COLLEGE TOEZICHT ZORGVERZ.
http://www.ctz.nl
Inspanningen doelmatiger geneesmiddelengebruik
2004/6
Diemen, 14 april 2004
De meeste zorgverzekeraars hebben in de afgelopen jaren initiatieven
genomen die bijdragen aan zinnig en zuinig voorschrijven van
geneesmiddelen, aan een verlaging van de prijs van geneesmiddelen
en/of aan de kwaliteit van aflevering door apothekers. De opbrengsten
daarvan zijn vooralsnog beperkt. Ook is de grip van de
zorgverzekeraars op de kwaliteit in de meeste gevallen nog niet
toegenomen.
Deze conclusies trekt het College toezicht zorgverzekeringen (CTZ) in
zijn onderzoeksrapport 'De prestaties van zorgverzekeraars in het
streven naar een doelmatige geneesmiddelenvoorziening'. In dit rapport
zijn de prestaties van zorgverzekeraars op naam op basis van
prestatie-indicatoren in beeld gebracht.
De overheid verwacht van de zorgverzekeraars dat zij op het terrein
van de farmaceutische zorg het doelmatig voorschrijven van
geneesmiddelen stimuleren, de prijzen verlagen en de kwaliteit van de
aflevering door apothekers bewaken. In zijn onderzoek komt het CTZ tot
de slotsom dat 80% van de zorgverzekeraars 'redelijk' tot 'goed' op
weg is om tot een doelmatige geneesmiddelenvoorziening te komen. De
prestaties van 20% van de zorgverzekeraars beoordeelt het CTZ als
'matig'.
Ruim de helft van de zorgverzekeraars maakt op het gebied van
geneesmiddelen afspraken met ziekenhuizen en huisartsen over
voorschrijfprojecten en resultaatgerichte voorschrijfverbeteringen.
Veelal is een en ander nog in het beginstadium van ontwikkeling.
Slechts eenderde van de zorgverzekeraars had al daadwerkelijk
verbeteringen in het voorschrijven van farmaceutische zorg bereikt.
Bijna alle zorgverzekeraars ondernamen initiatieven om de prijs van
geneesmiddelen te verlagen. Dit leidde echter bij slechts eenderde van
hen tot noemenswaardige resultaten. Het bedingen van kortingen leverde
tot nog toe het meeste op. Het aanwijzen van voorkeursgeneesmiddelen
en het stellen van eisen bij overdracht van een apotheek leidde
daarentegen tot weinig of geen financieel resultaat.
Alle zorgverzekeraars hebben met apothekers extra kwaliteitsafspraken
gemaakt. De mate waarin zij aan de kwaliteit van de farmaceutische
zorg expliciete eisen stellen, verschilt onderling echter sterk. De
zorgverzekeraars met een kernwerkgebied bewaken de kwaliteit van
aflevering van geneesmiddelen door middel van jaarverslagen van
apothekers. Deze zorgverzekeraars beoordelen de jaarverslaglegging
meestal procedureel en niet op inhoud en resultaten. Bovendien geven
deze jaarverslagen de zorgverzekeraars weliswaar inzicht in de
kwalitatieve aspecten van de zorg, doch zijn voor
doelmatigheidsbevordering maar matig bruikbaar. Van echte grip op de
kwaliteit van zorgverlening is dan ook nog nauwelijks sprake.
Het CTZ gaat zijn doelmatigheidsoordeel over de inkoop en verstrekking
van geneesmiddelen betrekken bij zijn individuele toetsing van de
uitvoering van de Ziekenfondswet door de zorgverzekeraars over 2003.
Overigens is het College zich ervan bewust dat een deel van de matige
prestaties van zorgverzekeraars op het terrein van de farmaceutische
zorg wordt veroorzaakt door marktonvolkomenheden en belemmeringen in
wet- en regelgeving. Wat de overige prestaties van de zorgverzekeraars
betreft, komt het CTZ tot de conclusie dat zij op het gebied van
geneesmiddelen - voor zover die inmiddels nog niet hebben
plaatsgevonden - tot een aantal verbeteringen moeten komen:
- Zorgverzekeraars moeten met zorgverleners afspraken proberen te
maken over voorschrijfinitiatieven waarvan de effectiviteit
gebleken is.
- Zorgverzekeraars moeten in de overeenkomst met apothekers opnemen
dat de overdracht van de overeenkomst aan een andere eigenaar niet
vanzelfsprekend is en dat de gecontracteerde apotheker zijn
voorgenomen beëindiging meldt.
- Bij nieuwe medewerkersovereenkomsten met apothekers moeten de
zorgverzekeraars voorstellen doen om de kosten van geneesmiddelen te
beperken en concurrentie tussen de apothekers te bevorderen.
Noot voor de redactie/