Europese minimumrechten verdachten eindelijk in aantocht
Vrouwe justitia 19 januari 2005
"Als strafvervolging op EU-niveau wordt georganiseerd, moeten ook
burgerrechten Europees geregeld worden", aldus GroenLinks-europarlementariër
Kathalijne Buitenweg in 2001. Drie jaar na invoering van het Europees
arrestatiebevel, zijn eindelijk afspraken over minimumrechten voor
verdachten in aantocht.
De drang naar daadkracht na de aanslagen van 11 september 2001
resulteerde o.a. in een versnelde invoering van het Europees
arrestatiebevel. Dat betekent dat lidstaten elkaars
uitleveringsverzoeken honoreren zonder uitgebreide toets op de
rechtsgang. "Parallel aan het stroomlijnen van de strafvervolging
hadden afspraken gemaakt moeten worden over rechten van verdachten.
Daar was toen in de sfeer van streng, strenger, strengst helaas geen
ruimte voor. Gelukkig wordt nu eindelijk een begin gemaakt dit hiaat
te vullen", aldus Buitenweg die namens het europarlement rapporteur is
op dit onderwerp. Dat houdt in dat zij het voortouw neemt in het
formuleren van een gezamenlijk EP-standpunt.
Minimumnormen
Bij de nu voorgestelde minimumnormen die de justitiecommissie woensdag
19 januari besprak gaat het om zaken als: het recht op juridische
bijstand, verdediging voor en tijdens het proces, toegang tot
vertaling en vertolking tijdens het proces, verplichting om verdachten
bij hun arrestatie op hun rechten te wijzen etc. Dit alles moet worden
opgenomen in een 'Bill of rights' die gemakkelijk toegankelijk en
verkrijgbaar moet zijn voor de Europese burgers. Ook hebben verdachten
recht op een advocaat voor en tijdens een politie-interview, is het
voorstel. "Dat zal ook voor Nederland een grote verandering betekenen,
aangezien dit nu niet het geval is", aldus Buitenweg.
Onduidelijke termen
In het voorstel van de Europese Commissie staan veel onduidelijke
termen. "Bij het recht op rechtsbijstand staat in het voorstel de vage
term 'zo snel mogelijk' als termijn. In Griekenland kan men dat
interpreteren als zeven dagen, in Duitsland als zeven uur. Bij het
opstellen van minimumrechten voor verdachten gaat het er juist om dit
soort zaken helder te maken. Een lidstaat kan vervolgens zelf
besluiten de rechten van verdachten zelf omhoog op te schroeven",
aldus Buitenweg. "Termen als rechtsbijstand, een verdachte, de
strafprocedure, moeten uitgewerkt worden en helder zijn voor alle
betrokkenen. Anders is deze afstemming en het opstellen van
minimumrechten voor verdachten een erg beperkte verbetering."
Evaluatie en controle
Als aanvulling op het voorstel van de Europese Commissie omtrent
minimumnormen voor verdachten vraagt Buitenweg om een grondige
evaluatie en controle van de rechten van verdachten in de
EU-lidstaten. Buitenweg: "De lidstaten moeten informatie verzamelen
die de EU-instellingen vervolgens moeten beoordelen. Op die maniet
moeten lidstaten rekenschap afleggen over het gevoerde beleid en kan
het wederzijds vertrouwen in elkaars rechtstaat vergroot worden."
Planning
Op 31 januari stemt de justitiecommissie over het voorstel. Eind
februari buigt het gehele Europees Parlement zich er over. De planning
is dat de 'Bill of rights', waarin de minimumrechten voor verdachten
zijn opgenomen, uiterlijk 2006 in werking treedt.
«
GroenLinks