Ministerie van Algemene Zaken

Speech van de minister-president, mr. dr. Jan Peter Balkenende, opening Oogziekenhuis Rotterdam, 13 april 2005

Dames en heren.

'Oogchirurgen die als dansende faunen met mesjes goochelen, een snelle verpleegster op gympen die een brutale solo uitvoert en een koor moederlijke vrouwen dat geruststellende stemmen laat klinken'.

Die mooie woorden zijn niet van mij, maar van schrijfster Helga Ruebsamen. Haar partner onderging onlangs een staaroperatie. In dit ziekenhuis. En Helga moest mee. Na afloop verzucht zij dat:

'Het een perfecte voorstelling was. Ging het er in alle ziekenhuizen maar zo aan toe.'

Op de site van Het Oogziekenhuis Rotterdam staat dat dit ziekenhuis een 'Center of Excellence' is.
Een centrum van uitmuntendheid. Een ziekenhuis dat uitblinkt.

Dat vraagt wel wat. Van alle betrokkenen. Ik spreek enigszins uit ervaring. Want mijn dochter en mijn echtgenote maken gebruik van de diensten van dit ziekenhuis.

Het Oogziekenhuis Rotterdam doet bijvoorbeeld aan 'angstreductie', het wegnemen van angst bij patiënten. Zo moeten patiënten een begeleider meenemen. Een begeleider die óók in de OK aanwezig is. Chirurgen halen hun patiënt zelf op en na afloop van de operatie aan ze met hun patiënt op de foto. Camera's zijn toegestaan in de OK.

Patiënten respecteren de werkwijze van dit ziekenhuis. U bent voortdurend aan het vernieuwen. U deelt medische kennis én organisatorische ervaringen met collega's van andere ziekenhuizen. Ook in andere landen.

Het ziekenhuis deinst er niet voor terug vanzelfsprekendheden ter discussie te stellen. Het bestuur en het personeel van het ziekenhuis sluit de ogen niet voor de vraag: wat is een goed oogziekenhuis in deze tijd?

Er wordt met een open blik naar de rol van artsen en van verpleegkundigen gekeken. En steeds opnieuw wordt de vraag gesteld: 'wat verstaan we onder goede zorg?'

En door die bereidheid de traditie niet voor lief te nemen, blijft het ziekenhuis op het spoor van vernieuwing. Op medisch-technologisch vlak. Maar ook op organisatorisch gebied. Dat past natuurlijk helemaal binnen het idee van een kenniseconomie.

Dames en heren,

Een ziekenhuis is een plek waar mensen verblijven. Een soort hotel. Met bedden en boterhammen en badjassen en een bloemetje hier en daar.

Een ziekenhuis is het centrum van medisch handelen.

Maar het is ook een plaats waar zich hele ingewikkelde logistieke processen voltrekken. Patiënten. Personeel. Pillen. Poeders. Papieren. Ze komen en gaan. En moeten allemaal op het juiste moment op de juiste plek zijn.

En op al die verschillende lagen, laat u zich inspireren door goede vondsten van andere organisaties. U gaat bijvoorbeeld te rade bij andere sectoren. Bij ziekenhuizen in het buitenland. En bij het bedrijfsleven.

Neem de KLM.

U heeft veel geleerd van het reserveringssystemen van de KLM. U vergeleek een stoel met een bed in een polikliniek. En leerde dat u ook kon overboeken. Net als passagiers, komen patiënten ook wel eens niet opdagen. U heeft nu een veel efficiënter systeem voor het reserveren van bedden en zalen. Uw patiënten kunnen daarom veel sneller geholpen worden.

U vergeleek artsen met piloten. Dat deed men in Amerika - waar u uw licht opstak - ook. Dat inzicht leverde u onder andere de 'time-out'-procedure op. Een eenvoudige methode om fouten te voorkomen. Net voor een operatie komen alle betrokkenen bij elkaar. En lopen in één minuut met elkaar door, wie er wordt geopereerd, wat er precies gedaan moet worden, en door wie. Gevolgd door een check-check-dubbelcheck.

