Centraal Bureau voor de Statistiek

Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht

6 april 2005
PB05-040

Laagste stijging opbrengst gemeentelijke heffingen sinds 1987

Uit de begrotingen van de gemeenten blijkt dat de opbrengsten van de gemeentelijke heffingen in 2005 stijgen met 4,9 procent. Dit is de laagste stijging sinds 1987. De totale opbrengst van de heffingen is begroot op 7,3 miljard euro. Doordat het Rijk de Zalmsnip heeft afgeschaft nemen de lasten voor huishoudens echter wel sterk toe. Dit blijkt uit cijfers van het CBS.

Geringe stijging OZB en reinigingsrechten De onroerendezaakbelastingen (OZB) leveren gemeenten dit jaar 3,5 miljard euro op. Dit is gemiddeld 4,0 procent meer dan in 2004. Voor gebruikers van gebouwen bedraagt de stijging 3,7 procent en voor eigenaren 4,2 procent. Vorig jaar bedroeg de stijging nog gemiddeld 6,8 procent. Gemeenten heffen reinigingsrechten om de uitgaven voor afvalinzameling en ­verwerking te bekostigen. De reinigingsrechten brengen in 2005 ruim 1,6 miljard euro op. Dit is 2,6 procent meer dan in 2004. Vorig jaar bedroeg de stijging nog 5,9 procent.

Rioolrechten stijgen fors
De rioolrechten zijn naar grootte de derde gemeentelijke heffing. Deze doelheffing stijgt wel fors, met 8,1 procent. Dit hangt zowel samen met hogere kosten van riolering als met het streven van gemeenten om een groter deel van deze kosten via de rioolrechten in rekening te brengen. Daarnaast is in enkele gemeenten rioolrecht (op)nieuw ingevoerd. In die gemeenten werd riolering voorheen bekostigd uit de OZB.

ln.... stijgen, nemen de lasten voor huishoudens wel sterk toe. Dit komt doordat Lastenverzwaring door afschaffen Zalmsnip Hoewel de opbrengsten van de gemeentelijke heffingen slechts beperkt sbc.... 300 miljoen euro gemoeid. De korting werd vooral verleend op de aanslag gemeenten met ingang van 2005 van het Rijk geen geld meer krijgen om de Zalmsnip uit te keren. De huishoudens lopen hierdoor een korting van 45,38 euro op de gemeentelijke heffingen mis. In totaal is met de Zalmsnip ongeveer OZB of de reinigingsrechten.
w
ww
CBS Persbericht PB05-040 pagina 1 van 4

Overige inkomsten en uitgaven dalen
Ondanks hogere opbrengsten uit heffingen dalen de totale inkomsten van de gemeenten. De daling hangt voor een groot deel samen met lagere uitgaven door afstoting van taken. Zo dalen de uitgaven voor onderwijs door de verzelfstandiging van scholen. Daarmee verdwijnen ook de rijksbijdragen voor deze scholen uit de gemeentelijke begroting. Ook bij de sociale voorzieningen treedt dit effect op, onder andere door de bundeling van enkele sociale diensten in openbare lichamen buiten de gemeente en door een andere bekostiging van de kinderopvang. Uitgaven en inkomsten op het terrein van de openbare orde en veiligheid nemen wel relatief sterk toe. Voor veel gemeenten is dit een speerpunt van beleid.
Gemeenten verwachten dit jaar 0,8 miljard euro minder te ontvangen uit het gemeentefonds. Dit hangt vooral samen met de afstoting van taken en het wegvallen van de rijksbijdrage ten behoeve van de Zalmsnip. Verder hebben gemeenten in 2004 de bijdrage te optimistisch geraamd.

Technische toelichting
Het CBS onderzoekt de door de gemeenteraad vastgestelde begrotingen. Niet in alle gevallen was de besluitvorming door de raad afgerond. In die gevallen is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de zogenoemde primitieve begrotingen, dit zijn de begrotingsvoorstellen die aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Wijzigingen die mogelijk optreden in de loop van deze besluitvormingstrajecten kunnen gevolgen hebben voor de hier gepresenteerde resultaten.
In dit persbericht zijn steeds de totale opbrengsten van de heffingen vermeld. Stijging van deze opbrengsten wil niet zeggen dat alle burgers hun lasten met dezelfde percentages zien stijgen. In de eerste plaats drukken de heffingen niet alleen op burgers, maar ook op bedrijven. Daarnaast is er geen sprake van uniforme belastingdruk doordat er grote verschillen bestaan tussen de verschillende gemeenten.
De heffingsopbrengsten 2005 zijn vergeleken met de bruto heffingsopbrengsten in 2004, dat wil zeggen de opbrengsten vóór aftrek van de kortingsmaatregelen (Zalmsnip) en kwijtschelding. Er is ook informatie beschikbaar over de uitsplitsing van belastingdruk naar grootte van gemeenten, naar regio en per individuele gemeente. Cijfers van 2004 kunnen zijn aangepast op grond van de meest recente gegevens. In de tabellen zijn de bijgestelde cijfers cursief aangegeven. Uitkomsten van het onderzoek zijn te vinden in StatLine, de database van het CBS op internet.
CBS Persbericht PB05-040 pagina 2 van 4

Tabel 1: Begrote opbrengsten van gemeentelijke heffingen Opbrengst Stijging t.o.v. 2004 2005 2004 mln euro % Totaal belastingen 3978 4162 4,6 Onroerendezaakbelasting van gebruikers 1485 1540 3,7 Onroerendezaakbelasting van zakelijk
gerechtigden 1871 1949 4,2 Hondenbelasting 48 50 5,9 Toeristenbelasting 106 112 5,8 Precariobelasting 63 75 19,4 Parkeerbelasting 373 403 8,1 Overige belastingen 33 33 -1,7 Totaal retributies 2973 3134 5,4 Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten 1592 1634 2,6 Rioolrechten 854 923 8,1 Bouwleges 342 379 10,6 Secretarieleges 184 198 7,5 Totaal 6951 7295 4,9 Bijgestelde cijfers zijn cursief weergegeven
Bron: CBS
CBS Persbericht PB05-040 pagina 3 van 4

Tabel 2: Begrote gemeentelijke lasten en baten per hoofdfunctie Lasten Baten Saldo 2004 2005 2004 2005 2004 2005 mln euro
Algemeen Bestuur 2548 2518 383 385 -2165 -2132 Openbare orde en veiligheid 1087 1209 128 162 -958 -1047 Verkeer, vervoer en waterstaat 4142 4172 1887 1913 -2255 -2259 Economische zaken 549 570 480 487 -69 -82 Onderwijs 4933 4800 3105 2914 -1828 -1886 Cultuur en recreatie 4052 4136 673 686 -3380 -3449 Sociale voorzieningen en
maatschappelijke
dienstverlening 12945 12648 8661 8557 -4284 -4090 Volksgezondheid en milieu 4177 4262 3233 3410 -944 -852 Ruimtelijke ordening en
volkshuisvesting 6457 6428 5814 5842 -643 -585 Financiering en algemene
dekkingsmiddelen (excl. saldo) 2081 1609 18218 17417 16137 15808 Saldo van de rekening van
baten en lasten 224 189 614 764 390 575 Totaal (voor bestemming) 43196 42539 43196 42539 0 0 Bijgestelde cijfers zijn cursief weergegeven
Bron: CBS

CBS Persbericht PB05-040 pagina 4 van 4


---- --