de markante woningbouw
van `De Dageraad' van 1922, ontworpen door de architecten M. De Klerk
en P.L. Kramer. Niet alleen voorbeelden van het bouwen in de trant van
de Amsterdamse School, maar ook de karakteristieke bruggen van P.L.
Kramer en beeldhouwwerk van de stadsbeeldhouwer, Hildo Krop zijn in
deze route opgenomen. Een mooi voorbeeld is o.a. te zien bij het in-of
uitstappen aan de Leidsekade bij Hotel American, waar de koffie
geserveerd wordt.
* Zondag 4, 11, 18 en 25 april 2004
* Boottocht: Bakens in Baksteen
* Aanvang: 1ste tocht om 12.00 uur vanaf steiger NZH Koffiehuis
(tegenover C.S.)
* Einde: 14.30 uur in Hotel American na kofie en bezichtiging
* Aanvang: 2de tocht om 13.30 uur in Hotel American met koffie en
bezichtiging .
* Einde: 16.00 uur .bij steiger NZH Koffiehuis (tegenover C.S.)
* Bijzonderheden: het varen duurt twee uur; daarbij komt nog een
half uur voor koffie en bezoek aan het American Hotel.
* Prijs: EUR35 (incl. koffie)
* Kaartverkoop via het AUB tel. 0900 01919
Rondrit kleine t-car met uitstappen, de excursie van Arie Keppler uit 1925.
Ir. Arie Keppler (1876-1941), was directeur van 1915 tot 1937 van de
gemeentelijke Woningdienst en Amsterdam was het Mekka van de
woningbouw. Onder de bezielende leiding van Keppler en andere
voorvechters van de volkshuisvesting kon jarenlang een hoge norm
worden gesteld aan de volkswoningbouw, die internationaal bewondering
afgedwongen heeft. Naast Keppler, als invloedrijk pleitbezorger voor
wat later de Amsterdamse School is gaan heten, lag ook een belangrijke
taak in handen van de bouwverenigingen. Bekend uit die tijd zijn
ondermeer de Cöoperatieve Bouwvereniging Rochdale, Patrimonium, de
Algemene Woningbouw Vereniging, De Samenwerking, Zomers Buiten, Eigen
Haard en De Dageraad. In 1925 leidde Keppler zelf de excursie met een
delegatie van Volkenbondartsen langs de nieuwe gemeentelijke
woningbouw in Amsterdam. Ook maakte hij een rondgang met de Deutsche
Gartenstadtgesellschaft naar twee wijken in constructie, het Tuindorp
Nieuwendam en Betondorp. Het mooist zijn de tuindorpen bij volle bloei
in het voorjaar.
* Zondag 16 mei 2004
* Kleine t-car: de excursie van Arie Keppler uit 1925
* Aanvang: 14.00 uur, vanaf Museum Het Schip (bij eindpunt van bus
22 Zaanstraat)
* Einde: 17.00 uur bij Centraal Station.
* Bijzonderheden: rondrit met af en toe uitstappen.
* Prijs: EUR25
* Aanmelden: via de reserveringslijn, tel. 020-625 8908 van
Archivisie of per email bij Museum Het Schip golf@wolmail.nl
Boottocht: Amsterdamse dynamiek aan 'T IJ
Grote projecten rondom 'T IJ. Op de zuidoever is de herinrichting van
het Stations- eiland in volle gang, waar onder-en bovengronds een
nieuw verkeerscentrum voor de reiziger ontstaat. Aan de noordoever
liggen nieuwe kansen op het voormalige Shell-terrein. Waar de grote
cruiseschepen bij de Passagiersterminal afmeren worden aan de
Oostelijke Handelskade een hotel en kantoren gebouwd, en krijgt het
Muziekcentrum gestalte. Vlakbij in het Oosterdok ligt boven de
IJtunnel het groene NeMo-gebouw en aan de P.H.-kade het Architectuur
Centrum Amsterdam (ArCAm). Even verderop ligt Het Scheepvaarthuis, een
belangrijk voorbeeld uit de Amsterdamse School-periode. Het oude
hoofdpostkantoor aan de Oosterdokskade krijgt een nieuwe bestemming,
en zal o.a. het Stedelijk Museum tijdelijk onderdak bieden. Op het
Oosterdokseiland komt de nieuwe huisvesting voor de Openbare
Bibliotheek en het Conservatorium Aan de westkant van het
Stationseiland zal aan het Westerdok een nieuwe woonwijk verrijzen .
De douaneloodsen zijn gesloopt en de nieuwe fietsbrug ligt gereed om
de toekomstige bewoners een direkte verbinding met de oude stad te
geven. Nog meer westwaarts liggen de voormalige Houthavens te wachten
op transformatie tot een wijk met wonen op en aan het water.