Inmiddels is dat een bijna normale procedure in alle ziekenhuizen. En worden er daardoor een stuk minder fouten gemaakt.

U keek ook eens goed naar de logistiek van een bedrijf als Albert Heijn. Daar worden veel goederen 'just-in-time' geleverd. Dat scheelt voorraadruimte. En overschotten van spullen die bederven.

Het ziekenhuis gebruikt dit principe nu ook. U hebt geen magazijnruimte meer. En toch hebt u alles zó in huis. Zonder veel administratieve rompslomp. Want de computer houdt bij wat er nodig is. En twee keer per week worden de afdelingen bevoorraad.

Of neem de franchisegedachte. Waarbij een algemeen ziekenhuis een soort oogheelkunde-shop start, die helemaal wordt gerund door de specialisten van het Rotterdams Oogziekenhuis.

Op die manier kunnen andere ziekenhuizen de beste oogheelkundige zorg aanbieden, zonder dat zij daar zelf alle investeringen voor hoeven te doen. Er wordt optimaal gebruik gemaakt van ieders kracht. En excellente zorg is zo bereikbaar voor veel méér mensen.

TPG Post - een bedrijf met enorm veel kennis op het gebied van logistiek - was erg te spreken over de manier waarop dit ziekenhuis haar processen inricht. En stelt Het Oogziekenhuis als voorbeeld voor anderen in de zorgsector.

Ook een zakelijk concept als 'stakeholder-management' is hier ingeburgerd. Het Oogziekenhuis is een echt stadsziekenhuis. De buurt is trots op het ziekenhuis. Het haalt de buurt omhoog. En u bent trots op de buurt. En investeert in goede relaties.

In huis gaat u ook zakelijk te werk. Toen de nieuwe behuizing van het ziekenhuis ter sprake kwam, bedacht u dat ook de inrichting moest bijdragen aan angstreductie.

U vroeg zich af in wat voor soort gebouwen mensen zich prettig voelen. Gebouwen die traditie uitstralen en tegelijkertijd innovatie. En u kwam uit bij musea. U hebt uw voordeel gedaan met de ervaringen die in die wereld zijn opgedaan met het inrichten van ruimte.

Het zijn stuk voor stuk voorbeelden van de uitmuntendheid van dit ziekenhuis. Voorbeelden ook die navolging verdienen. Voorbeelden van werkelijk innovatief gedrag. En waar ik erg blij van word als voorzitter van het Innovatieplatform.
Het Innovatieplatform buigt zich de komende tijd over innovatie binnen de Life Sciences. Ons motto is: innovatie is mensenwerk. Daarom kijken we niet alleen naar technologische ontwikkelingen. Maar ook naar mensen-kant. Naar ambities.

Naar organisatorische slagkracht. En naar samenwerking. De manier waarop u werkt in dit ziekenhuis bewijst dat ál die aspecten belangrijk zijn bij vernieuwing. En dat het dus ook werkt!

Die vernieuwende werkwijze levert u veel lof en bewondering op. Er wordt op alle fronten winst geboekt: tevreden patiënten, korte wachttijden, lagere kosten. In het nieuwe ziektekostenstelsel is het aan verzekeraars zorg in te kopen. Dat doen ze natuurlijk bij de beste, de snelste. Bij de aanbieder met de beste prijs/kwaliteit-verhouding. Uw ziekenhuis zal dan zeker in het oog springen.

Dames en heren.

Ik geloof dat het Rotterdams Oogziekenhuis zich met recht een Center of Excellence noemt. Het is een ziekenhuis dat in alle opzichten uitblinkt. En ik hoop dat u op de ingeslagen weg voort gaat.

Ik ga nu over tot de officiële opening van het nieuwe onderkomen van Het Rotterdams Oogziekenhuis.

Dank u.