Erasmus Universiteit Rotterdam

Kinderdagboek geeft inzicht in leven 18de eeuw

Symposium verlichte pedagogiek, kinderdagboeken en jeugdherinneringen

Op vrijdag 11 maart 2005 vindt in Felix Meritis het internationale symposium Kind van de toekomst plaats. Tijdens het symposium wordt het boek Kind van de toekomst. De wondere wereld van Otto van Eck (1780-1798) van Arianne Baggerman en Rudolf Dekker gepresenteerd. Het boek handelt over de belevingswereld van een achttiende-eeuws jongetje op basis van zijn dagboek. Het is de eerste historische studie op basis van een kinderdagboek. Otto van Eck bezocht Felix Meritis op 6 december 1793: 'alwaer wij door zeer schoon muziek den gantschen avond op een aengenaeme wijs vermaekt zijn.'

Met de vondst in een familiearchief van een stapeltje rafelige schriftjes kregen de historici Arianne Baggerman en Rudolf Dekker een van de vroegste en omvangrijkste kinderdagboeken uit Europa in handen, geschreven door een Nederlands jongetje, Otto van Eck. Met deze eenvoudige dagboekaantekeningen als vertrekpunt geven de auteurs in Kind van de toekomst een fascinerend en bijzonder levendig beeld van het maatschappelijk leven eind achttiende eeuw, een tot nog toe onderbelichte periode in de geschiedenis van de lage landen. Ottoâs vader Lambert van Eck wilde zijn zoon opvoeden tot modelburger van de toekomst. Hij geloofde in de maakbare mens en een maakbare wereld en wilde de idealen van de Verlichting in praktijk brengen. De auteurs plaatsen de persoonlijke geschiedenis van Otto en zijn familie in het bredere kader van de grote ontwikkelingen in het achttiende-eeuwse Europa. De ideeën waarop onze moderne huidige samenleving is gefundeerd, waren in Otto's tijd nog niet vanzelfsprekend, maar sprankelend, radicaal en inspirerend: vrijheid van meningsuiting, zelfbeschikkingsrecht van individuen, het gelijkheidsbeginsel van alle burgers, democratie, vrijheid van godsdienst maar ook de vrijheid om niet godsdienstig te zijn.

Op het symposium spreken binnen- en buitenlandse historici over vernieuwingen in de pedagogiek in deze periode en de veranderende manier waarop mensen naar zichzelf en hun omgeving keken. De neerslag daarvan in egodocumenten, geschreven, getekend en gefilmd vanaf de achttiende eeuw, komt in zeven lezingen aan de orde. Bijdragen worden onder meer geleverd door Peter Burke (Cambridge University), Lotte van de Pol (Freie Universität Berlin), Jürgen Schlumbohm (Max-Planck-Institut Göttingen) en Arianne Baggerman (Erasmus Universiteit Rotterdam). Ook de universiteiten van Bern, Groningen en Amsterdam zijn vertegenwoordigd. Het symposium vindt plaats in het kader van het onderzoeksproject 'Controlling time and shaping the self: education, introspection and practices of writing in the Netherlands 1750-1914', uitgevoerd aan de Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam.