Den Haag, 29 maart 2005
Spreektekst PvdA-fractievoorzitter Wouter Bos bij debat over akkoord coalitiepartijen
De aanpak van de coalitie zal er toe leiden dat de Nederlandse burger in 2010 nog steeds geen gekozen burgemeester heeft. Wij willen er aan mee werken dat die gekozen burgemeester er wel komt. Ik heb de heer Dittrich en ook de heer Balkenende mooie woorden horen zeggen over de behoefte aan draagvlak. In de brief met de afspraken staat dat voorstellen voor Bestuurlijke Vernieuwing bij een breed draagvlak gediend zijn. Ik bied u dat draagvlak aan. Wat de Partij van de Arbeid betreft heeft elke gemeente in Nederland in 2010 een gekozen burgemeester. Maar laten we in onze verkiezingsprogramma s schrijven hoe die burgemeester gekozen moet worden, door de gemeenteraad of door de bevolking, laten we daar een normaal debat over voeren en laten we vervolgens bij de formatie, wie daar ook aan tafel zit, de zaakjes beter regelen dan het deze keer is gegaan. Noch CDA, noch VVD had in de verkiezingsprogramma s van 2003 voorgesteld de burgemeester door de bevolking te laten kiezen. Ik daag u uit dat nu wel te doen en dan daar gewoon met elkaar tijdens de verkiezingscampagne over in debat te gaan.
Wij roepen de coalitiepartijen op om hun confrontatiestrategie te vervangen door een aanpak van consensus en draagvlak. Willen we dat Den Haag weer vervalt in geruzie en dat het onzeker is of er een gekozen burgemeester komt? Doe dan wat CDA, VVD en D66 voorstellen. Maar kiezen we voor overleg en draagvlak en willen we burgers de zekerheid bieden dat ze in 2010 linksom of rechtsom een gekozen burgemeester hebben? Neem dan ons aanbod serieus om er samen met u uit te komen.
1. Wat er precies op het gebied van het mediabeleid is afgesproken blijft erg onduidelijk. Ik hoop daar vandaag al vragend meer over te weten te komen. Het enige wat ik er de afgelopen dagen over geleerd heb is dat de publieke omroep straks geen amusement meer mag uitzenden maar dat Kopspijkers opinie is, Jantje Smit cultuur en Lingo educatief! Boer zoekt Vrouw zal dan ook wel een kwestie van cultuur zijn en ik durf zelf nog wel te verdedigen dat Love Letters over normen en waarden en dus over educatie gaat. Nog even en Den Haag Vandaag is amusement!
2. Als er één ding is wat deze episode heeft duidelijk gemaakt, dan is het dat de drie coalitiepartijen niets meer met elkaar gemeen hebben. Alles is tegen elkaar uitruilbaar. Alles valt af te kopen. De beproefde maar ook gefaalde methode van de Paarse kabinetten wordt gehanteerd: als er een probleem is, wordt het niet opgelost maar gecompenseerd. Wat gisteren nog een kroonjuweel was, is vandaag weggerelativeerd. Bestuurlijke Vernieuwing komt men niet uit, dus gaat men onderzoek doen. De burgemeester komt men niet uit dus kiest men voor een strategie waardoor het weer mis zal lopen. De omroepen komt men niet uit, dus neemt de staatssecretaris haar vlucht tot deze heronderhandeling in een poging er via de achterkamers nog iets van te maken.
Deze crisis is niet opgelost maar op zijn best uitgesteld.
En dus kwam bij een crisis die ging over Bestuurlijke Vernieuwing, opeens onderwijs en innovatie uit de hoge hoed, iets waarvan we eigenlijk allemaal vinden dat het belangrijk is en waarbij wij D66 zullen steunen in hun poging daar extra gelden voor vrij te maken. Maar als er dan toch heronderhandeld werd, zo vraag ik de heer Dittrich, waarom ging het dan niet over de natuur, het milieu, het energiebeleid, de Waddenzee, de toekomst van Borssele, een generaal pardon voor asielzoekers? Daar had D66 echt de koers van het kabinet kunnen veranderen!
3. Ik zei net dat de coalitiepartijen niets meer met elkaar gemeen hebben. Dat is niet waar. Though this be madness/yet there is method in it&.als we het dan toch over koningsdrama s hebben mag er wel een Shakespeare citaat in; Hamlet voor de kenners.
De coalitiepartners hebben wel degelijk iets met elkaar gemeen: een angst voor verkiezingen, een angst voor de kiezer. Niet alleen omdat er stelselmatig geprobeerd wordt, of het nu om de burgemeester of het omroepbestel gaat, zaken dicht te regelen voor een volgende periode zodat het niets uit maakt wat de kiezer er bij volgende verkiezingen over zegt. Maar ook als je gewoon kijkt en luistert naar wat er de afgelopen dagen door CDA, VVD en D66 in de pers gezegd werd, kun je niet anders dan concluderen dat de voornaamste drijfveer om het met elkaar eens te worden toch vooral is dat er geen verkiezingen mochten komen. Want dan zou de PvdA misschien wel profiteren. Een merkwaardig argument voor partijen die menen dat juist de Partij van de Arbeid van de kiezer de rekening gepresenteerd zal krijgen van de gang van zaken van de afgelopen weken. Als u dat werkelijk vindt en zoveel vertrouwen heeft in de juistheid van uw opstelling van de afgelopen dagen, als u met mij concludeert dat dit kabinet nauwelijks meer een gemeenschappelijke grondslag heeft anders dan dat men elkaar af en toe wat toe kan schuiven, dan zou juist u nu moeten staan trappelen om één en ander aan de kiezer voor te leggen.
Wij zijn er in ieder geval klaar voor.
Partij van de Arbeid