Technische Universiteit Delft
Public-private partnerships
26 april 2005 door M&C
Intreerede van prof.dr. J.P.M. Groenewegen: "Designing markets in infrastructure"
27 mei 2005 | 15:00:00
plaats: Aula TU Delft
Prof.dr. J.P.M. Groenewegen | Faculteit Techniek, Bestuur en Management
Designing markets in infrastructure
Infrastructuren (telecom, energie, water, transport) waren in handen van de
overheid. In veel landen zijn de afgelopen decennia bijna alle
infrastructuren geliberaliseerd (private ondernemingen mogen ook de diensten
aanbieden), gedereguleerd (minder overheidbemoeienis) en geprivatiseerd
(staatseigendom overgedragen in private handen). Doel? Vergroting van de
efficiëntie.
Deze ontwikkelingen betekenen een grotere rol voor markten ( transacties worden meer door middel van contracten gecoördineerd) en een nieuwe rol voor de overheid (regulering door NMa, OPTa, DTe). Dat het resultaat niet altijd positief is blijkt o.a. uit de rapportage over de Betuwelijn en de HSL-Zuid. Enorme overschrijdingen van het budget, een overheid die met de risico's zit opgescheept en uitblijven van kostenbesparende en innovatiebevorderende contracten (zogeheten Design en Construct contracten).
De verklaring moet worden gezocht in het onzorgvuldig ontwerpen van markten: concurrentie komt niet automatisch tot stand door het openen van markten, efficiënte contracten worden niet automatisch tussen partijen afgesloten als er meer autonomie en minder regulering is, of wanneer de overheid voor een specifieke vorm kiest zoals in het geval van de 'publieke-private partnerships' en doelstellingen van innovatie worden niet automatisch gerealiseerd door middel van liberalisering en privatisering.
In de oratie worden de voorwaarden besproken waaraan een efficiënte markt in
infrastructuren moet voldoen. Het gaat dan niet alleen om het precies
formuleren van de doelstellingen door de overheid, het creëren van een
marktstructuur met voldoende concurrentie, transparante tenderprocedures,
maar vooral ook van het scheppen van een situatie waarin partijen met nieuwe
contractvormen kunnen experimenteren, waarin 'trial and error'
mogelijk is, waarin partijen kunnen leren van gemaakte fouten en waarin
inderdaad 'publiek-private partnerships' kunnen ontstaan en geen
loopgravenoorlog, zoals in bijvoorbeeld het geval van de HSL-Zuid.