middelbaar beroepsonderwijs
Ontluisterend debat met staatssecretaris Nijs over gehandicapten in het
beroepsonderwijs
Op 2 juni jl. vond er een algemeen overleg plaats tussen staatssecretaris
Nijs en de leden van de Vaste Kamercommissie van OCW over de problemen die
deelnemers met een handicap of chronische ziekte ervaren in het middelbaar
beroepsonderwijs (mbo). Al geruime tijd vragen CG-Raad, FvO en de Bve Raad
(de koepel van de scholen voor mbo, de ROC's) aandacht voor deze problemen.
Het gaat er met name om dat het onderwijs onvoldoende financiële middelen
heeft om voldoende toegankelijk te zijn voor deze groep en de benodigde
extra ondersteuning te bieden. Uit een onderzoek dat in opdracht van OCW
door ITS werd uitgevoerd en waarvan de resultaten in mei 2003 werden bekend
gemaakt, bleek dat maar liefst 60% van de deelnemers met een handicap in het
mbo voortijdig uitvalt!
Inmiddels is een aantal wijzigingen ingevoerd die wellicht nog hogere
uitvalcijfers gaan geven. Het betreft de invoering van de leerlinggebonden
financiering (de rugzak) in het basis- en voortgezet onderwijs per augustus
2003, waardoor er geen Ambulante Begeleiding meer gegeven kan worden in het
mbo (behalve als scholen dat vanuit hun eigen budget inhuren, wat komt op
zo'n 5.000 per leerling per jaar) en het besluit geen REA-scholingsmiddelen
meer in te mogen zetten in het onderwijs. De scholen worden zelf
verantwoordelijk voor beroepskeuzetrajecten en arbeidstoeleiding. Dit echter
zonder dat daar extra middelen tegenover staan.
UWV, Bve Raad en CG-Raad zijn vervolgens met een voorstel gekomen,
ondersteund door de FvO en gedragen door de achterban van
uitvoeringsinstellingen, scholen en leerlingen, om de financiële problemen
op te lossen. Het voorstel houdt en vorm van leerlinggebonden financiering
in het mbo in, voortbordurend op de systematiek in het basis- en voortgezet
onderwijs. Tweede Kamerlid Aasted Madsen (CDA) heeft vervolgens een motie
ingediend waarin zij de regering verzoekt om bevordering van de toegang van
leerlingen met een handicap en/of gedragsstoornis tot het mbo en te bezien
of daartoe de inzet van de rugzak uitgebreid kan worden. Deze motie is
kamerbreed ondersteund.
Tijdens een constructief gesprek dat Bve Raad, FvO en CG-Raad in maart van
dit jaar hadden met de commissie van OCW, bleek nog eens dat de kamerleden
zeer positief stonden ten opzichte van onze boodschap en dat zij graag
willen werken aan een oplossing van de knelpunten.
Sinds mei 2003 heeft de kamer alleen schriftelijk kunnen communiceren met de
staatssecretaris Nijs. Op 2 juni vond er dan eindelijk een debat plaats over
het onderwerp. De kamer bleek nog steeds in zijn geheel achter de motie te
staan (dus ook de regeringspartijen). Helaas stelde de staatssecretaris
iedereen teleur door simpelweg vast te houden aan haar idee dat de huidige
financiële middelen in de lumpsum en VOA (voor risicoleerlingen) voldoende
zijn.
De kamer wees de staatssecretaris in duidelijke taal op oa. volgende:
* Er is sprake van verslechtering (wegvallen ambulante begeleiding
en REA) en nauwelijks compensatie (minimale verhoging van
VOA-gelden van 19,- per leerling).
* De minister van OCW is bij voorstander van een rugzakje in het
bsasis- en voortgezet onderwijs, terwijl de staatssecretaris in
het mbo tegenstander is. Het lijkt erop dat OCW intern verdeeld
is.
* Het rugzakje past qua systematiek gericht op vraagsturing bij de
ontwikkeling in de zorg (PGB) en in het onderwijs. De ideeën van
Nijs zijn gericht op aanbodsturing.
* De staatssecretaris maakt haar stelling dat er voldoende geld zit
in het mbo niet hard. Sterker nog, ze geeft aan dat er voldoende
geld is, maar kan geen cijfers geven van het aantal deelnemers met
een functiebeperking. Cijfers zijn nodig om haar aanname te
onderbouwen.
* Dit dossier sleept te lang. In 2001 werd de motie Rabbae
aangenomen waarin gevraagd werd om onderzoek. Het onderzoek en de
reactie van Nijs werden openbaar gemaakt in mei 2003. Nu, medio
2004, is er nog niets gebeurd. De kamer verzoekt Nijs te stoppen
met overleggen en te komen met een echte oplossing.
* De staatssecretaris moet met EZ, SZW en VWS overleggen over een
oplossing.
* Al voordat de mogelijkheid van de inzet van AB en REA-gelden
stopte was de uitval 60%! Wat vindt de staatssecretaris
aanvaardbaar?
* De kamerbrede motie geeft Nijs de plicht om met een oplossing te
komen, hetzij in de vorm van een rugzak, hetzij op een andere
effectieve wijze.
De reactie van Nijs was ronduit teleurstellend. Zij stelt dat de ROC's
voldoende geld hebben voor het in stand houden van het
gehandicaptenbeleid en het oplossen van de knelpunten die zich
voordoen bij opleiding van deelnemers met een handicap. Er wordt
steeds weer verwezen naar de VOA-middelen voor risicogroepen. Nijs is
van mening dat de Bve Raad de scholen moet ondersteunen door een
gedragslijn te ontwikkelen voor de ROC's, opdat zij hun prioriteiten
anders gaan stellen en zodoende de aanwezige middelen anders verdelen.
Want geld is er genoeg, blijft de staatssecretaris herhalen.
De kamer was vol ongeloof over het standpunt van de SO. Zij bleef
echter in alle termijnen vasthouden aan haar standpunt.
Afspraken die tot slot werden gemaakt:
* Nijs wil stage lopen om kennis te maken met de problemen die ROC's
ondervinden bij gehandicapten.
* Nijs levert de gegevens aan (per deelnemer) om haar stelling te
onderbouwen dat ROC's maatwerk voor gehandicapten best kunnen
betalen uit lumpsum en VOA.
* Nijs onderzoekt wat het kost om leerlingen vanuit het voortgezet
onderwijs met een rugzakje door te laten stromen naar het mbo met
behoud van dit rugzakje.
* Nijs vraagt de Bve Raad om een gedragsafspraak te maken over de
dienstverlening aan de gehandicapten. Deze afspraak is dan bindend
voor de sector.
De kamerleden gaven aan verbijsterd te zijn over de houding van de
staatssecretaris. Ze kwam met een herhaling van zetten en de
toezeggingen die ze nu deed had ze ook voordat dit debat plaats vond
uit kunnen voeren. Kamerleden en de aanwezigen op de publieke tribune
waren zwaar teleurgesteld en ontluisterd.
De Bve Raad, FvO en CG-Raad beramen zich, samen met hun achterban,
over wat hen nu te doen staat. Want vaststaat dat we door strijden
voor toegankelijk beroepsonderwijs voor deelnemers met een
functiebeperking!
(Geplaatst: 8 juni 2004)
---
Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland