Centraal Bureau voor de Statistiek
Persbericht
6 april 2005
PB05-040
Laagste stijging opbrengst gemeentelijke heffingen sinds 1987
Uit de begrotingen van de gemeenten blijkt dat de opbrengsten van de
gemeentelijke heffingen in 2005 stijgen met 4,9 procent. Dit is de laagste
stijging sinds 1987. De totale opbrengst van de heffingen is begroot op 7,3
miljard euro. Doordat het Rijk de Zalmsnip heeft afgeschaft nemen de lasten
voor huishoudens echter wel sterk toe. Dit blijkt uit cijfers van het CBS.
Geringe stijging OZB en reinigingsrechten
De onroerendezaakbelastingen (OZB) leveren gemeenten dit jaar 3,5 miljard
euro op. Dit is gemiddeld 4,0 procent meer dan in 2004. Voor gebruikers van
gebouwen bedraagt de stijging 3,7 procent en voor eigenaren 4,2 procent.
Vorig jaar bedroeg de stijging nog gemiddeld 6,8 procent.
Gemeenten heffen reinigingsrechten om de uitgaven voor afvalinzameling en
verwerking te bekostigen. De reinigingsrechten brengen in 2005 ruim 1,6
miljard euro op. Dit is 2,6 procent meer dan in 2004. Vorig jaar bedroeg de
stijging nog 5,9 procent.
Rioolrechten stijgen fors
De rioolrechten zijn naar grootte de derde gemeentelijke heffing. Deze
doelheffing stijgt wel fors, met 8,1 procent. Dit hangt zowel samen met hogere
kosten van riolering als met het streven van gemeenten om een groter deel
van deze kosten via de rioolrechten in rekening te brengen. Daarnaast is in
enkele gemeenten rioolrecht (op)nieuw ingevoerd. In die gemeenten werd
riolering voorheen bekostigd uit de OZB.
ln.... stijgen, nemen de lasten voor huishoudens wel sterk toe. Dit komt doordat
Lastenverzwaring door afschaffen Zalmsnip
Hoewel de opbrengsten van de gemeentelijke heffingen slechts beperkt
sbc.... 300 miljoen euro gemoeid. De korting werd vooral verleend op de aanslag
gemeenten met ingang van 2005 van het Rijk geen geld meer krijgen om de
Zalmsnip uit te keren. De huishoudens lopen hierdoor een korting van 45,38
euro op de gemeentelijke heffingen mis. In totaal is met de Zalmsnip ongeveer
OZB of de reinigingsrechten.
w
ww
CBS Persbericht PB05-040 pagina 1 van 4
Overige inkomsten en uitgaven dalen
Ondanks hogere opbrengsten uit heffingen dalen de totale inkomsten van de
gemeenten. De daling hangt voor een groot deel samen met lagere uitgaven
door afstoting van taken. Zo dalen de uitgaven voor onderwijs door de
verzelfstandiging van scholen. Daarmee verdwijnen ook de rijksbijdragen voor
deze scholen uit de gemeentelijke begroting. Ook bij de sociale voorzieningen
treedt dit effect op, onder andere door de bundeling van enkele sociale
diensten in openbare lichamen buiten de gemeente en door een andere
bekostiging van de kinderopvang. Uitgaven en inkomsten op het terrein van
de openbare orde en veiligheid nemen wel relatief sterk toe. Voor veel
gemeenten is dit een speerpunt van beleid.
Gemeenten verwachten dit jaar 0,8 miljard euro minder te ontvangen uit het
gemeentefonds. Dit hangt vooral samen met de afstoting van taken en het
wegvallen van de rijksbijdrage ten behoeve van de Zalmsnip. Verder hebben
gemeenten in 2004 de bijdrage te optimistisch geraamd.
