Federale regering Belgie
Verhofstadt - Ratificatie van de Europese grondwet
(2005-05-19)
Persdienst van de Eerste Minister
Ratificatie van de Europese grondwet. Interventie van de Eerste
Minister. Kamerdebat, 19 mei 2005
Ik verheug mij in de aanwezigheid van de ambassadeurs van de andere
lidstaten. Dit is een getuige van onze lotsverbondenheid en draagt
mijn waardering weg.
Ten tweede verheugt het mij ten zeerste dat de Kamer op een positieve
wijze is ingegaan op de uitnodiging van de Regering om aan de
ratificatie van de Europese Grondwet prioriteit te geven en ervoor te
zorgen dat België door vroegtijdig te ratificeren een positief signaal
uitzendt. Ik druk de stellige hoop uit dat de parlementaire
vergaderingen van de Gewesten en Gemeenschappen eenzelfde belang
zullen hechten aan een spoedige ratificatie.
Wij stemmen ten volle in met de Europese Grondwet. Het is de
uitdrukking van ons geloof in de noodzaak van een verdere Europese
integratie.
Op heden hebben een zevental landen de grondwet geratificeerd
(Hongarije, Litouwen, Slovenië, Italië, Griekenland, Slovakije en
Spanje). Rond het einde van deze maand wordt verwacht dat Oostenrijk
en Duitsland deze groep zullen vervoegen en we kijken hoopvol naar de
referenda die binnen een paar weken in Frankrijk en Nederland zullen
worden gehouden.
Het zou ons bedroeven dat het resultaat van zovele inspanningen die
werden geleverd sedert de oprichting van de groep van Laken teniet zou
worden gedaan.
We mogen niet vergeten dat wat nu voorligt - en sta me toe om de term
Europese Grondwet te gebruiken - een unicum is.
Het voorbereidende werk van de groep van Laken heeft de aanzet gegeven
tot de verklaring van de Europese Raad van Laken die op haar beurt de
Europese Conventie heeft opgericht.
Op een innovatieve wijze werd een constituerende oefening gehouden
waarbij gans Europa werd betrokken : de vertegenwoordigers van de
parlementen van de nationale lidstaten, de Europarlementsleden, de
vertegenwoordigers van de regeringen en de verschillende Europese
instellingen. Er werd intensief gewerkt en nog breder geconsulteerd.
De transparante wijze waarop de Conventie is verlopen, mag als
baanbrekend worden beschouwd. Het resultaat van de Conventie overtrof
vrijwel alle verwachtingen. Het heeft op een doordringende wijze de
werkzaamheden van de Intergouvernementele conferentie beïnvloed en een
precedent geschapen voor toekomstige verdragsaanpassingen.
Ik breng hulde aan al degenen en in de eerste plaats aan de voorzitter
en de vice-voorzitters die van de Conventie een succes hebben gemaakt
en de taak van de IGC hebben verlicht.
Het resultaat, de Europese Grondwet zoals nu voorligt, beveel ik ten
stelligste ter ratificatie aan. Hij beantwoordt in grote mate aan de
ambitie die we ons van in het begin hadden gesteld.
Wie had geloofd een paar jaar terug dat we effectief een grondwet voor
de Europese Unie zouden realiseren ? Dat het Grondrechtencharter zou
worden geïntegreerd in het grondwettelijke verdrag ? Dat de
pijlerstructuur, ontstaan uit de compromissen van Maastricht zou
worden uitgewist ? Dat de functie van Europese Minister van
Buitenlandse Zaken zou worden gecreëerd ? Dat de band met de nationale
parlementen zou worden aangehaald en aldus er een nieuwe toets zou
worden ingevoerd om de subsidiariteit te controleren ? Dat de
bevoegdheden van het Europees Parlement verder zouden worden
uitgebreid via voornamelijk de uitbreiding van de
medebeslissingsmethode ? En dat er, ook na de bij sommigen verguisde
'pralinentop' op vlak van defensie verdere belangwekkende vooruitgang
zou worden geboekt ? En dit met inbegrip van vormen van versterkte
samenwerking. Dat er voor de wankele compromissen van Nice betere
oplossingen zouden worden gevonden ten einde te komen tot een
democratische en meer werkbare besluitvorming in de Raad en de
samenstelling van de Europese Commissie ? Tegelijk werden de
wetgevende instrumenten drastisch vereenvoudigd.
