HAAGS JURISTEN COLLEGE
Grote stijging persoonlijke faillissementen
Grote stijging faillissementen met hoofdelijke aansprakelijkheid
Toch heeft de overheid de Engelse Limited als veiligste rechtsvorm 10
jaar lang tegengewerkt.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft onlangs zorgelijke
cijfers gepubliceerd: met meer dan 9.000 faillissementen in 2004 is
het record van 1981 gebroken, toen Nederland in een diepe economische
crisis verkeerde. 1% van alle bedrijven is in 2004 failliet gegaan.
Met een stijging van zo'n 20% zijn de grootste klappen gevallen onder
eenmanszaken en vennootschappen onder firma. Omdat de ondernemer in
deze rechtsvormen hoofdelijk aansprakelijk is, betekent een
faillissement meteen ook het faillissement van het hele
gezinshuishouden.
Met 340.000 eenmanszaken en 124.000 vennootschappen onder firma telt
Nederland bijna drie keer zoveel rechtsvormen met hoofdelijke
aansprakelijkheid dan rechtsvormen met beperkte aansprakelijkheid,
waaronder vooral de 171.000 BV's. Hoewel duizenden ondernemers hun
eigen huis, hun inboedel en hun spaartegoeden riskeren, is een BV voor
veel kleinere bedrijven eenvoudigweg te duur. De kapitaaleis van EUR
18.000, het
antecedentenonderzoek en de extra boekhoudkosten duwen veel kleinere
ondernemers noodgedwongen in eenmanszaak of VoF.
Het vrije verkeer van rechtspersonen binnen de Europese Unie echter
heeft
een laagdrempelig alternatief voor de BV gebracht. De Engelse BV of
Private Limited Company stelt Nederlandse ondernemers in staat om een
bedrijf op te bouwen zonder hun privé-vermogen in de waagschaal te
leggen. In de Inspire Art-zaak, een proefproces dat is uitgelokt door
het Haags Juristen College, heeft het Europese Hof van Justitie
geoordeeld dat de Limited op hoofdpunten dezelfde rechten heeft als de
BV en hieraan gelijk behandeld moet worden.
Den Haag ziet nu ook in dat de BV-wetgeving verouderd en rigide is en
heeft beloofd die nu te hervormen naar het model van de Engelse
Limited.
Het Haags Juristen College is trots en verheugd dat zijn
internationaal
baanbrekende rechtszaak tot deze grondige herziening van het
Nederlandse
vennootschapsrecht heeft geleid. Toch heeft Toine Manders van het
Haags
Juristen College nog een appeltje met de staat te schillen. 'Kijk nu
naar
die faillissementscijfers van het CBS. Als de overheid de Limited niet
had gediscrimineerd met haar Wet op de Formeel Buitenlandse
Vennootschappen uit 1995, hadden tienduizenden persoonlijke
faillissementen voorkomen kunnen worden. Terwijl de politiek van te
voren wist dat die wet geen stand zou houden voor de Europese rechter.
Ik vind dit onzorgvuldig bestuur. De overheid heeft geen goede
belangenafweging gemaakt en erkent dat nu zelf de facto. Want de
meeste argumenten die destijds tegen de Limited in stelling werden
gebracht, gooit de overheid in haar nieuwe BV-ontwerp nu zelf
overboord, met name de crediteurenbescherming.'
Het feit dat het aantal faillissementen onder BV's in 2004 juist is
gedaald, geeft onder meer aan dat de bescherming van
rechtspersoonlijkheid schuldeisers afschrikt om te snel een
faillissement aan te vragen. De hoofdelijke aansprakelijkheid bij
eenmanszaak en VoF is als een open deur waar dikwijls met
disproportioneel geweld binnen wordt gegaan. Niet alleen curatoren
maken hier ongecontroleerd misbruik van, dankzij hun wettelijke
monopolie in het faillissementsrecht. Juist ook de fiscus heeft met
zijn aangescherpte invorderingsbeleid grotelijks bijgedragen aan de
groei van het aantal faillissementen. Manders: 'We hebben heel wat
ondernemers aan tafel gehad met een levensvatbaar bedrijf en een trouw
nageleefde
schuldenregeling, die zijn kapot gemaakt door wettisch en
kleingeestig
opererende belastingambtenaren. Terwijl multinationals met
instemming
vooraf van de belastinginspecteur miljarden aan belasting kunnen
ontwijken.
Door dit ruling-beleid geldt Nederland, althans voor buitenlandse
ondernemingen, welhaast als een belastingparadijs. Geen wonder dat
de
legitimiteit van het belastingrecht onder burgers en bedrijven
achteruitholt.'