Gemeente Utrecht


2004 SCHRIFTELIJKE VRAGEN
69 Vragen van mevr. drs. M.C. Mos en mevr. A. van Rooij
(ingekomen 19 juli 2004)

Via het Solgu en de Woonadviescommissie bereiken GroenLinks en D66 signalen over verminderde toegankelijkheid van Leidsche Rijn voor mensen met een fysieke handicap.
Het gaat daarbij over de volgende zaken:
1. In Leidsche Rijn is ambitieus begonnen met het standaard aanleggen van scheef aflopende stoepen. Na Langerak is men daarmee opgehouden, waardoor de andere wijken van Leidsche Rijn niet standaard toegankelijk zijn voor mensen in een rolstoel en daardoor ook minder toegankelijk voor mensen met een kinderwagen en mensen met een rollator.
2. Ook op andere wijzen neemt de toegankelijkheid in Leidsche Rijn af: in Terwijde worden huizen gerealiseerd met drie treetjes aan de voorzijde, de achterkant van de huizen is vaak niet toegankelijk vanwege inbraakveiligheid; ditzelfde geldt voor de Frans Leharsingel in Parkwijk; kindercluster Waterwin is een beauty van een gebouw aan het worden, helaas zijn de meeste voordeuren niet rolstoeltoegankelijk door fouten in de uitvoering; in Veldhuizen hebben alle huizen eenzelfde hoge doorlopende plint langs de voortuinen waardoor er een drempel tot alle huizen van 5 cm ontstaat; de Veldhofflat - woonservicezone in wording - heeft een hoge drempel en vluchtwegen die niet toegankelijk zijn voor mensen met een handicap.
3. De realisatie van levensloopbestendige woningen blijft achter op de planning. Afgesproken is om een aanzienlijk aantal van de woningen in Leidsche Rijn voor rolstoelers toegankelijk te maken. Er zijn er nu pas 2 gerealiseerd. Dat is ver beneden de maat.

Pikant is dat Utrecht op 10 december 2003 de prijs heeft gekregen van meest toegankelijke gemeente in de provincie. Dit in het kader van het Europees Jaar voor Mensen met een Handicap. Wethouder Spekman wist toen al te melden dat de stad op verschillende plekken nog onvoldoende toegankelijk is. Hij zegde toe de prijs te zien als een stimulans om de stad toegankelijker te maken.
Desondanks lijkt het er dus op dat de toegankelijkheid van Leidsche Rijn daalt, terwijl de participatie mogelijkheden voor mensen met een handicap al beperkt is. Dat is een slechte zaak vinden GroenLinks en D66.
Utrecht heeft de standaardregels van de Verenigde Naties voor mensen met beperkingen ondertekend. De stad is daarmee de verplichting aangegaan om ervoor te zorgen dat mensen met functiebeperkingen dezelfde kansen krijgen als andere burgers. Daar moet dan wel uitdrukkelijker uitvoering aan worden gegeven, zo vinden GroenLinks en D66.

Dit leidt tot de volgende vragen:

1. Is het college het met GroenLinks en D66 eens dat Leidsche Rijn voor alle mensen toegankelijk moet zijn?
2. Welke afspraken zijn hierover gemaakt met de partners in Leidsche Rijn?
3. Hoe kan het dat in Leidsche Rijn de toegankelijkheidsnormen na de realisatie van Langerak niet meer standaard worden doorgevoerd? In de ogen van GroenLinks en D66 kan dit niet enkel te maken hebben met het niet goed afdwingbaar zijn van de gemaakte afspraken met projectontwikkelaars. Immers in Langerak is het wel gelukt. Het is ook een kwestie van beleid en prioriteit.
4. Welke maatregelen gaat het college nemen om de genoemde knelpunten op te lossen, zodat:
- stoepen in alle nieuwbouwprojecten standaard scheef aflopen.
- woonservice zones en openbare voorzieningen zoals kindercluster Waterwin bij uitstek goed toegerust worden voor mensen met een functiebeperking.
- alle woningen toegankelijk zijn voor mensen met een functiebeperking, ofwel aan de voorzijde, danwel aan de achterzijde en er geen onnodig hoge drempels worden opgeworpen
5. Hoe verklaart het college dat er tot nu toe slechts twee levensloopbestendige woningen in Leidsche Rijn zijn gerealiseerd?

