Actuele informatie over land- en tuinbouw
AGRARISCHE HANDEL IN NEDERLAND EN DE WERELD
Henk Kelholt
De omvang van de wereldmarkt voor agrarische producten (inclusief vis, sierteelt en hout) toont de laatste
jaren weer een stijgende lijn. In 2003 werd voor USD 650 miljard geïmporteerd. Ten opzichte van het jaar
ervoor was dat een flinke stijging, met name als gevolg van de waardevermindering van de US dollar
tegenover andere belangrijke valuta. De grootste exporteurs zijn de Verenigde Staten, Frankrijk en
Nederland. De bruto-exportwaardes van Nederland en Frankrijk zijn ongeveer even groot, maar als het gaat
om de netto-exportwaardes (export minus import) dan is Nederland een stuk groter dan Frankrijk. De
belangrijkste importeurs van agrarische producten zijn Japan, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. De netto-
importwaardes van agrarische producten in 2003 bedroeg in deze landen respectievelijk USD 55, 21 en 14
miljard .
De Nederlandse agrarische handel
De waarde van de Nederlandse agrarische import in 2004 is ten opzichte van 2003 met 4% gestegen en
kwam uit op ruim 28 miljard euro (figuur 1). Het prijsniveau, berekend uit de waarde- en volumegegevens,
van het totale pakket geïmporteerde agrarische producten daalde in 2004 met 1,5%. De waardegroei komt
dus vooral door het grotere importvolume. Niet alle prijsniveaus lagen onder dat van 2003. Met name
granen, oliezaden, veevoeder(grondstoffen) en zuivelproducten vormden hierop een uitzondering. Bij de
agrarische export was er voor het totale pakket sprake van een prijsdaling van bijna 2%. Gecombineerd met
een flinke volumegroei leidde dit tot een verhoging van de uitvoerwaarde met 5,6%, tot ruim 49 miljard euro.
De prijsdaling van het totaalpakket agrarische producten wordt vooral veroorzaakt door lagere prijzen bij
sierteelt, groenten, eieren en dranken. De volumegroei is met name te danken aan de toegenomen export
van veevoeders en sierteeltproducten. De Nederlandse agrarische handel speelt zich vooral af met onze
buurlanden, waarbij Duitsland onze belangrijkste handelspartner is, zowel bij invoer als bij uitvoer (figuren 1
en tabel 1). De export naar onze oosterburen heeft een aantal jaren gestagneerd, maar in 2004 was er toch
weer een duidelijke groei. Bij de Nederlandse agrarische export is het EU-25-aandeel ruim 80%, bij de
importen is dat ongeveer 65%. Het aandeel van de per 1 mei 2004 toegetreden landen is nog bescheiden,
maar ook voor deze groep landen is er een duidelijke groei te zien (tabel 1).
Handelsoverschot toegenomen
Door de sterke groei van de Nederlandse export steeg het agrarische handelsoverschot in 2004 tot ruim 21
miljard euro. Het totale Nederlandse handelsoverschot nam in hetzelfde jaar toe van ruim 27 naar bijna 30
miljard euro. De agrarische handel neemt daarmee twee derde van het totale Nederlandse handelsoverschot
voor zijn rekening. Het saldo op de agrarische handels balans werd geheel gerealiseerd in de handel met de
andere EU-lidstaten (tabel 1). De im- en exportwaarde van agrarische producten met derde landen is vrijwel
in evenwicht. Bij de import uit derde landen bestaat de hoofdmoot uit oliezaden, veevoedergrondstoffen,
(tropisch) fruit, koffie- en cacaobonen. Bij de export naar derde landen zijn het vooral bewerkte producten,
zoals zuivel, dranken, koffie, thee, cacao(producten), veevoeders en sierteeltproducten. Een deel van de
Nederlandse agrarische export bestaat uit wederuitvoer van producten die eerst in Nederland zijn
geïmporteerd, bijvoorbeeld seizoensgebonden groenten en fruit, of zijn verwerkt tot andere producten,
bijvoorbeeld veevoeder.
LEI, Agri-Monitor, april 2005 pagina 1
Actuele informatie over land- en tuinbouw
Miljard euro
60
50
40
30
; ; ; 2000
2001
20
2002
10 ;
2003
2004
0
;;; ; ;;;;
; ;;;;;;; ;
;;;; ;
;
;;
Export agrarische Export agrarische Import agrarische Import agrarische
producten totaal producten naar ;;
producten totaal producten vanuit
Duitsland Duitsland
Figuur 1 De Nederlandse agrarische handel totaal en met Duitsland, in miljard euro
Bron: CBS, bewerking LEI-.
Tabel 1 Het belang van de verschillende landen(groepen) in de Nederlandse
agrarische handel, in miljard euro
export import saldo
Duitsland 2003 12,0 5,7 + 6,4
2004 12,8 6,2 + 6,6
Frankrijk 2003 5,2 2,4 + 2,8
2004 5,2 2,6 + 2,6
Verenigd Koninkrijk 2003 5,5 1,2 + 4,3
2004 5,7 1,2 + 4,5
België en Luxemburg 2003 5,0 4,2 + 0,8
2004 5,4 4,6 + 0,8
Italië 2003 3,3 0,6 + 2,7
2004 3,4 0,6 + 2,8
Overige EU-15 landen 2003 5,9 2,8 + 3,0
2004 6,2 2,9 + 3,3
Nieuwe lidstaten 2003 1,0 0,4 + 0,5
2004 1,3 0,7 + 0,6
Derde landen 2003 8,5 9,6 -1,1
2004 9,1 9,3 -0,2
Bron: CBS, bewerking LEI.
LEI, Agri-Monitor, april 2005 pagina 2