Ingezonden persbericht


PERSBERICHT

Eerste 16 universitair opgeleide gerechtelijke krijgen diploma

Op woensdag 27 april 2005 zijn de eerste 16 diploma's uitgereikt aan gerechtelijke deskundigen die de nieuwe opleiding aan de Univeristeit Leiden hebben gevolgd en geslaagd zijn voor het examen. De diploma's werden uitgereikt door de decaan van de rechtanfaculteit prof. Carel Stolker.

Het feit dat een PAO-opleiding wordt afgesloten met een examen waarvoor je moet slagen is uitzonderlijk. Doorgaans wordt volstaan met een deelnamecertificaat. Het diploma is er dan ook niet voor niets. De Universiteit Leiden opent een register van gediplomeerden, hetgeen rechters en advocatuur de mogelijkheid biedt om te putten uit een bestand van deskundigen die zijn toegerust om zo objectief mogelijk te rapporteren en ook nog kennis van de procesgang hebben.

Wat is belangrijk voor een rechter en wat wil hij waarom op welk moment weten? Zestien cursisten van de nieuwe PAO-opleiding tot Gerechtelijk Deskundige kunnen dat nu haarfijn vertellen. Op 27 april krijgen ze hun diploma.

Je zou denken dat ze het allemaal al wisten, de onafhankelijk deskundigen die regelmatig optreden in de rechtszaal:

Wat is de plaats van hun getuigenis in het geheel van de rechtsgang? En waarom laat de rechter in hun ogen belangrijke informatie buiten beschouwing? Maar gerechtelijk deskundige is geen beroep; zo'n deskundige heeft al een beroep. Hij is ict'er, forensisch onderzoeker of business valuator - dat is iemand die de waarde van bedrijven vaststelt. Op grond van zijn vakmatige deskundigheid roept de rechter, of de eisende of verdedigende partij een deskundige op om zijn licht over een zaak of een aspect daarvan te laten schijnen. Dat kan schriftelijk zijn of mondeling. Maar doordat de deskundige nauwelijks juridische kennis heeft verloopt de communicatie met de rechter niet optimaal. Cursist Jan Vis: 'Natuurlijk weet je wel iets maar het gaat om kennis die je hap-snap hebt opgedaan. Door zo'n opleiding doe je systematisch juridische kennis op en leer je de rode draad zien.'

Wederzijds belang
Om de wisselwerking tussen de rechterlijke macht en de deskundigen te bevorderen is een paar jaar geleden de Stichting Deskundigen en Rechtspleging (SDR) opgericht. Deze organiseert bijeenkomsten en lezingen waar beide groepen elkaar ontmoeten. De roep om een opleiding komt uit de SDR, vanuit de idee dat de rechtsgang erbij gebaat is dat de deskundige meer zicht krijgt op het juridisch kader waarbinnen de rechterlijke macht opereert.

Als de deskundige begrip heeft van de juridische context van een zaak, kan hij de vragen van de rechter adequater beantwoorden. Voor de rechter is het van belang dat de rapportage van de deskundige hem houvast geeft bij de beslechting van het geschil waarover hij moet oordelen.

De opleiding is er gekomen in de vorm van een juridische Postdoctorale (straks Postmaster) Academische Opleiding (PAO), ondergebracht bij de Universiteit Leiden. De cursisten krijgen in tien bijeenkomsten college over de hoofdlijnen van de werking van het privaatrecht, het strafrecht en het bestuursrecht. En over de plaats van hun schriftelijke en mondelinge rapportages in de rechtspraak op deze gebieden. Ook is een rol weggelegd voor Moot Court, de oefenrechtbank van de Leidse universiteit, zodat er ook echt kan worden getraind.

Eye opener
Ben Slijk is ict'er en weet al dat hij geslaagd is met een 8. Voor hem leverde de cursus enkele eye openers op. Bijvoorbeeld dat de rechter in een strafzaak aan waarheidsvinding doet maar dat is in een civiele rechtszaak niet het primaire doel. Daar gaat het er zuiver om wat de partijen met elkaar willen uitvechten; wat ze niet aandragen als twistpunt wordt ook niet in de zaak betrokken. Bijvoorbeeld: een consument gaat in de slag met een provider. Zijns inziens krijgt hij veel te hoge rekeningen. Als de provider het niet nodig vindt dat de rechter meeweegt dat de consument al veel eerder aan de bel had kunnen trekken doet de rechter dat ook niet. Al heeft de deskundige deze laksheid als wel van belang zijnd in zijn rapportage opgenomen.

Het examen van de opleiding heeft een levensecht karakter; de examencommissie heeft een rechter als voorzitter. De vorm van het examen is de beoordeling van een door de cursist geschreven rapportage op grond van een casus. De beoordeling steunt in belangrijke mate op de juridische kwaliteit van het rapport in relatie tot de vragen van de rechter, en op het uit de rapportage gebleken inzicht in het geschil.

Uitzonderlijk
Het feit dat een PAO-opleiding wordt afgesloten met een examen waarvoor je moet slagen is uitzonderlijk. Doorgaans wordt volstaan met een deelnamecertificaat. Het diploma is er dan ook niet voor niets. De Universiteit Leiden opent een register van gediplomeerden, hetgeen rechters en advocatuur de mogelijkheid biedt om te putten uit een bestand van deskundigen die zijn toegerust om zo objectief mogelijk te rapporteren en ook nog kennis van de procesgang hebben. De cursisten die zijn geslaagd krijgen op 27 april hun diploma uit handen van decaan Carel Stolker. Het examen is bepaald niet als een 'eitje' ervaren; de cijfers schommelen tussen de 6 en de 9 waaruit blijkt dat niet elke deskundige even vaardig optreedt als gerechtelijk deskundige.

Thomas Notenboom en Jan Vis hebben streven al langer naar meer objectiviteit in hun rol als gerechtelijk deskundige. Ze zijn business valuator bij een bedrijf dat niets anders doet dan dat: er is geen vervlechting met banken, accountancykantoren of andere ondernemingen die in de breedte opereren. Het volgen van de cursus is voor hen een volgende stap om hun objectiviteit, onafhankelijk en professionaliteit te benadrukken.

Multidisciplinair
In de PAO-cursus kwamen allerlei deskundigen samen. Peter Vos, mede-oprichter van SDR, universitair docent bedrijfseconomie en forensische accountancy aan de Universiteit Leiden en mede-initiator van de opleiding, vertelt dat daar aanvankelijk wel discussie over is geweest. Cursist Jan Vis: 'Dat multidisciplinaire aspect kun je zien als een kwestie van need of nice. Geeft het meerwaarde of is het vooral leuk om ook andersoortige gerechtelijk deskundigen te ontmoeten? Voor mij was het nice.' Ben Slijk ervoer de samenloop van disciplines juist wel als meerwaarde omdat het zijn blik verbreedde. 'Maar wilt u nog een punt van kritiek op de cursus horen? De cursus bevatte wel wat veel theorie, waardoor er voor praktische vragen niet altijd voldoende tijd beschikbaar was. Volgens Peter Vos is de opleidingsorganisatie zich hiervan bewust wordt de opleiding aangepast.

In september gaat de opleiding tot Gerechtelijk Deskundige opnieuw van start.

==============================