Technische toelichting
Het CBS onderzoekt de door de gemeenteraad vastgestelde begrotingen. Niet
in alle gevallen was de besluitvorming door de raad afgerond. In die gevallen
is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de zogenoemde primitieve
begrotingen, dit zijn de begrotingsvoorstellen die aan de gemeenteraad
worden voorgelegd. Wijzigingen die mogelijk optreden in de loop van deze
besluitvormingstrajecten kunnen gevolgen hebben voor de hier
gepresenteerde resultaten.
In dit persbericht zijn steeds de totale opbrengsten van de heffingen vermeld.
Stijging van deze opbrengsten wil niet zeggen dat alle burgers hun lasten met
dezelfde percentages zien stijgen. In de eerste plaats drukken de heffingen
niet alleen op burgers, maar ook op bedrijven. Daarnaast is er geen sprake
van uniforme belastingdruk doordat er grote verschillen bestaan tussen de
verschillende gemeenten.
De heffingsopbrengsten 2005 zijn vergeleken met de bruto
heffingsopbrengsten in 2004, dat wil zeggen de opbrengsten vóór aftrek van
de kortingsmaatregelen (Zalmsnip) en kwijtschelding.
Er is ook informatie beschikbaar over de uitsplitsing van belastingdruk naar
grootte van gemeenten, naar regio en per individuele gemeente.
Cijfers van 2004 kunnen zijn aangepast op grond van de meest recente
gegevens. In de tabellen zijn de bijgestelde cijfers cursief aangegeven.
Uitkomsten van het onderzoek zijn te vinden in StatLine, de database van het
CBS op internet.
CBS Persbericht PB05-040 pagina 2 van 4
Tabel 1: Begrote opbrengsten van gemeentelijke heffingen
Opbrengst Stijging
t.o.v.
2004 2005 2004
mln euro %
Totaal belastingen 3978 4162 4,6
Onroerendezaakbelasting van gebruikers 1485 1540 3,7
Onroerendezaakbelasting van zakelijk
gerechtigden 1871 1949 4,2
Hondenbelasting 48 50 5,9
Toeristenbelasting 106 112 5,8
Precariobelasting 63 75 19,4
Parkeerbelasting 373 403 8,1
Overige belastingen 33 33 -1,7
Totaal retributies 2973 3134 5,4
Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten 1592 1634 2,6
Rioolrechten 854 923 8,1
Bouwleges 342 379 10,6
Secretarieleges 184 198 7,5
Totaal 6951 7295 4,9
Bijgestelde cijfers zijn cursief weergegeven
Bron: CBS
CBS Persbericht PB05-040 pagina 3 van 4
Tabel 2: Begrote gemeentelijke lasten en baten per hoofdfunctie
Lasten Baten Saldo
2004 2005 2004 2005 2004 2005
mln euro
Algemeen Bestuur 2548 2518 383 385 -2165 -2132
Openbare orde en veiligheid 1087 1209 128 162 -958 -1047
Verkeer, vervoer en waterstaat 4142 4172 1887 1913 -2255 -2259
Economische zaken 549 570 480 487 -69 -82
Onderwijs 4933 4800 3105 2914 -1828 -1886
Cultuur en recreatie 4052 4136 673 686 -3380 -3449
Sociale voorzieningen en
maatschappelijke
dienstverlening 12945 12648 8661 8557 -4284 -4090
Volksgezondheid en milieu 4177 4262 3233 3410 -944 -852
Ruimtelijke ordening en
volkshuisvesting 6457 6428 5814 5842 -643 -585
Financiering en algemene
dekkingsmiddelen (excl. saldo) 2081 1609 18218 17417 16137 15808
Saldo van de rekening van
baten en lasten 224 189 614 764 390 575
Totaal (voor bestemming) 43196 42539 43196 42539 0 0
Bijgestelde cijfers zijn cursief weergegeven
Bron: CBS
CBS Persbericht PB05-040 pagina 4 van 4
---- --
Centraal Bureau voor de Statistiek