European Commission

IP/04/220

Brussel, 18 februari 2004

Commissie evalueert geactualiseerd stabiliteitsprogramma 2003 van België voor de periode 2004-2007

Vandaag heeft de Europese Commissie een aanbeveling vastgesteld voor een advies van de Raad over het geactualiseerde stabiliteitsprogramma 2003 van België. Dit programma was op 28 november 2003 ingediend en bestrijkt de periode 2004-2007. Het zwakke economische klimaat in de afgelopen jaren heeft de begroting behoorlijk onder druk gezet. Toch vertoont deze volgens de meest recente prognose voor 2003 een overschot van 0,3% van het BBP, iets meer dan waarop in het programma was gerekend. Wel wordt dit resultaat gunstig beïnvloed door eenmalige maatregelen, die goed zijn voor 1,2% van het BBP. De in het programma vervatte budgettaire doelstellingen voor de periode 2004-2007 zijn gebaseerd op een macro-economisch scenario van aanhoudend herstel, met een BBP-groei die in 2005 een piek bereikt van 2,8% en zich daarna stabiliseert op een niveau van gemiddeld 2,3% over 2005-2007. Op basis van dit scenario zal de begroting in de periode 2004-2006 naar verwachting sluitend zijn en in 2007 weer een gering overschot vertonen. Het conjunctuurgezuiverde begrotingssaldo daalt van een overschot van 0,8% van het BBP in 2003 tot 0% in 2004-2006 en zal in 2007 licht positief zijn. Zonder het effect van eenmalige maatregelen zou dit saldo echter in 2003 met -0.4% van het BBP negatief zijn uitgevallen, om daarna weer geleidelijk te verbeteren. Volgens de prognose daalt de schuldquote, die aan het begin van de programmaperiode nog steeds boven de 100% ligt, gestaag tot 87% in 2007. Al met al lijken de macro-economische en budgettaire prognoses plausibel. Derhalve zal de begroting in de programmaperiode hoogstwaarschijnlijk vrijwel sluitend blijven. Door de gevolgen van de vergrijzing dreigt voor België op lange termijn het gevaar van onevenwichtigheden. Op basis van de aanbeveling van de Commissie zal de Raad naar verwachting op 9 maart 2004 een formeel advies vaststellen over het geactualiseerde stabiliteitsprogramma 2003 van België.

De aanbeveling van de Commissie is vastgesteld op initiatief van Pedro Solbes, het Commissielid voor economische en monetaire aangelegenheden.

De belangrijkste conclusies van de Commissie inzake het geactualiseerde Belgische stabiliteitsprogramma luiden als volgt: In 2003 is in België voor het derde achtereenvolgende jaar de groei onder de 1% gebleven. Ondanks dit ongunstige economische klimaat wordt voor 2003 toch een begrotingsoverschot verwacht van 0,3% van het BBP. De stijging van de sociale uitgaven en de vermindering van de belastinginkomsten zijn gecompenseerd door een strikte beheersing van de uitgaven op federaal niveau en door lagere rentebetalingen.

Dit gunstige begrotingsresultaat zou echter niet mogelijk zijn geweest zonder een buitengewone bate als gevolg van eenmalige maatregelen, met name een betaling van het telecommunicatiebedrijf Belgacom (grotendeels staatseigendom) aan de staat, die in ruil hiervoor de verantwoordelijkheid voor de pensioenen van het personeel op zich heeft genomen. Eurostat onderzoekt momenteel of een dergelijke betaling wel mag meetellen bij de berekening van de schuldquote^(1) . Zonder deze maatregelen zou er sprake zijn geweest van een begrotingstekort van 0,9% van het BBP.
Het macro-economische scenario dat aan de begrotingsprognoses in het geactualiseerde programma ten grondslag ligt, gaat ervan uit dat de Belgische economie herstelt en dat de groei toeneemt van 0,9% in 2003 tot 2,8% in 2005, maar dan weer vertraagt tot 2,1% in 2007. De raming is grotendeels in overeenstemming met de najaarsprognose 2003 van de Commissie, hoewel het geactualiseerde programma iets optimistischer is ten aanzien van de groei in 2005. Op grond van dit macro-economische scenario zal de begroting in de periode 2004-2006 naar verwachting sluitend blijven. Voor 2007 wordt met een overschot van 0,3% van het BBP een kleine verbetering verwacht. Het verlies aan ontvangsten in verband met de eenmalige maatregelen en de gevolgen van een verlaging van de belastingen en sociale bijdragen worden voornamelijk goedgemaakt door lagere rentebetalingen en sociale uitgaven. Op basis van berekeningen die de Commissie aan de hand van de programmagegevens heeft uitgevoerd volgens de algemeen aanvaarde methode, loopt het conjunctuurgezuiverde begrotingssaldo terug van een overschot van 0,8% van het BBP in 2003 naar 0% in 2004-2006 en is dit in 2007 licht positief. Zonder eenmalige maatregelen geven de conjunctuurgezuiverde cijfers een verbetering te zien: het tekort van 0,4% van het BBP in 2003 slaat dan om in een overschot van 0,3% in 2007.
Met een schuldquote in 2003 van meer dan 100% is een van de belangrijkste doelstellingen van het begrotingsbeleid een snelle terugdringing van de schuld. Volgens de prognose loopt deze gestaag terug tot 87% van het BBP in 2007. Deze daling is mogelijk doordat de begroting steeds sluitend is of een overschot vertoont. Het belang van eenmalige transacties, met name voor de resultaten van 2003 en 2004, leidt tot enige onzekerheid over het geraamde effect, de feitelijke uitvoering en wijze waarop deze in de overheidsrekeningen moeten worden verwerkt. De begrotingsprognoses lijken overigens betrekkelijk goed bestand tegen wijzigingen in de rentetarieven en in de groeiramingen, zodat de begroting in de programmaperiode hoogstwaarschijnlijk vrijwel sluitend zal blijven.
De in het programma vervatte strategie is in overeenstemming met de doelstelling om de houdbaarheid van de overheidsfinanciën te verbeteren. Door de gevolgen van de vergrijzing dreigt op lange termijn het gevaar van onevenwichtigheden.

