Gemeente Waalwijk
Werkzaamheden starten medio maart 2005
Medio maart 2005 starten de werkzaamheden voor de restauratie van de
molen Dye Sprancke in Sprang-Capelle. Tijdens de voorbereidingen voor
de restauratie is gebleken dat er nog redelijk wat originele
onderdelen uit het bouwjaar dateren (1747), en dus ruim 250 jaar oud
zijn. Deze onderdelen worden zeer voorzichtig gerestaureerd. Zo wordt
het bintwerk aan de staartzijde van de kast gedemonteerd en in de
werkplaats voorzien van nieuwe pennen en ontbrekende stukken hout. Ook
wordt de ondersteuning van de 250 jaar oude standerd aangepast zodat
de stabiliteit gewaarborgd blijft. Minder ingrijpende dingen zijn het
aanpassen van het wiekenkruis, het vervangen van enkele onderdelen van
de staartconstructie en het aanbrengen van een nieuw paar molenstenen.
De werkzaamheden zijn naar verwachting in juli 2005 afgerond en gaan
ongeveer 160.500 kosten.
De buitenkant
Aan de buitenkant van de molen verandert er vrijwel niets. Wat wel zal
opvallen is dat de nieuwe verflaag extra blinkt en dat de dakbedekking
van de molen is vervangen. De restauratie is erop gericht om de
bestaande onderdelen, constructies en sfeer waar mogelijk te behouden.
Wel zal de molen weer volop malend te zien zijn.
Oudste Nederlandse molentype
De Dye Sprancke is het oudste type van de Nederlandse standaardmolen.
Het kwam vanaf de twaalfde eeuw in de Noordelijke en Zuidelijke
Nederlanden voor. In dit type windmolen werden granen als tarwe,
rogge, haver, gerst en boekweit gemalen. Momenteel zijn er in
Nederland nog meer dan veertig standerdmolens over. Ze staan
hoofdzakelijk in het oosten van Brabant. Alle bewaard gebleven typen
dateren van vóór 1825. Deze molens waren in gebruik tot aan de Tweede
Wereldoorlog. De standaardmolen was een typische dorpsmolen. De meest
voorkomende plaatsing was in Brabant midden in het akkerland of op een
kleine verhoging, een molenberg.
Maalvaardig
De molen heeft diverse (deel) restauraties achter de rug. Zo zijn in
1958, 1969, 1980 en in 1996 werkzaamheden aan de molen uitgevoerd. De
gedeeltelijke werkzaamheden die in 1996 zijn uitgevoerd hebben de
molen destijds in een maalvaardige situatie gebracht. Helaas bleek
enkele jaren daarna dat enkele onderdelen (waaronder het achtergebint)
in bouwtechnische kwaliteit achteruit gingen. Hierdoor kwam
langzamerhand ook het functioneren van de molen in gevaar waardoor
deze molen in het voortbestaan werd bedreigd. Het thans opgestelde
restauratieplan voorziet in het uitvoeren van die werkzaamheden
waardoor het voortbestaan van de molen, ook als maalvaardige molen,
wordt gegarandeerd.