WRR: 'TURKSE ISLAM GEEN BELEMMERING VOOR EU'
Het feit dat de meeste Turken moslim zijn, is geen obstakel voor
een eventuele toetreding van Turkije tot de EU. 'Turkije houdt religie
zelfs verder af van de staat dan de meeste huidige lidstaten', stelt
de WRR.
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) heeft op
eigen initiatief een onderzoek gedaan naar de ontwikkeling en de
plaats van de islam in de Turkse samenleving en de verhouding tussen
staat en religie in Turkije.
In december 2004 moeten de huidige EU-lidstaten besluiten of de
onderhandelingen met Turkije over toetreding tot de Europese Unie
kunnen beginnen. Om lid te kunnen worden, moet Turkije aan een aantal
voorwaarden voldoen (Kopenhagen-criteria). Dit betekent onder meer dat
Turkije moet beschikken over een stabiele democratie en een
rechtsstaat die garant staat voor de mensenrechten en de rechten van
minderheden.
Formeel doet het er dus niet toe of Turkije in meerderheid een
christelijke, islamitische of ongodsdienstige bevolking zou hebben. In
de publieke opinie speelt echter wel de vraag mee of Turkije als
moslimland past binnen de EU, stelt de WRR.
Scheiding kerk en staat
Volgens de WRR bestaan in Nederland 'vele misverstanden' over
'moslimland' Turkije. Zo denken veel mensen dat Turkije tegen
scheiding van kerk en staat zou zijn, terwijl het land deze scheiding
al lang kent. Religieuze symbolen in overheidsfuncties en openbare
gebouwen zijn bijvoorbeeld verboden. 'Zulke misverstanden mogen de
discussie over een eventueel Turks EU-lidmaatschap niet vervuilen',
stelt voorzitter Scheltema van de WRR.
Hoewel alle EU-lidstaten formeel seculier zijn en vrijheid van
godsdienst kennen, staan zij niet altijd neutraal tegenover religies
of richtingen daarbinnen, constateert de WRR. Zo zijn er binnen de
EU-lidstaten met en zonder een staatskerk. In landen zonder staatskerk
kunnen bepaalde kerkgenootschappen toch worden bevoorrecht, terwijl
een staatskerk gelijke behandeling van andere kerken niet uitsluit.
Turkse islam
Volgens de WRR zijn er sinds de terroristische aanslagen van 11
september 2001 aarzelingen ontstaan over de vraag of de islam wel
samengaat met democratie, mensenrechten en de scheiding van kerk en
staat.
De WRR stelt echter dat 'de islam' en 'de moslim' niet bestaan. De
islam in Turkije kent veel verschillende stromingen, net als het
christendom. Daarom is het mogelijk om te spreken van een 'Turkse
islam', die een geheel eigen ontwikkeling en verhouding met de staat
kent, aldus de WRR.
De staat en het rechtsstelsel in Turkije zijn sinds de jaren twintig
grondwettelijk gescheiden van religie. Wel houdt de Turkse staat
sterke controle op de religie, die verder gaat dan in sommige
EU-lidstaten met een staatsreligie, stelt de WRR. De EU dringt dan ook
terecht bij Turkije aan op een 'meer ontspannen omgang' met religie en
op minder controle, stelt de WRR.
Volgens de raad hebben de Turkse politieke partijen op islamitische
grondslag de principes van de seculiere democratische rechtsstaat
altijd aanvaard. Hun achterban is over het algemeen gematigd. Een
'overweldigende' meerderheid van hen moet niets hebben van
fundamentalistische opvattingen, maar wil net als de EU meer welvaart,
meer democratie en een grotere vrijheid van godsdienst.
Bron:
Zie het origineel
Persbericht WRR
© 2002-2003 Rijksvoorlichtingsdienst
Regering.nl