Achterlopende woningbouwproductie is voor iedereen een probleem, maar voor mensen met een handicap extra problematisch. Als je een ongeluk of ziekte krijgt waardoor je van de één op andere dag niet meer kunt lopen is je huis van de één op andere dag niet meer toegankelijk. Dan is een wachttijd van 1 - 1,5 jaar op een alternatief veel te lang. Met de achterblijvende productie van levensloopbestendige woningen zal de wachttijd alleen maar toenemen.

6. Is het college bereid om de productie van levensloopbestendige woningen in Leidsche Rijn met spoed ter hand te nemen en hierover zonodig met de woningbouwcorporatie afspraken te maken?

Antwoorden van burgemeester en wethouders
(verzonden 24 augustus 2004)


1. Ja. Een groot stadsdeel als Leidsche Rijn moet voor iedereen toegankelijk moet zijn die daar wil wonen, werken, anderszins verblijven. Het aanbod aan woningen en speciale woonvoorzieningen richt zich op een zeer brede doelgroep, zowel qua economische positie als qua leeftijd en leefomstandigheden. Ook de voorzieningen bestrijken een breed veld. Mensen met een handicap kunnen - als het gehele programma is gerealiseerd wellicht zelfs beter dan in de bestaande stad - in Leidsche Rijn een passende woning, werkplek of voorziening vinden. Toch is er een nuance op zijn plaats als het er om gaat dat élke woning en élke voorziening - zowel gebouwd als in de openbare ruimte - op elk moment volledig toegankelijk zou moeten zijn voor mensen met een specifieke lichamelijke beperking, zoals het niet of moeilijk kunnen lopen en de daaraan gekoppelde afhankelijkheid van een rolstoel of rollator. Het college is van mening dat in dit verband soms een afweging van belangen moet worden gemaakt. Het zou bijvoorbeeld zo kunnen zijn dat in een wijk als Terwijde, waar een groot deel van de straten drempelloos is, er voor een daar wonende visueel gehandicapte bewoner een looproute wordt ingestraat maar waar niet bij voorbaat de weg naar alle woningen wordt voorzien van tegelbegeleiding.

2. Met de partners in Leidsche Rijn is overeengekomen dat zij zullen bouwen conform de richtlijnen van het door de gemeente Utrecht opgestelde beleidskader, de IWK( integrale woningkwaliteit). In de tekst van de nota IWK zijn duidelijke voorschriften opgenomen over drempelhoogtes, deurbreedtes, trapafmetingen, woningtoegangen etc. Een exemplaar van de IWK ligt in de leeskamer ter inzage. Daarnaast gelden publiekrechtelijke regels van Woningwet en Bouwbesluit. Deze zijn per 1-1-2004 vernieuwd met name ook in de sfeer van toegankelijkheid. De vernieuwde regels zijn van toepassing op vanaf die datum ingediende projecten.

3. In grote delen van Leidsche Rijn, zoals bijvoorbeeld in een deel van Terwijde, is helemaal geen sprake van trottoirranden. Het is dus zeker niet zo dat de gebieden die na Langerak zijn aangelegd minder toegankelijk zijn. Ook voor de aanleg van het openbaar gebied gelden toegankelijkheidsregels. Wij streven er naar dat mensen met kinderwagens, rollators, rolstoelen en scootmobielen zich goed door het openbaar gebied kunnen bewegen. Slechts in uitzonderingsgevallen kan een stedenbouwkundig of verkeerskundig uitgangspunt zwaarder wegen dan een toegankelijkheidseis.

4. Bij de inrichting van de openbare ruimte is in Langerak uitgegaan van verlaagde trottoirbanden op de hoeken. In de praktijk blijkt dit echter niet altijd een goede oplossing en is een iets hoger liggende band veel veiliger voor de weggebruikers en voor het scheiden van soorten verkeer. Momenteel vinden in Langerak en Parkwijk aanpassingen plaats aan de trottoirs en worden invalidenopritten toegevoegd. Deze voldoen aan het Utrechtse model en zijn met Solgu afgestemd. Naast deze aanpassing zijn de wensen van Solgu opgenomen in het concept-'Átlas Openbare Ruimte Leidsche Rijn versie 2004'. Hoewel dit nog een concept is, wordt het al wel gebruikt voor de nieuwe inrichtingsplannen. Deze wensen voor actualisatie van de Atlas Openbare Ruimte zijn door het Solgu ingebracht. Het Solgu is ook formeel lid van het COR, het Coördinatie team Openbare Ruimte voor Leidsche Rijn, en becommentarieert alle inrichtingsplannen. Het concept van de Atlas Leidsche Rijn 2004 ligt ter inzage in de leeskamer (paragraaf: Voorzieningen voor mensen met een functiebeperking).