Bovendien hebben sommige eenmalige maatregelen een negatief effect op de schuld in de toekomst. Zo wordt het gunstige effect van de Belgacom-transactie waarschijnlijk op lange termijn tenietgedaan door pensioenbetalingen. Ook kan de geplande overname van de schuld van de Belgische Spoorwegen (NMBS) in de toekomst een opwaarts effect hebben op de schuldenlast. Daarom moet erop worden gelet dat het primaire overschot op een hoog niveau wordt gehouden en dat de globale richtsnoeren voor het economisch beleid rigoureus ten uitvoer worden gelegd.
Het in het geactualiseerde programma vervatte economisch beleid is ten dele in overeenstemming met de aanbevelingen in de globale richtsnoeren voor het economisch beleid, met name die welke gevolgen hebben voor het begrotingsbeleid.

Op grond van het door de Europese Raad van Amsterdam in juni 1997 vastgestelde stabiliteits- en groeipact moeten de landen van de eurozone stabiliteitsprogramma's bij de Raad en de Commissie indienen. Hierin moeten zij aangeven hoe zij de doelstellingen van het pact, en met name de middellangetermijndoelstelling van een begroting die vrijwel sluitend is of een overschot vertoont, denken te realiseren.

De volledige evaluatie van de Commissie is te vinden op:

http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/year/ye ar20032004_en.htm

Kerncijfers uit de najaarsprognose 2003 van de Commissie, alsmede uit het herziene stabiliteitsprogramma 2002 en het geactualiseerde stabiliteitsprogramma 2003 van België

'
' 2002 2003 2004 2005 2006 2007
BBP

(verandering in %)
Prognose van de Commissie (1) 0,7 0,8 1,8 2,3 n.b. n.b. Geactualiseerd programma 2002 (2) 0,7 2,1 2,5 2,5 n.b. n.b. Geactualiseerd programma 2003 (2) 0,7 0,9 1,8 2,8 2,5 2,1 Begrotingssaldo(4)

(in % van het BBP)
Prognose van de Commissie (1) 0,1 0,2 -0,4 -0,4 n.b. n.b. Geactualiseerd programma 2002 (2) 0,0 0,0 0,3 0,5 n.b. n.b. Geactualiseerd programma 2003 (2) 0,1 0,2 0,0 0,0 0,0 0,3 Conjunctuurge-zuiverd begrotingssaldo

(in % van het BBP)
Prognose van de Commissie (1) 0,0 0,8 0,1 -0,2 n.b. n.b. Geactualiseerd programma 2002 (2) 0,5 0,6 0,8 0,8 n.b. n.b. Geactualiseerd programma 2003 (2)(3) 0,1 0,8 0,6 0,1 -0,1 0,2 Brutoschuldquote Prognose van de Commissie (1) 106,1 103,5 101,0 97,8 n.b. n.b.
Geactualiseerd programma 2002 (2) 106,1 102,3 97,9 93,6 n.b. n.b. Geactualiseerd programma 2003 (2) 106,1 102,3 97,6 93,6 90,1 87,0 GICP-inflatie (verandering in %) Prognose van de Commissie (1) 1,6 1,5
1,6 1,9 n.b. n.b.
Geactualiseerd programma 2002 (2) 1,5 1,4 1,6 1,6 n.b. n.b. Geactualiseerd programma 2003 (2) 1,6 1,6 1,4 1,4 1,4 1,4

(1) Najaarsprognose 2003 van de Commissie.

(2) Prognoses in het addendum van januari 2004 bij het geactualiseerde programma.

(3) Berekeningen die de Commissie aan de hand van de door de Raad aanvaarde methode heeft uitgevoerd op de cijfers uit het geactualiseerde stabiliteitsprogramma.

(4) De Commissie houdt gewoonlijk de door de desbetreffende overheid gekozen indeling van de gegevens over het tekort en de schuld aan, totdat Eurostat een definitieve beslissing neemt.

(1)
De Commissie houdt gewoonlijk de door de desbetreffende overheid gekozen indeling van de gegevens over het tekort en de schuld aan, totdat Eurostat een definitieve beslissing neemt.