Uitgebrachte rapporten
Blijft de veenbesparelmoervlinder behouden?
Over deze vraag hebben medewerkers van De Vlinderstichting en de
Katholieke Universiteit van Louvain-La-Neuve in België zich
gezamenlijk gebogen in een zojuist verschenen artikel in het
wetenschappelijke tijdschrift Oikos. Zij gebruikten een model om de
dynamiek van twee populatienetwerken van de veenbesparelmoervlinder
onder verschillende omstandigheden te bestuderen en te voorspellen. De
veenbesparelmoervlinder is in West-Europa een ernstig bedreigd relict
van de IJstijden. De resterende populaties bevinden zich op kleine
hoogvenen in enkele Middengebergten en op een paar plaatsen in het
laagland van Drenthe, Noord-Duitsland en Jutland.
De twee bestudeerde populatienetwerken bevinden zich in Drenthe en in
de Belgische Ardennen. Met behulp van het populatiemodel werden
verschillende scenario's voor de toekomst doorgerekend. Naast een
nulscenario zonder ingrijpen waren dat ook scenario's met
hoogveenherstel en met klimaatopwarming. Een noviteit daarbij was dat
voor de ontbrekende gegevens over de populatiedynamiek gebruik werd
gemaakt van studies van de nauw verwante ringoogparelmoervlinder, waar
meer over bekend is. Zo konden, ondanks lacunes in de kennis van deze
zeldzame soort, toch zinvolle voorspellingen worden gedaan.
De belangrijkste conclusies zijn dat de populatie in Drenthe zonder
verdere maatregelen op den duur verdwijnt. Na 100 jaar is de kans op
voortbestaan nog maar 17%. In de Ardennen, waar nog meer geschikt
leefgebied voorhanden is, lijkt de situatie wel duurzaam. Herstel van
leefgebied zou het risico op uitsterven in Drenthe echter tot een
minimum kunnen terugbrengen. Wanneer klimaatverandering voor de
veenbesparelmoervlinder een zelfde negatief effect heeft als
waargenomen bij de ringoogparelmoervlinder, dan lijkt de toekomst er
zowel in Drenthe als in de Ardennen somber uit te zien. Maar in elk
geval neemt de kwetsbaarheid sterk af wanneer er nu maatregelen worden
getroffen om geschikt leefgebied te behouden dan wel te herstellen.
In Nederland is met name Staatsbosbeheer in het kader van het
Beschermingsplan Veenvlinders actief bezig met hoogveenherstel, samen
met De Vlinderstichting en de Stichting Veldwerk Nederland. Met
subsidie van de Provincie Drenthe worden de kansen beoordeeld en
beheermaatregelen uitgevoerd. Laten we hopen dat deze redding op tijd
komt en de komende jaren tot herstel van de veenvlinders zal leiden!
De Vlinderstichting