Televisiebeelden van nine-eleven en de tsunami als elegisch-subliem
Afscheidscollege Wijsbegeerte
vrijdag 27 mei 14.00 uur
Prof. dr. M.S.G.K. van Nierop, hoogleraar Filosofie van kunst en cultuur: Huivering en klacht over een esthetica van het elegisch-sublieme.
Maarten van Nierop gaat in zijn afscheidscollege in op een aspect van de aanval op de Twin Towers op nine-eleven en van de tsunami van Kerstmis 2004. Hierbij stelt hij onze ervaringen van destijds centraal: toen de gruwelijke gebeurtenissen plaatsvonden, hebben wij als toeschouwers op afstand gefascineerd naar de televisiebeelden gekeken. Voor zulke ervaringen van huiveringen vermengd met een zeker, soms schuldbewust genoegen, hadden esthetici in de achttiende eeuw intense belangstelling. Datgene waarop die gemengde ervaringen gericht waren duidden ze aan met termen als the sublime (Edmond Burke) en das Erhabene (Immanuel Kant). Ze dachten daarbij vooral aan de overweldigende dreiging van orkanen, de oceaan, vulkanen, maar ook aan de grootse afmetingen van bijvoorbeeld piramides en grote kerkgebouwen. Dit alles voor zover we op afstand van zulke sublieme zaken kunnen genieten, zonder zelf echt bedreigd te worden. De televisiebeelden van nine-eleven en de tsunami zou men ook subliem kunnen noemen, indien dat woord tegenwoordig in de omgangstaal niet de betekenis zou hebben van fantastisch . Daarom stelt Van Nierop voor om in zulke gevallen de huivering te verbinden met de klacht van de elegie en te spreken over het elegisch-sublieme . Deze term geldt volgens hem dan ook voor de holocaust in de elegieën van Nelly Sachs en Paul Celan.
Universiteit van Amsterdam.
Meer informatie over de items in deze agenda kunt u krijgen bij de afdeling Persvoorlichting, tel. 020 - 525 2695, e-mail:
Universiteit van Amsterdam