De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
ons kenmerk: DL. 2005/583
datum: 18-03-2005
onderwerp: (Psychosociale) nood in agrarische sector TRC 2005/1080
Bijlagen:
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van het verzoek van de Vaste Kamercommissie voor LNV
doe ik u mijn reactie toekomen op de brief van het Contact Christen
Agrariërs (CCA). Ik heb veel waardering voor het werk van het CCA,
omdat het zich specifiek richt op de maatschappelijke en ethische
vragen waar agrariërs en andere betrokkenen bij de sector voor staan.
Het CCA doet dat via het bevorderen van ontmoeting, omdat alleen via
dialoog de agrariër zich begrepen en gewaardeerd zal kunnen voelen. In
mijn visie heb ik organisaties als het CCA hard nodig, omdat zij
verantwoordelijkheid nemen voor zo'n maatschappelijk belangrijke groep
als de agrariërs, die op meerdere manieren onder druk staat. Een
verantwoordelijkheid die nooit alleen door overheden, c.q. LNV is waar
te maken.
Vanaf het begin van mijn ministerschap heb ik de nadruk gelegd op
aandacht voor mensen in beleid en uitvoering. Ik heb al snel na mijn
aantreden als minister de getroffen MKZ-regio bezocht met de vraag wat
er nog nodig aan maatschappelijk werk was in het gebied. Bij het
uitbreken van de vogelpest heb ik aandacht gevraagd voor de psychische
impact en heb daar ook binnen het kabinet geld voor vrijgemaakt.
Rapporten naar aanleiding van de Aviaire Influenza (AI) evalueren de
LNV-aanpak ten aanzien van het sociaal-emotionele in relatie tot het
sociaal-economische tijdens dierziektebestrijding positief. Ik doel op
de 'Monitor organisatie psychosociale zorg naar aanleiding van AI
onder pluimvee' van Impact, op 'Vogelpest Epidemie 2003: gevolgen voor
de volksgezondheid' van het RIVM en IVP, op het onderzoek naar de
sociaal-emotionele begeleiding en psychosociale hulp bij
dierziektencrises van EC-LNV en op 'Met het oog op verandering, SEP
Vogelpest 2003-2004' van Odyssee.
Ik kies daarbij bewust voor een rol die aansluit bij die van mijn
collega van VWS. In principe is het aan de reguliere instellingen voor
gezondheidszorg om boeren ook psychisch te begeleiden. Het ligt niet
in de rede om daarnaast voor deze begeleiding structureel en separaat
als minister van LNV initiatieven te nemen.
Wel heb ik bij een aantal ontwikkelingen bewust gekozen om de
psychosociale aspecten mee te nemen. Ik heb nader onderzoek gedaan
naar de behoefte aan nazorg in het oostelijk MKZ-gebied en de vanuit
het gebied aangegeven kloof tussen hulpvraag en hulpaanbod. LNV en VWS
zoeken actief naar verbetering van de aansluiting tussen deze twee.
Ook in het Handboek communicatie bij crises LNV en in het Concept
beleidsdraaiboek Mond- en Klauwzeer wordt bewust aandacht gegeven aan
mogelijke psychosociale gevolgen. Bij de bespreking van de draaiboeken
zijn mensen en organisaties met aandacht voor het sociaal-emotionele
aspect uitgenodigd. In het subsidieproject Van crisis naar kans, dat
in 2005 wordt geëvalueerd, is hiervoor ook volop aandacht.
Een aantal acties is ingezet om nieuwe mogelijke interventies te
onderzoeken. Zo werkt mijn ministerie samen met VWS aan een
werkconferentie ten behoeve van sociaal-emotionele problematiek bij
agrariërs getroffen door dierziektecrisis, waarbij organisaties en
personen die hier hun verantwoordelijkheid innemen worden uitgenodigd.
Er wordt overlegd met pastoraal werk ZLTO en SEBA uit Limburg over hoe
het algemeen maatschappelijk werk toegankelijker kan worden gemaakt
voor agrariërs. Met het Instituut voor Psychotrauma (IVP) wordt
onderzoek voorbereid naar stress onder agrariërs. Ook is overleg
gaande met ZLTO (boeren en waardenproject) en Telos over de sociale
vitaliteit van agrariërs. Voorts wordt gezocht naar mogelijkheden om
de bestaande kaderregeling kennis en advies te benutten om ook
agrariërs die willen stoppen, te helpen bij de financiering van hun
plan. Ook wordt onderzocht of via de ESF-regeling EU-middelen benut
kunnen worden om boeren die willen gaan stoppen naar een volwaardige
nieuwe werkplek te begeleiden.
Verder refereert de brief van het Contact Christen Agrariërs (CCA) aan
ethische en morele dilemma's waar de agrariërs in hun functioneren als
mens en ondernemer mee te maken krijgen. Ook op dit terrein wordt
ambtelijk, meestal in overleg met VWS, gezocht naar adequate
ondersteuning. LNV en VWS zoeken naar een rol die waardeert en
mogelijk maakt dat er mensen en organisaties in de samenleving zijn
zoals het CCA die vanuit pastorale en/of levensbeschouwelijke
overwegingen hun verantwoordelijkheid nemen om anderen hierin bij te
staan.
De in deze brief genoemde activiteiten zijn een schets van mijn
huidige inzet. Het ministerie van LNV heeft, uiteraard binnen een
passende rolopvatting binnen de rijksoverheid, een open houding bij
signalen op dit terrein.
De minister van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit,
dr. C.P. Veerman
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit