2005
Geluid van vliegverkeer beïnvloedt de
leesprestatie van kinderen 3 juni 2005
De leesprestatie van basisschoolkinderen is gemiddeld minder goed bij
hogere geluidsniveaus van vliegverkeer op school. Bij lage
geluidsniveaus
heeft ongeveer 9% een relatief lage score op een leestest. Door geluid
van vliegverkeer zijn er in de omgeving van Schiphol naar schatting 50
tot 3.000
(0,1 2,5%) bovenbouwleerlingen extra met een relatief lage score op
een leestest. Circa 3.400 (2,9%) kinderen in de bovenbouw geven aan
ernstig gehinderd te zijn door het geluid van vliegverkeer op school.
De relatie tussen geluid van vliegverkeer en bloeddruk is niet geheel
eenduidig.
Dit zijn de belangrijkste bevindingen uit het tot dusver grootste
onderzoek naar de effecten van geluid van vlieg- en wegverkeer. Het
onderzoek is verricht onder 2.844 basisschoolkinderen in de omgeving
van drie Europese vliegvelden. Het RIVM voerde deze studie in
Nederland uit, als onderdeel van de Gezondheidskundige Evaluatie
Schiphol, in samenwerking met TNO Voeding en het Cito.
Het onderzoek laat voor het eerst zien dat bij geluidsniveaus zoals
die rond Schiphol voorkomen effecten optreden op het zogenoemd
cognitief functioneren. De effecten zijn echter relatief klein van
omvang. Naast het effect van geluid van vliegverkeer op de
leesprestatie blijkt dat bij hogere geluidsniveaus van vliegverkeer de
score op een test van het lange termijn geheugen gemiddeld lager is.
Ook blijken de kinderen meer fouten te maken op een aandachtstest. In
de literatuur zijn er aanwijzingen dat het effect van geluid van
vliegverkeer op lezen verdwijnt zodra de geluidsbelasting vermindert.
Het percentage ernstige hinder hangt sterk samen met de geluidsniveaus
van vliegverkeer. Kinderen reageren wat betreft hinder op een
vergelijkbare manier op geluid van vliegverkeer als hun ouders.
De relatie tussen bloeddruk en geluid van vliegverkeer is onduidelijk:
in Nederland is de bloeddruk hoger bij hogere geluidsniveaus van
vliegverkeer; in Engeland is dat niet zo. Voor de verschillen tussen
de twee landen is op basis van het onderzoek geen goede verklaring te
geven. Ook de wetenschappelijke literatuur geeft geen duidelijk beeld.
Daarom kan aan deze resultaten geen eenduidige conclusie worden
verbonden. Op basis van het onderzoek zijn effecten niet uit te
sluiten, maar de gevonden verschillen zijn klein.
Geluid van wegverkeer had in Nederland geen effect op de leestest en
op de hinderbeleving. Op geheugen- en aandachtstesten werden
tegengestelde effecten gevonden: kinderen van basisscholen met hogere
geluidsniveaus door wegverkeer scoren juist beter dan kinderen van
basisscholen met lagere geluidsniveaus door wegverkeer. Verder scoren
deze kinderen wat minder op taken die veel aandacht kosten. Ook op de
bloeddruk werd geen effect van geluid van wegverkeer gevonden.
In totaal zijn 2.844 leerlingen van 9 en 10 jaar van 89 basisscholen
rond de vliegvelden Amsterdam-Schiphol-Airport, Heathrow-Airport
(Londen) en Madrid-Barajas getest voor het onderzoek. In Nederland
namen 763 kinderen op 33 scholen aan het onderzoek deel. De testen
omvatten een leestest en diverse geheugen- en aandachtstesten, die
allemaal klassikaal zijn afgenomen. Van een deel van de Nederlandse
kinderen werden ook computertesten afgenomen. Daarnaast vulden de
kinderen een vragenlijst in over de door hen ervaren geluidshinder. In
Nederland en Engeland werd ook de bloeddruk gemeten.
GES-KADER
Deze studie is uitgevoerd in het kader van het meerjarige
onderzoeksprogramma Gezondheidskundige Evaluatie Schiphol (GES). Het
onderzoeksprogramma wordt gecoördineerd (en deels uitgevoerd) door het
RIVM, in samenwerking met andere onderzoeksinstituten en
universiteiten. Het doel van GES is om beter inzicht te krijgen in de
gezondheidstoestand van mensen die in de omgeving van Schiphol wonen.
Sinds 1996 zijn verkennende studies uitgevoerd naar het gebruik van
slaapmiddelen en medicijnen voor de luchtwegen, het geboortegewicht,
en ziekenhuisopnames voor hart- en vaatziekten en
luchtwegaandoeningen. Tevens is onderzoek uitgevoerd naar
luchtwegaandoeningen bij kinderen, naar hinder, ervaren gezondheid,
medicijngebruik, risicobeleving en woontevredenheid, en naar de
luchtkwaliteit van woningen. De rapportages van deze onderzoeken zijn
beschikbaar via de website van het RIVM (www.rivm.nl). De GES wordt
gefinancierd door de Ministeries van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieu, van Verkeer en Waterstaat, en van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport. Ook de Europese Unie draagt bij aan de
internationale onderdelen van het onderzoeksprogramma.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is het
kennisinstituut van de overheid op het gebied van volksgezondheid en
milieu. Het RIVM telt ruim 20 centra en laboratoria en werkt
voornamelijk in opdracht van de ministeries van VWS, VROM en LNV en
van internationale organisaties als de Europese Unie, de Verenigde
Naties en de WHO. Het RIVM brengt jaarlijks honderden rapporten en
adviezen uit. Het RIVM is gevestigd in Bilthoven en heeft ruim 1500
medewerkers.
naar het rapport
Postbus 1, 3720 BA Bilthoven, T:030-2749111, F:030-2742971
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu