Gemeente Utrecht


2004 SCHRIFTELIJKE VRAGEN
18 Vragen van mevrouw mr M. Schuring en mevrouw drs. M.C. Mos
(ingekomen 18 februari 2004)

Vanaf 1 april 2004 zal de frontoffice voor het verkrijgen van een verblijfsvergunning worden overgedragen van de vreemdelingendienst naar de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Dit betekent dat de gemeente ook de legeskosten voor de verblijfsvergunning gaat innen. Te verwachten valt dat dit de nodige problemen op zal leveren.

De legeskosten zijn in 2002 en 2003 namelijk zo extreem gestegen dat ze voor veel vreemdelingen niet te betalen zijn. Een gezin met twee kinderen ouder dan twaalf moet voor de behandeling van hun verblijfsaanvraag EUR 1720,00 betalen (of EUR 1430,00 als de kinderen jonger dan 12 zijn).
Voorheen bedroegen die kosten EUR 27,00 , wat neerkomt op een verhoging van 660%. Een jaar later moeten zij voor de verlenging van hun vergunningen EUR 1140,00 neertellen, wat vóór de verhoging gratis was. Na vijf jaren kunnen zij in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd, maar moeten daar dan EUR 3560,00 voor betalen, terwijl dat eerder slechts EUR 900,00 was. Ter vergelijking: het nettominimumloon bedraagt EUR 1027,00.

Dit betekent dat vreemdelingen zich in de schulden moeten steken om de kosten te kunnen betalen. Er zijn zelfs vreemdelingen die in de illegaliteit belanden omdat zij de leges voor de verlenging van hun aanvraag niet op kunnen brengen. Door diverse landelijke belangengroepen is totnogtoe tevergeefs bij het Rijk aangedrongen op verlaging van de leges. Daarnaast wordt door hen de verhoging juridisch aangevochten.

Voor als nog is het echter zo dat vreemdelingen de hoge leges moeten betalen en dat de gemeente binnenkort de verantwoordelijkheid krijgt voor het innen van de leges.

Dit leidt tot de volgende vragen:

Is het college het met GroenLinks eens dat de extreem hoge legeskosten voor verblijfsvergunningen voor veel vreemdelingen financiële problemen met zich meebrengt en dat het innen door de gemeente een zware taak zal worden?
Is dit signaal al aan het rijk doorgegeven of bent u bereid dat te doen?
Op welke wijze wil de gemeente Utrecht vreemdelingen bijstaan om het probleem van het niet kunnen betalen van de extreem hoge legeskosten op te lossen?

Antwoord van burgemeester en wethouders.
(verzonden 16 maart 2004)

Enige jaren geleden is in de gemeente Utrecht een pilot gestart (samen met de gemeenten Delft en Hoogeveen) om ervoor te zorgen dat de werkzaamheden van de Vreemdelingendienst, het bureau Inburgering en de afdeling Burgerzaken meer integraal gedaan worden. Onderdeel van deze pilot was dat Burgerzaken, omdat daar het eerste kontakt is met een uit het buitenland komende vreemdeling die zich in Nederland wil vestigen, voor de hele keten de leges zou gaan innen. Sedertdien is dat de werkwijze. Ogenschijnlijk is het zo dat het hier gaat om een gemeentelijke heffing. Dat is echter niet het geval. De gemeente int het bedrag ten behoeve van het Rijk. Dat is overigens niet ongebruikelijk, vergelijk de paspoortleges, rijbewijsleges.

De betreffende leges zijn inderdaad de afgelopen jaren verhoogd.
Het gaat om leges. Leges staan tegenover een prestatie van de overheid. De in rekening gebrachte leges mogen de integrale kostprijs van de dienst of het product van de overheid niet overschrijden. Volgens de berekening van het Rijk zijn genoemde leges kostendekkend.

Er zijn op dit moment geen invorderingsproblemen. Immers, het niet voldoen van de leges betekent dat de gevraagde dienst niet wordt geleverd.


Het feit dat er sprake is van een sterke verhoging is bij herhaling in gesprekken tussen de G4 burgemeesters en minister Verdonk aangekaart, overigens zonder effect. Bovendien hebben de hoofden van de Sociale Diensten van de grote vier gemeenten vorig jaar gezamenlijk een brief geschreven aan de staatsecretaris van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ook dit had geen resultaat.

Wij zijn niet voornemens om bijvoorbeeld bijzondere bijstand te verstrekken in deze kosten. Het rijk heeft de leges verhoogd omdat de kosten van de vergunningen, bv bij gezinshereniging, niet mogen worden afgewenteld op de gemeenschap. Bijstand in deze kosten zou het gemeentelijke budget voor minimabeleid o.i. te zwaar belasten. Uit een raming van begin 2003 blijkt dat de kosten op zouden kunnen lopen tot ca. EUR 1,5 mln, ongeveer het bedrag dat vorig jaar is uitgegeven aan de eenmalige uitkering voor de minima. Van belang is overigens, dat het rijk uitdrukkelijk heeft gesteld dat de hogere leges niet gelden voor asielzoekers, maar alleen voor reguliere vergunningen.


---- --