Wageningen Universiteit

Persbericht Wageningen UR: nr 060, 17 juni 2003

Nieuwe scheidingstechnologie met koolzuur is schoner en goedkoper

Onderzoekers van Agrotechnology & Food Innovations, onderdeel van Wageningen UR, hebben een nieuw proces ontwikkeld om op een schone manier, waardevolle stoffen of juist ongewenste fracties te isoleren uit vaste stoffen, zoals grondstoffen voor voedingsmiddelen. In tegenstelling tot andere conventionele processen is de nieuwe vinding een continu proces dat eenvoudig is te beheren en een hogere opbrengst geeft. Op 15 juni presenteerden de onderzoekers de nieuwe technologie op een congres in Triest, Italië.

Veel geur- en smaakstoffen worden uit plantaardige materialen gewonnen door ze op te lossen in organische oplosmiddelen, zoals hexaan en alcohol. Vervolgens verdampt men het oplosmiddel waarna het gewenste product in pure vorm achterblijft. Veel organische oplosmiddelen zijn echter slecht voor het milieu of vormen een bedreiging voor de voedselveiligheid.

In het nieuwe proces dat in het EU-project C-REX tot stand kwam, wordt gebruikgemaakt van koolzuur als oplosmiddel. Het koolzuur wordt hierbij sterk samengeperst zodat het eigenschappen krijgt die de positieve aspecten van een vloeistof en een gas combineren, de zgn. superkritische fase. Door gebruik te maken van het samengeperste koolzuur in plaats van organische oplosmiddelen wordt het scheidingsproces schoner en milieuvriendelijker. Koolzuur is namelijk een gas dat van nature in de atmosfeer aanwezig is.

Enkele industrieën passen samengeperst koolzuur al toe om bijvoorbeeld cafeïne uit koffie te halen of om smaakstoffen uit hop te winnen voor de productie van bier. De Wageningse onderzoekers zijn nu de eersten ter wereld die het gelukt is deze processen continu te maken. Hierdoor is de procesvoering sterk vereenvoudigd. Bovendien kan in vergelijking met andere methoden de opbrengst in het nieuwe proces veel hoger zijn, waardoor het energieverbruik en koolzuurverlies lager zijn. Tevens verminderen hierdoor de proceskosten in vergelijking met conventionele processen.

In het nieuwe continue proces wordt gebruikgemaakt van een zgn. extruder. In dit apparaat, grofweg twee draaiende schroeven in een buis, worden normaal gesproken plastics of voedingsmiddelen gemengd en vormgegeven. De Wageningse onderzoekers hebben de extruder zo weten aan te passen dat ze deze kunnen gebruiken als een hogedrukvat waarin de nieuwe continue scheidingsmethode kan plaatsvinden. Ze handhaven de hoge druk met twee materiaalproppen in het begin en aan het eind van de extruder. Hiertussen wordt het samengeperste koolzuur door de extruder geleid waarin de gewenste componenten oplossen. De onderzoekers scheiden vervolgens het koolzuur met daarin het opgeloste product door de druk te verlagen, waarna het koolzuur opnieuw gebruikt wordt en het zuivere product als vloeistof of vaste stof achterblijft.

Met het ontwikkelde proces zijn ook materialen, zoals plastics, te zuiveren. Daarnaast is de technologie inzetbaar voor het maken van schuimen voor zowel de voedsel - als de plasticindustrie. Op 15 juni hebben de onderzoekers de nieuwe technologie op een congres in Triest, Italië gepresenteerd.