Publicaties TNS NIPO onderzoek
30 november 2004
Profiel Wilders-stemmer in de Volkskrant
'PvdA vreest nieuwe opstand kiezers'
Er dreigt een nieuwe kiezersopstand die ook de PvdA kan treffen.
Dat zegt PvdA-leider Wouter Bos in een interview met de
Volkskrant. De opkomst van Geert Wilders zal volgens Bos niet
zomaar aan de PvdA voorbij gaan. Hij toont zich vooral benauwd
voor de reactie van de Amsterdamse kiezers. Zelfs in dat
sociaal-democratische bolwerk kan de kiezer de PvdA de rug
toekeren, waarschuwt Bos.
Wilders lijkt zo'n droomkandidaat en Bos sluit een
toekomstige regering met hem niet uit. Volgens de jongste
opiniepeilingen van TNS NIPO zou de Groep Wilders op dit moment op
28 zetels kunnen rekenen. In opdracht van de Volkskrant heeft TNS
NIPO een profiel gemaakt van de Wilders-stemmer. Daaruit blijkt
dat de Wilders net als Pim Fortuyn in 2002 vooral de niet-stemmer
aanspreekt. Van degenen die in 2003 niet stemden, zegt 17 procent
nu op Wilders te zullen stemmen.
De LPF, die in 2002 26 zetels haalde, raakt de helft van die
kiezers kwijt aan Wilders. Belangrijke leverancier is met 23
procent ook de VVD, de partij waar Wilders vandaan komt. Maar daar
beperkt de aanhang van Wilders zich niet toe. Ook onder de kiezers
die voorheen CDA of PvdA stemden, kan hij op steun rekenen. TNS
NIPO concludeert dat Wilders een breed publiek aanspreekt.
Onderzoeker Peter Kanne denkt daarom dat het succes, nu vooral te
danken aan Wilders standpunt over allochtonen, snel kan wegebben.
'Zijn succes is ook de emotie van het moment'. Volgens
Kanne heeft Wilders een 'bredere agenda' nodig om het
electoraat vast te houden.
PvdA-leider Bos meent dat een groot deel van de PvdA nog altijd
'te soft' is in het multiculturele debat. De eerste
reflex in de partij is de moord op Van Gogh te zien als een
symptoom van het harde debatklimaat rond moslims. Of het wordt
gezien als een reactie op een film die hij misschien beter niet
had kunnen maken. 'Het is mijn taak dat tegen te
spreken,' aldus Bos, die zegt niet te willen vervallen in
'de fout' van 2002. De toenmalige PvdA-leider Ad
Melkert negeerde Fortuyn en sloot uit dat zijn partij een coalitie
zou vormen met de LPF. 'Ik zal nooit meer iemand
onderschatten en nooit meer een politiek tegenstander wegzetten
als iemand die je geen inhoudelijk debat waard vindt. Want dan zet
je ook z'n kiezers weg'.
---
1 | Politieke peiling week 47 2004
---
Tweede Kamer Peiling week 46 Peiling week 47
2004 2004
% Zetels % Zetels % Zetels
CDA 28.6 44 16.6 25 16.7 26
PvdA 27.3 42 29.3 45 28.3 44
VVD 17.9 28 14.1 21 12.2 19
SP 6.3 9 9.9 15 8.1 12
LPF 5.7 8 1.6 2 1.9 2
GroenLinks 5.1 8 5.3 8 5.3 8
D66 4.1 6 2.0 3 3.0 4
ChristenUnie 2.1 3 3.5 5 3.7 5
SGP 1.6 2 1.3 2 1.4 2
Lijst Wilders 15.7 24 18.6 28
Andere partij 1.3 0 0.4 0 0.9 0
---
'Wilders held van familie Doorsnee'
Sinds de dood van Theo van Gogh gaat het goed met Geert Wilders.
In de eerste week van november, voordat Nederland in de hens ging,
stond de politicus die in zijn eentje een groep vormt, nog op 9
zetels in de TNS NIPO-peiling. Nu kan hij al rekenen op 28 zetels.
Wie zijn die 1,7 miljoen potentiële Wilders-stemmers eigenlijk?
Zijn ze man of vrouw, jong of oud, arm of rijk, stedeling of
plattelander, blauwe boord of witte boord? Het onderzoeksbureau
TNS NIPO denkt het antwoord te hebben en dat luidt in
samenvatting: de familie Doorsnee.
De Groep-Wilders scoort zowel bij man (53 procent) als bij vrouw
(47 procent), van Friesland tot Limburg, zowel in de stad als op
het platteland. 'De kracht van Wilders is dat hij bijna
iedereen wel aanspreekt', aldus onderzoeker Peter Kanne.
De opkomst van Geert Wilders gaat vooral ten koste van de VVD: 23
procent van zijn potentiële electoraat neemt hij mee van zijn
vroegere partij. In het TNS NIPO-profiel is de Wilders-stemmer
tussen de 30 en 50 jaar oud, terwijl de hardnekkige VVD'er een 50
plusser is. Daaruit kan volgens Kanne de conclusie worden
getrokken dat Wilders vooral generatiegenoten uit de moederpartij
aanspreekt.
Anders dan de VVD moet Wilders het niet van de hoogopgeleiden
hebben. Slechts 17 procent van zijn potentiële aanhang heeft hbo
of wetenschappelijk onderwijs. Aan de andere kant steunt hij
minder op laagopgeleiden dan Fortuyn destijds deed. De sociale
herkomst van de kiezer vertoont een vergelijkbaar beeld. De LPF
moest het hebben van de arbeiderswijken. De Groep-Wilders lijkt
beter in staat de blanke middenklasse aan te spreken en heeft in
dat opzicht de wind natuurlijk ook in de zeilen.
Uit de TNS NIPO-gegevens blijkt dat Wilders louter garen spint bij
de angst en boosheid voor en over moslimextremisme. 'Wilders
is het enig bruikbare alternatief om mijn ongenoegen te
ventileren', zegt een geënquêteerde en die zin is 28 procent van
de ondervraagden uit het hart gegrepen.
---
Potentieel Wilders LPF stemmer 2002
2004
% %
Geslacht
Man 53 52
Vrouw 47 48
Leeftijd
18-29 18 22
30-39 26 28
40-49 21 14
50-59 16 13
60+ 19 23
Opleiding
LO-LBO 34 42
MAVO 14 14
MBO 28 24
HAVO-VWO 6 6
HBO-WO-kand. 15 12
WO-doct. 3 1
Gezinsgrootte
1 13 13
2 43 35
3 18 24
4 22 21
5 of meer 4 7
Regio
Drie grote steden 18 22
Rest west 33 29
Noord 6 8
Oost 17 21
Zuid 26 20
Stemden bij TK-verk. Stemden bij TK-verk.
2003 1998
(Bron ANP)
CDA 15 7
PvdA 8 19
VVD 23 34
LPF 17 n.v.t.
D66 2 3
Niet gestemd 23 28
---
Het profiel van de potentiële Geert Wilders stemmer 1 is gebaseerd
op de TNS NIPO-peiling van week 46 2004 en is gemaakt in opdracht
van de Volkskrant. Op dat moment stond Geert Wilders op 24 zetels
in de TNS NIPO-peiling. In deze peiling zijn in totaal 2106
personen ondervraagd, waarvan 275 Wilders-stemmers.
Bij publicatie of verspreiding graag de bron TNS NIPO vermelden.
Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met Peter Kanne
(tel: 020 522 59 24).
1 In antwoord op de vraag: 'op welke politieke partij zou u
stemmen als er vandaag Tweede Kamerverkiezingen zouden
zijn?'
TNS NIPO