De Pont stichting
Bill Viola
Hall of Whispers
9 oktober 2004 tm 9 januari 2005
collectie
afbeeldingen voor de pers
Hall of Whispers is een video-installatie waarbij aan twee zijden van
een donkere ruimte projecties te zien zijn van in totaal tien bleke
gezichten waarvan de monden met een doek gesnoerd zijn. Bill Viola
presenteerde dit werk voor het eerst in 1995 tijdens de Biënnale van
Venetië. Samen met vier andere videowerken, waaronder het beroemde The
Greeting, maakte het indertijd deel uit van Violas tentoonstelling
Buried Secrets in het Amerikaanse paviljoen.
The Greeting bevindt zich al vele jaren in de vaste collectie en
opstelling van De Pont. Na bijna tien jaar wordt het nu tijdelijk
herenigd met Hall of Whispers.
Voor de collectiecatalogus van De Pont beschreef Sjoukje van der
Meulen haar beleving van de presentatie in Venetië: Je kwam binnen in
Hall of Whispers, in een donkere ruimte met aan weerszijden
videoprojecties portretten van anonieme activisten wier mond gekneveld
was. Door de doeken heen klonk duidelijk hun protest en gejammer. De
bezoeker, die even dacht verlost te worden van het gewoel buiten, werd
geconfronteerd met een keiharde politieke realiteit. Viola riep
beelden op van executies en andere gruwelijkheden, en slaagde er wel
in anders dan de meeste dagelijkse nieuwsbeelden op de televisie de
kijker persoonlijk en fysiek bij die wandaden te betrekken.
Als geen andere videokunstenaar weet Viola deze betrokkenheid af te
dwingen met vaak dramatische en meeslepende video-installaties. In de
grote overzichtstentoonstelling in 1998 in het Stedelijk Museum
Amsterdam waren hiervan indrukwekkende voorbeelden te zien. Ook de
thematiek van de levenscyclus en de expressie van leven en dood maakt
zijn werk voor velen emotioneel en aangrijpend.
Naast deze imponerende installaties heeft Bill Viola ook een aantal
meer verstilde en introverte werken gemaakt. Hierbij refereert hij
dikwijls aan de tradities van de schilderkunst en aan zowel westerse
als niet-westerse mystiek en iconografie. Met The Greeting en
Catherines Room bezit De Pont hiervan twee prachtige voorbeelden. The
Greeting is een videoversie van het bijbelverhaal van de Visitatie
zoals dat door de Renaissance-schilder Pontormo is weergegeven, en
Catherines Room roept in vorm en inhoud zowel Italiaanse altaarstukken
als Hollandse genre-schilderijen in herinnering.
Hall of Whispers neemt in het oeuvre van Viola een bijzondere plaats
in; de galerij van monddode personen verenigt in zich een imponerende
aanwezigheid en een aangrijpende verstilling. De afgebeelden blijven
anoniem, zijn onverstaanbaar en houden hun ogen gesloten. Het zijn
portretten in zwart-wit van onbekenden wier blik en verhaal volledig
naar binnen zijn gekeerd. Elke vorm van communicatie lijkt onmogelijk.
Zijn het activisten, en zo ja, voor welke zaak? Of zijn ze per ongeluk
slachtoffer geworden van een macht die hun het spreken onmogelijk
maakt? We weten het niet, maar toch herkennen we hun woordeloze
verhaal uit de actualiteit van de hedendaagse media. Bijna dagelijks
worden we in nieuwsuitzendingen geconfronteerd met vastgebonden,
geknevelde of geblinddoekte slachtoffers van allerlei gewelddadige
situaties. Arrestanten, ontvoerden en gevangenen in uiteenlopende
conflicten die het spreken onmogelijk wordt gemaakt. Hierdoor lijkt
Hall of Whispers een statement te worden. Misschien zelfs nu wel meer
dan dat het bijna tien geleden bedoeld was. Geen politieke aanklacht
maar een uitspraak over alle situaties waarin mensen hun stem, en
daarmee hun vrijheid en individualiteit, wordt ontnomen. Wat hun rest
is een wereld die volledig introvert is. Een duistere binnenwereld van
ontoegankelijke geheimen en verhalen.
Met dank aan Haunch of Venison, Londen.
Voor meer informatie zie ook: www.billviola.com
Op 20 oktober organiseert museum De Pont ism het Studium Generale van
de Universiteit van Tilburg een Symposium over Amerikaanse kunst.
In het kader van de Tilburgse museumcampagne Wij hebben een Goed
Verhaal zal Moniek Toeboschop zondag 21 november om 14 uur over Bill
Viola spreken.
Persfotos kunnen worden gedownload vanaf deze site.Voor meer
informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van De Pont.