* vrijdag 2 juli 2004 (avondvaart), zaterdag 3 juli en zondag 4 juli
(middagvaart)
* Boottocht: Amsterdamse dynamiek aan `T IJ
* Aanvang vrijdag 2 juli om 18.30 uur. Einde om 20.00 uur.
* Aanvang zaterdag 3 en zondag 4 juli om 14.30 uur. Einde 16.00 uur.
* Vertrek vanaf steiger NZH koffiehuis (tegenover C.S.)
* Prijs: EUR20
* Kaartverkoop via het AUB tel. 0900 9191
Openbaar vervoer. Architectuur langs Lijn: Bus 22
Interieurs van Het Scheepvaarthuis en Museum Het Schip.
Het Scheepvaarthuis is een uniek voorbeeld van de Amsterdamse
School-stijl en is in 1916 als kantoor door rijke
scheepvaartmaatschappijen in gebruik genomen. Het pand werd door J.M.
van der Mey in nauwe samenwerking met zijn collega's M. De Klerk en
P.L. Kramer ontworpen. Een `Gesamtkunstwerk' waaraan ook bekende
kunstenaars als H.Krop, H.A.van den Eijnde, W.Bogtman en Lion Cachet
hebben meegewerkt. In de decoraties van het in- en exterieur herleeft
het roemrijke scheepvaartverleden. Op het dakterras waant men zich op
een scheepsdek en is het panoramisch uitzicht een ware verrassing.
Museum Het Schip is te vinden in het vroegere postkantoor aan het
Spaarndammerplantsoen. Het vroegere postkantoor maakt deel uit van een
bijzonder blok woningen in rode baksteen dat ook wel Het Schip wordt
genoemd. Michel de Klerk heeft ook de twee andere woonblokken aan het
plantsoen ontworpen. Met deze spraakmakende architectuur was de toon
gezet voor het expressionisme in de architectuur, die later
`Amsterdamse School" zou gaan heten. Tot op de dag van vandaag komt
men uit binnen- en buitenland om het werk van deze
architect-kunstenaar te beleven. Een hoogtepunt dat niet gemist mag
worden. Bezoek aan de tentoonstelling en de uitgebreide informatie
over de Amsterdamse School in het gerestaureerde postkantoor,nu Museum
`Het Schip' en een bezoek aan de Museumwoning onder het zogenaamde
torentje van De Klerk.
* Vrijdag 9 juli 2004
* Interieurbezoek. Het Scheepvaarthuis en Museum Het Schip
* Aanvang: 13.30 uur, Prins Hendrikkade 108-114/hoek Binnenkant.
* Einde: 17.30 uur.
* Prijs: EUR 29 (incl. OV-strippenkaart)
* Aanmelden: via de reserveringslijn , tel. 020-625 8908 van
Archivisie of per email bij Museum Het Schip golf@wolmail.nl
Fietstocht Geveltoerist in Amsterdam Zuid; Berlage en de Amsterdamse School.
Het `Plan Zuid' van bouwmeester H.P. Berlage (1856-1934) werd in 1917
door de Gemeenteraad goedgekeurd en tussen 1920 en 1940 gebouwd. De
wijk ligt tussen de Amstel aan de oostkant en de Schinkel (achter het
Olympisch Stadion) aan de westkant. Op belangrijke kruispunten staan
markante gebouwen, zoals de `Wolkenkrabber', de eerste hoge woonflat
(1929) van Amsterdam. Uniek zijn de brede boulevards die oost en west
met elkaar verbinden. Achter deze doorgaande wegen liggen kleinere
buurten, soms rond een hof of plein. De gevels, in Amsterdamse School
stijl zijn veelal voorzien van creatief smeedwerk, houtsnijwerk en
beeldhouwwerk. Het detail en de sprookjesachtige manier van vormgeven
spreken tot op heden tot de verbeelding. Het expressionisme van de
Amsterdamse School-architecten heeft in hoge mate bijgedragen aan de
internationale vermaardheid van deze wijk.
* Zondag 11 juli 2004
* Fietstocht Geveltoerist in Amsterdam Zuid
* Aanvang: 14.00 uur, taxistandplaats Amstel Station
* Einde: 17.00 uur
* Bijzonderheden: onderweg wordt regelmatig afgestapt
* Prijs: EUR15
* Aanmelden: via de reserveringslijn , tel. 020-625 8908 van
Archivisie of per email bij Museum Het Schip golf@wolmail.nl
Wandeling. Woningbouw voor De Dageraad in Amsterdam Zuid.
