23-05-2005
Jaarb oek 2004 Nationale Monitor Geestelijke Gezondheid; Persoonlijkheidsstoornissen mogelijk behandelbaar

Utrecht, 23 mei 2004. Mensen met persoonlijkheidsstoornissen werden lange tijd gezien als onbehandelbaar. Sinds kort bestaan er voor enkele psychotherapeutische behandelingen aanwijzingen dat ze werken voor persoonlijkheidsstoornissen. Dat geldt vooral voor de cognitieve gedragstherapie bij de antisociale persoonlijkheidsstoornis, en dialectische gedragstherapie bij de borderline
persoonlijkheidsstoornis.

Dit blijkt uit het Jaarboek 2004 van de Nationale Monitor Geestelijke Gezondheid van het Trimbos-instituut, dat door de minister van VWS is aangeboden aan de Tweede Kamer. Het Jaarboek beschrijft helder en beknopt de meest recente stand van zaken rond een aantal psychische stoornissen. Naast de borderline stoornis en de antisociale persoonlijkheidsstoornissen wordt in het Jaarboek 2004 van de NMG ook uitgebreid aandacht besteed aan de autismespectrum stoornissen, de posttraumatische stress-stoornis (PTSS) en de specifieke fobie.

De antisociale persoonlijkheidsstoornis (ASP) komt vooral voor bij mannen tussen 20 en 40 jaar. Zij tonen in hun gedrag een diepgaand gebrek aan achting voor de rechten van anderen, en zijn onverschillig voor de gevolgen van hun vaak gewelddadig gedrag. Er is een duidelijk verband met criminaliteit. Van de gedetineerden in Nederlandse gevangenissen lijdt meer dan de helft aan ASP. Belangrijkste doel van de behandelingen is het aanleren van woedebeheersing. Er zijn inmiddels enkele cognitief-gedragstherapeutische methoden ontwikkeld waarmee de agressie daadwerkelijk vermindert. Over de effecten van medicijnen bij mensen met ASP is nog niet zo veel met zekerheid te zeggen.

In Nederland lijden naar schatting 100.000 mensen aan de borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS). Deze stoornis komt bij mannen en vrouwen evenveel voor. Mensen met BPS zijn grillig in hun relaties, zelfbeeld, en emoties. Ze zijn daarnaast erg impulsief, wat zich kan uiten in suïcide-pogingen. Uiteindelijk overlijdt 1 op de 10 mensen met BPS door zelfdoding. De dialectische gedragstherapie is een gestructureerde vorm van cognitieve gedragstherapie. Deze interventie blijkt te leiden tot een vermindering van suïcidaal gedrag.

De Nationale Monitor Geestelijke Gezondheid is ontstaan op initiatief van het ministerie van VWS en voorziet beleidsmakers en professionals in de gezondheidszorg van actuele, betrouwbare wetenschappelijke informatie over de geestelijke volksgezondheid en de geestelijke gezondheidszorg. Het is een instrument om de kwaliteit van de geestelijke gezondheidszorg in Nederland te verbeteren. De NMG wordt gecoördineerd door het Trimbos-instituut, en ondersteund door een Wetenschappelijke Raad onder voorzitterschap van prof. dr. Paul Schnabel. De teksten van het Jaarboek 2004 staan - evenals die van de eerdere jaarboeken (met aandacht voor onder meer schizofrenie, depressie, ADHD en dementie) - op de website van het Trimbos-instituut www.trimbos.nl , onder de knop Psychische stoornissen; informatie voor professionals.

Nationale Monitor Geestelijke Gezondheid. Jaarboek 2004. Dr. C. Schoemaker, prof dr. C. de Ruiter. Uitgave: Trimbos-instituut. Utrecht 2004. Te bestellen via www.trimbos.nl/producten of via 030-2971180, bestelnummer AF 0556, prijs 20 Euro.