- woonservice zones en openbare voorzieningen zoals kindercluster Waterwin bij uitstek goed toegerust worden voor mensen met een functiebeperking.

- Openbare voorzieningen behoren te voldoen aan eisen van toegankelijkheid. Uitvoeringsfouten dienen te worden hersteld. Bij het door u genoemde kindercluster Waterwin zijn fouten gemaakt en deze worden hersteld. Dat neemt niet weg dat over onderdelen discussie zou kunnen ontstaan. Het college heeft daarom aan Projectbureau Leidsche Rijn opdracht gegeven om samen met Solgu deze zaken door te lopen en waarbij er mogelijk veranderingen kunnen worden aangebracht in PvE's.

- alle woningen toegankelijk zijn voor mensen met een functiebeperking, ofwel aan de voorzijde, dan wel aan de achterzijde en er geen onnodig hoge drempels worden opgeworpen.
- In het IWK zijn duidelijke voorschriften opgenomen, waaraan alle in Leidsche Rijn bouwende ontwikkelaars en woningbouwcorporaties zich moeten houden. Een drempel naar buiten mag, volgens het IWK, niet meer dan twee centimeter hoog zijn en als de woning niet aan de voorzijde toegankelijk is, dan moet de woning via de achterzijde bereikt kunnen worden. Afwijkingen van die standaard kunnen alleen bij uitzondering en in goed overleg tot stand komen.

5. Ook hier is een nuancering van het gesuggereerde op zijn plaats: Het college vindt het belangrijk dat, bewoners met een functiebeperking zo lang mogelijk in de eigen woning kunnen blijven wonen. Het nieuwe Bouwbesluit en de IWK dragen er toe bij dat woningen aanpasbaar worden gebouwd, zodat mensen minder snel behoeven te verhuizen. Het kan voor een oudere die steeds afhankelijker wordt van een rollator op enig moment veel comfortabeler zijn om te verhuizen naar een drempelloos appartement in de wijk, met alle daarbij behorende voorzieningen, dan, al dan niet met traplift, te blijven wonen in een eengezinswoning. Tenslotte merken we nog op dat er ook een gering aantal woningen in voorbereiding is dat niet in alle opzichten aan de toegankelijkheidseisen van de IWK voldoet, bijv. tot drie lagen gestapeld zonder lift. Hiermee hopen wij ook een andere doelgroep, n.l. de alleenstaande startende koper met een klein budget, een kans op de kopersmarkt te kunnen bieden en van Leidsche Rijn een complete wijk te kunnen maken met voor iedereen een kans.

6. Het college verwacht dat op langere termijn zal blijken dat heel veel van de nu in Leidsche Rijn onder de IWK en het nieuwe Bouwbesluit gebouwde woningen levensloopbestendig zijn. Als u met uw vraag doelt op het bouwen van specifieke rolstoelwoningen - waarvan er nog maar twee gerealiseerd zouden zijn - dan is het college van mening dat dit soort woningen niet op voorraad gebouwd moeten worden, maar aan de hand van specifieke eisen van de toekomstige bewoner. Die eisen zullen namelijk van geval tot geval sterk verschillen. Door de principes van het 'aanpasbaar bouwen' algemeen toe te passen, kan overigens beter worden gewaarborgd dat mensen die invalide worden in hun huis kunnen blijven wonen, dan door de bouw van specifieke rolstoelwoningen, die immers van het begin af aan door minder validen worden bewoond. Inmiddels is door ons in juni in het reguliere overleg met de STUW een voorstel gedaan over de in Leidsche Rijn door de corporaties te realiseren bijzondere woonvormen, waaronder 46 woningen voor minder validen. Het college zal daarnaast onderzoeken in hoeverre het mogelijk is om de wachttijd van woningzoekenden met een functiebeperking waarvoor een specifieke woonoplossing noodzakelijk is te bekorten.


---- --