http://www.minvrom.nl
VROM-raad
VROM-raad adviseert:
Eigenwoningbezit op eigen kracht
evenwicht tussen kopen en huren;
groepen steunen die moeite hebben een koopwoning te verwerven
Burgers kunnen zelf de afweging maken tussen huren en kopen. De taak
van de overheid is het bevorderen van een vrije keuze hiervoor.
Groepen die moeite hebben een koopwoning te verwerven mogen steun
ontvangen. De overheid moet bevorderen dat er woningaanbod is naar de
wens van de consument.
De overheid hoeft dus niet de vraag naar koopwoningen op zichzelf te
stimuleren. Eigenwoningbezit is geen doel in zich. Het kan wel een
middel zijn voor andere doelen, zoals differentiatie van het
woningaanbod in de stad.
Dit stelt de VROM-raad in het advies .Op eigen kracht.
Eigenwoningbezit in Nederland., dat eerder deze maand aangeboden is
aan de Minister van VROM en de Vaste Kamercommissies van VROM en
Financiën van de Tweede Kamer. De Minister had om dit advies
gevraagd.
Veel eigenaar-bewoners zijn tevreden met hun woonsituatie. Onder de
woningvragers zijn veel huishoudens die een koopwoning wensen. Maar
het is niet de taak van de overheid om kopen systematisch boven huren
te stellen want de mogelijke voordelen van het eigenwoningbezit worden
door de burger niet onderschat. De overheid kan zich beter richten op
het bevorderen van keuzemogelijkheden en keuzevrijheid tussen huren en
kopen.
De prijzen op de koopmarkt zijn onverminderd hoog. Dit belemmert een
instroom van nieuwe bewoners. Door het woningtekort en de lage rente
blijven de prijzen hoog. Op korte termijn is een daling van de
woningprijzen niet erg waarschijnlijk.
Het probleem is dat er een grote scheidslijn is gegroeid tussen huren
en kopen met niemandsland er tussen. Beide sectoren staan erg op
zichzelf.
De groei van het eigenwoningbezit heeft de hele woningvoorziening
gevoeliger gemaakt voor de conjunctuur. Daardoor bewegen de
kredietverlening en de bouwinitiatieven mee met de conjunctuur en is
het hollen of stilstaan op de woningmarkt. De VROM-raad adviseert een
beleid dat meer stabiliteit op de markt oplevert, waarin ook de
risico.s voor consument en samenleving worden beheerst.
Een betere balans tussen de huursector en koopsector is gewenst. In
beide sectoren moeten woningen van een verschillend kwaliteits- en
prijsniveau aanwezig zijn. Nu is dit onvoldoende het geval. Met steun
aan de koopstarters wordt de doorstroming uit de huursector bevorderd.
Met tussenvormen tussen koop en huur, verkoop van huurwoningen,
grotere flexibiliteit in het woningaanbod en in de nieuwbouw (meer
.onbestemd. bouwen, kleine bouwfronten) worden meer keuzemogelijkheden
geboden.
De raad ziet in de hoge hypothecaire schuld risico.s, zowel voor de
burger als voor de samenleving. Voor een solide plaats van het
eigenwoningbezit is meer vermogensvorming wenselijk. In plaats van het
lenen van geld moet het sparen en aflossen bevorderd worden. Dit maakt
de woningmarkt minder gevoelig voor veranderingen in de
conjunctuur.
De kloof tussen huren en kopen moet verkleind worden en dit betekent
dat voor specifieke groepen de toegang tot kopen verbeterd moet
worden. De bestaande koopsubsidie kan verbeterd worden door omzetting
in een rentesubsidie voor een ruimere groep van huishoudens dan alleen
de allerlaagste inkomens. Het systeem van hypotheekgarantie is goed
bruikbaar voor beheersing van risico.s en verdient voortzetting en
gerichte uitbreiding.
Het belangrijkste instrument dat de overheid ten aanzien van
eigenwoningbezit hanteert, is in de belastingwetgeving opgenomen. Het
bestaande systeem van eigenwoningforfait, hypotheekrenteaftrek en
overdrachtsbelasting is niet doeltreffend en doelmatig en heeft
tegendraadse effecten. Per saldo is het ongerichte steun voor zittende
eigenaar-bewoners, waardoor de drempel voor nieuwkomers verhoogd is.
Veranderingen zijn nodig, maar moeten stapsgewijs ingevoerd worden.
De raad stelt voor de fiscale steun te koppelen aan doelen van beleid
zoals de toegang tot de koopsector, de verbetering van de kwaliteit
van de woningvoorraad, het bevorderen van sparen en het verbeteren van
de doorstroming. De bestaande generieke steun wordt dan stapsgewijs
vervangen door specifieke steun. Dit is steun voor koopstarters, voor
investeringen in de kwaliteit van de woningen en voor het belang geven
aan eigenaar-bewoners in aflossing van de schuld. Met het afschaffen
van de overdrachtsbelasting wordt de doorstroming bevorderd en
ontstaat een grotere flexibiliteit van het woningaanbod. Met deze
maatregelen komt de fiscale steun meer terecht bij jongere
huishoudens.
De raad heeft voor ogen dat nu overgangsmaatregelen worden voorbereid
die bij een opgaande conjunctuur stapsgewijs ingevoerd kunnen
worden.
De VROM-raad beveelt de rijksoverheid aan een samenhangende visie te
ontwikkelen en een samenhangend beleid te gaan voeren met betrekking
tot de eigenwoningsector.