M.a.w. een groot deel van onze ambitie is beloond geworden. Niet op
alle punten natuurlijk. Het ware mooier geweest dat er nog meer
gekwalificeerde meerderheid werd voorzien met name op vlak van
fiscaliteit en sociaal beleid. Het ware beter geweest dat er
makkelijker methodes werden uitgewerkt om bepaalde onderdelen, met
name het deel over de beleidsdomeinen, aan te passen. Het ware ook
wenselijk geweest een sterkere impuls te geven om de Unie van de
nodige autonome financiële middelen te voorzien. Toekomstige
onderhandelingen over de financiële perspectieven zouden erdoor
vergemakkelijkt worden.
Maar het belangrijkste is gevrijwaard en werd versterkt ; met name een
Europese Unie waar de communautaire methode werd gevrijwaard en waar
de Europese Unie wordt klaargestoomd om werkbaar te blijven gedurende
de komende decennia. Zonder enige twijfel moeten we erkennen dat met
deze Grondwet de Unie democratischer, efficiënter en transparanter zal
worden. Niemand kan dit betwisten. Degene die dit doet heeft het
verkeerd begrepen of is van slechte wil.
Waarom dan nog de vragen en twijfels ? Waarom nog de opstoot van
kritiek ?
Ik kan begrijpen dat de symboolwaarde die schuilgaat achter de
terminologie grondwet of achter het invoeren van nieuwe symbolen voor
de Unie voor sommigen onvoldoende is. Ik kan ook begrijpen dat de
uitbreiding bij sommigen voor pleinvrees zorgt. Tevens is het zo dat
de Unie niet « wezenlijk » zal veranderen de eerste dag nadat de
Grondwet in voege treedt. Het effect zal niet zo tastbaar zijn zoals
met het invoeren van de Euro of het afbreken van de grenzen. Maar met
het verstrijken van de tijd zal blijken dat de Europese landen hechter
samenwerken, dat de instellingen tegen hun taak opgewassen zijn en dat
de burgers en ondernemingen een meerwaarde hebben aan deze Europese
Unie die een antwoord kan bieden aan vragen die de nationale grenzen
overschrijden. Vandaar ook dat de informatiecampagne (op radio, in
kranten en tijdschriften, via website en postkantoren) die binnen een
aantal dagen van start zal gaan, haar nut heeft.
Er is immers een verdere pedagogische aanpak nodig om in alle
sereniteit de inhoud van de grondwet uit te leggen en de waarde en
betekenis van de grondwet in de praktijk om te zetten.
Over de betekenis en de inhoud van deze grondwet is al heel wat
gezegd. Terecht en onterecht. Juist en volledig naast de kwestie. Er
wordt in sommige landen aan informatie en desinformatie gedaan.
Sommige bedenkingen bij het Europese gebeuren, zij het uitbreiding of
socio-economische ontwikkelingen worden aan de Grondwet toegedicht,
daar waar deze in feite louter en alleen voortspruiten uit de vroegere
beslissingen of het gevolg zijn van de huidige wetgeving.
Er wordt gespeculeerd over een mogelijk alternatief. Een plan B.
Zouden we niet beter af zijn zonder deze grondwet en bij een 'neen'
een beter resultaat in een nieuwe onderhandeling kunnen bereiken ?
Eerlijk gezegd, ik ben overtuigd van niet. Er is geen alternatief of
plan B. Een heronderhandeling zou ongetwijfeld niet tot andere en
betere oplossingen leiden. Het opbreken van het verdrag zou het
moeizaam gevonden evenwicht tussen kleine en grote lidstaten, tussen
nieuwe en oude, tussen progressieve en conservatieve, tussen lidstaten
die meer de communautaire en zij die meer de intergouvernementele toer
willen opgaan, aan diggelen gooien.
De Grondwet zorgt immers voor een kader dat de Europese Unie en haar
lidstaten de mogelijkheden zal bieden zich verder te ontwikkelen. Het
is geen eindpunt, maar een nieuw begin. Dit resultaat in vraag
stellen, is vragen om problemen, is smeken om achteruitgang. Het zou
Europa verzwakken. Het zou voor paralysie zorgen. Het zou de
vooruitgang die we nu boeken ook voor wat betreft het
sociaal-economische, ongedaan maken. En België weet waarover het
praat, want we hebben ons steentje hiertoe bijgedragen onder andere
met het bekomen van de horizontale sociale clausule en de introductie
van een juridische basis voor de diensten van algemeen belang.
Het komt natuurlijk aan elke lidstaat toe om volgens de eigen
procedures een beslissing tot goedkeuring te nemen. Dit respect moeten
we opbrengen. Maar met uw instemming heden, ben ik ervan overtuigd dat
U een juiste beslissing zal nemen die inspirerend kan werken voor
andere lidstaten. Ik dank U.