Meer informatie: dienst Interne en Externe Communicatie, tel. 071-5273282
Persbericht NSCR (Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en
Rechtshandhaving) en Universiteit Leiden
2 juni 2005
Strafrechtspleging te weinig zichtbaar
Het Nederlandse strafrechtssysteem is niet erg zichtbaar, toegankelijk
en begrijpelijk. Weinig mensen gaan naar zittingen toe. Steeds meer
zaken onttrekken zich aan de publieke waarneming omdat ze door politie
of openbaar ministerie worden afgedaan. Er is wetgeving in de maak die
de behandeling van strafzaken nog onzichtbaarder zal maken. Zowel
bezoekers van de publieke tribune als journalisten vinden strafzaken
vaak niet goed te begrijpen. Mr.dr. Marijke Malsch, senior onderzoeker
bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving(
NSCR) en prof.dr.mr. Hans Nijboer, Leids hoogleraar Bewijs en
bewijsrecht, verdiepten zich in de openbaarheid van de
strafrechtspleging in Nederland. Op vrijdag 3 juni a.s. verschijnt
De zichtbaarheid van het recht: openbaarheid van de
strafrechtspleging.
Wettelijk is vastgelegd dat iedereen zittingen en uitspraken kan
bijwonen. In de media verschijnen veel verslagen over strafzaken. Het
zou ondenkbaar zijn dat de strafrechtspleging zich geheel in het
geheim zou afspelen. In De zichtbaarheid van het recht tonen Malsch en
Nijboer aan dat de strafrechtspleging voor een belangrijk deel echter
niet goed zichtbaar is. Zaken die op een openbare zitting worden
behandeld, zijn vaak niet goed te volgen voor publiek en pers.
Rechterlijke instanties verspreiden op steeds ruimere schaal
informatie over de rechtspraak. Op www.rechtspraak.nl worden vonnissen
gepubliceerd. Er zijn diverse brochures beschikbaar binnen gerechten.
Er zijn afdelingen voorlichting gekomen en informatie over strafzaken
is nu verkrijgbaar via persrechters en communicatieadviseurs. De
landelijke dagen bij de gerechten worden druk bezocht door het
publiek. Er is binnen de Rechterlijke Macht in toenemende mate
aandacht voor klanvriendelijkheid en een goede bejegening. Deze -
positieve - ontwikkelingen zijn echter niet voldoende voor een
openbaar en transparant strafrechtssysteem.
Malsch en Nijboer geven een overzicht van de ontwikkelingen in de
openbaarheid van de Nederlandse strafrechtspraak. Zij bespreken de
historische wortels en theoretische principes, en gaan in op de manier
waarop openbaarheid in de strafrechtspraktijk vorm krijgt. Voldoet de
Nederlandse strafrechtspraktijk aan de criteria voor een Ideale
Rechtbank? Wie bezoeken zittingen? Hoe verstaanbaar, zichtbaar en
begrijpelijk is de behandeling van zaken ter zitting? Hoe verspreiden
de persvoorlichters bij de gerechten informatie over zaken, en hoe
doen de media hiervan verslag? Ook gaan zij in op recente
ontwikkelingen in de wetgeving die de afdoening van strafzaken nog
verder in de richting van politie en openbaar ministerie schuiven, en
dus aan het zicht van het publiek onttrekken.
De gebrekkige zichtbaarheid van de rechtspraak kan negatieve gevolgen
hebben voor legitimiteit en vertrouwen in de rechtspraak. Een
rechtspraak die niet open en transparant is en waar burgers niet bij
betrokken worden, kan op den duur leiden tot verlies aan vertrouwen en
legitimiteit. Eigenrichting kan daardoor bevorderd worden.
Informatie:
Mr.dr. Marijke Malsch, tel. 071- 5278514, e-mail
Mr.dr. Marijke Malsch werkt bij het Nederlands Studiecentrum
Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR). Dat werd in 1992 opgericht
op initiatief van het Ministerie van Justitie en de Nederlandse
Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Het NSCR is in Leiden
gevestigd en geniet de gastvrijheid van de Universiteit Leiden.
Recensie-exemplaren bij Kluwer, tel. 0570- 647645, e-mail