Een werkelijk hoogtepunt uit de bloeitijd van de Amsterdamse School is
het sociale woningbouwcomplex, ontworpen door de architecten Michel de
Klerk en Pieter Lodewijk Kramer. De woningen werden rond 1922 in
opdracht van de woningbouw-vereniging `De Dageraad' gebouwd Tijdens
deze wandeling wordt aandacht besteed aan voor- en achterkant van de
woningen, het architectonisch detail, de openbare ruimte en de opbouw
van de wijk. Het complex van `De Dageraad' is via het Amstelkanaal ook
goed per boot bereikbaar.
* op aanvraag voor groepen
* Wandeling woningbouw voor de Dageraad
* Trefpunt: Okura Hotel, F. Bolstraat 333 (o.a. bereikbaar met tram
12 vanaf Amstel Station)
* Duur: minimaal 1,5 uur.
* Tel. 020-625 9123
* Email: architectour@wish.net
Fietstocht Amsterdamse School, kris-kras door het Centrum.
Op ontdekking door de binnenstad langs juweeltjes van de Amsterdamse
School. De tocht begint bij Museum Het Schip aan het
Spaarndammerplantsoen. De route gaat via de Jordaan, over de grachten
door de oude binnenstad, waar naast de veelzijdigheid van het
Amsterdamse Centrum wordt stilgestaan bij de opmerkelijke architectuur
van de Amsterdamse School architecten .
* op aanvraag voor groepen
* Fietstocht: Amsterdamse School in de binnenstad
* Trefpunt: in overleg
* Duur: 2,5 uur
* Tel. 020-418 2885
* Email:golf@wolmail.nl
Busexcursie: wat school er achter de Amsterdamse School-stijl?
Het begin van de Amsterdamse School is verbonden met de namen van drie
architecten: Pieter Lodewijk Kramer (1881-1961), Johan Melchior van
der Mey (1878-1949) en Michel de Klerk (1884-1923). Deze drie
inspiratoren van de Amsterdamse School volgden hun opleiding in
Amsterdam, bij het architectenkantoor van Eduard Cuypers (1859-1927).
Hier groeide uit hun individuele talenten een gemeenschappelijke
vormentaal. Aan de hand van mooie voorbeelden onderweg wordt de taal
van de Amsterdamse School verduidelijkt.
* op aanvraag voor groepen.
* Busexcursie: wat school er achter de Amsterdamse School-stijl
* Trefpunt: in overleg
* Duur: minimaal 1,5 uur
* Tel. 020-625 9123
* Email: architectour@wish.net
Rondrit kleine t-car met uitstappen. De Amsterdamse School en haar
tegenhang.
Na 1925, als het hoogtepunt van de Amsterdamse School voorbij is,
krijgen andere architecten in Amsterdam de kans om van hun visie te
getuigen. De gedachten over architectuur en stedebouw staan dan niet
meer in het teken van het expressionisme, de monumentaliteit of
schilderachtigheid die in het Plan Zuid van Berlage bepalend waren.
Met gebruikmaking van de moderne technieken, zoals het bouwen met
beton, staal en glas worden licht en lucht toegelaten en ontwikkelt
zich het Functionalisme of de Nieuwe Zakelijkheid. In datzelfde
Amsterdam Zuid van Berlage liggen behalve de verborgen Openluchtschool
van architect J. Duiker nog meer verscholen voorbeelden van deze vroeg
zakelijke architectuurstijl. Maar ook in de stedebouw wordt
geexperimenteerd. In Amsterdam West is vlak voor de Tweede
Wereldoorlog de experimentele wijk Landlust gerealiseerd naar ontwerp
van Merkelbach en Karsten. Zij hadden de medewerking van directeur
Keppler van de Woningdienst, de nieuwe dienst Stadsontwikkeling en de
woningbouwverenigingen met hun architecten. In de na-oorlogse
woningbouw zal dit woonconcept verder ontwikkeld worden en gestalte
krijgen in o.a. de Westelijke Tuinsteden.
* op aanvraag voor groepen.
* Busexcursie: de Amsterdamse School en haar tegenhang
* Trefpunt: in overleg
* Duur: minimaal 2 uur
* Tel. 020-625 9123
* Email: architectour@wish.net
Rondrit kleine t-car met uitstappen. Van Tuindorp naar Parkstad
Volkshuisvesting, architectuur en stedebouw, verkeer, groen, licht en
lucht. Wonen in een woningblok aan het Spaarndammerplantsoen; in het
groen van Tuindorp Oostzaan of het vooroorlogse experimentele
`Landlust' in Bos en Lommer, of in de Westelijke Tuinsteden van het
nieuw na-oorlogse elan of in het vernieuwde wonen van nu en in de
toekomst van Parkstad.
* op aanvraag voor groepen.
* Busexcursie: van Tuindorp naar Parkstad
* Trefpunt: in overleg
* Duur: minimaal 2 uur
* Tel. 020-625 9123
* Email: architectour@wish.net
© Gemeente Amsterdam
Gemeente Amsterdam