Duidelijke verantwoordelijkheden vastgelegd voor spoorsector
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat verleent de vervoerconcessie
voor het hoofdrailnet aan de Nederlandse Spoorwegen. Aan Prorail wordt
de concessie verleend voor het beheer van de
hoofdspoorweginfrastructuur. In het nieuwe spoorstelsel krijgt de
overheid de instrumenten om strikter te sturen op de kwaliteit van het
spoor en er is een duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling gemaakt.
De reiziger en het leveren van goede prestaties op het spoor zowel
door de vervoerder als de infrabeheerder - staan daarbij centraal.
De beheerder van de infrastructuur (Prorail) en vervoerder (NS) moeten
dan ook intensief samenwerken in het nieuwe spoorstelsel. Samen hebben
ze de taak om tot een optimale exploitatie van het spoor en het
spoorvervoer te komen. Onderling regelen zij binnen door de overheid
gestelde regels wanneer en hoe de infrastructuur wordt gebruikt.
Gezamenlijk zorgen zij voor veilig en betrouwbaar vervoer, goed
onderhouden spoorlijnen, betrouwbare en doelmatige verkeersleiding en
een effectieve verdeling van de capaciteit. De ministerraad heeft
vandaag ingestemd met de voorstellen van minister Peijs en
staatssecretaris Schultz van Haegen van Verkeer en Waterstaat
hierover.
In de concessies gelden drie uitgangspunten:
1. de rijksoverheid waarborgt het publieke belang van het
spoorvervoer: een goed vervoerproduct en de continuïteit van het
vervoer op het hoofdrailnet
2. het einddoel is een betrouwbaar spoor; dit is niet van vandaag op
morgen bereikt; daarom zijn in de concessies realistische stappen
vastgelegd
3. de reiziger, de verlader en de belastingbetaler krijgen waar voor
hun geld.
De NS zorgen voor een goed openbaar vervoer per trein. Dit houdt in
dat:
1. grote steden in de spits goed bereikbaar zijn met de trein;
2. de treinen op tijd rijden;
3. de reiziger in de trein een redelijke kans heeft op een zitplaats;
4. de reiziger goed wordt geïnformeerd over de dienstregeling, zowel
in de trein als op het station;
5. de treinen en de stations voldoende schoon zijn;
6. treinen en stations veilig zijn voor reizigers en personeel;
7. de treinen voor iedereen goed toegankelijk zijn.
Prorail zorgt voor veilige en betrouwbare infrastructuur. Dit houdt in
dat:
1. de infrastructuur goed functioneert en spoorvervoerders er veilig
op kunnen rijden, zonder overmatige slijtage aan spoorvoertuigen
2. de capaciteit zodanig wordt verdeeld over de vervoerders dat de
infrastructuur zo efficiënt mogelijk gebruikt wordt binnen de regels
die de overheid daarvoor stelt
3. de stations toegankelijk en veilig zijn.
De kern van de nieuwe situatie is dat Prorail en NS worden gedwongen
infrastructuur en vervoer goed op elkaar en op het beschikbare geld af
te stemmen. De minister geeft aan hoeveel geld er is, de sector geeft
aan hoe dit geld het beste kan worden besteed, de minister toetst dit
en neemt de uiteindelijke beslissing. De overheid heeft diverse
mogelijkheden om NS en Prorail op hun functioneren aan te spreken,
via: overleg- en informatieplicht, bestuursdwang, last onder dwangsom,
en gedeeltelijke of gehele intrekking van de concessie.
Door NS en Prorail worden nu stappen gezet om hun organisatie te
verbeteren. Tot 2008 krijgen ze hiervoor de tijd. Jaarlijks doen NS en
Prorail een voorstel in hun vervoer- en beheerplan voor de prestaties
die zij dat jaar en de jaren daarna zullen leveren. De indicatoren
hiervoor liggen vast in de concessies. De prestaties moeten volgens de
concessies jaarlijks verbeteren. De minister en staatssecretaris
beoordelen de plannen en stemmen er wel of niet mee in en handhaven de
realisatie ervan. De plannen zijn in het najaar gereed. In de plannen
wordt vastgelegd wat bijvoorbeeld de punctualiteit in 2005 moet zijn,
hoeveel kans er moet zijn op een zitplaats in de trein en hoe de
toegankelijkheid van de treinen wordt gewaarborgd.
Ministerie van Verkeer en Waterstaat