Rijksuniversiteit Groningen

Opinie 21: `Luistercamera's bevorderen de privacy'

In Groningen zijn onlangs twee van de achttien toezichtcamera's in het uitgaanscentrum tijdelijk van microfoons voorzien. De proef moet aantonen dat geluid een belangrijk hulpmiddel is in de preventie van criminaliteit en handhaving van de openbare orde. Dat de microfoons ten koste gaan van de privacy, bestrijdt Tjeerd Andringa, onderzoeker bij Kunstmatige Intelligentie. In tegendeel zelfs: "Luistercamera's bevorderen de privacy".

De toezichtcamera's in het centrum van Groningen worden bekeken door politieagenten, de zogenaamde `uitkijkers'. Ze zijn geoefend in het vroegtijdig signaleren van problemen in de stad, van fietsdiefstal tot vechtpartijen. Zwaar werk, vindt Andringa: "Ze zijn van donderdag tot en met zaterdag 's avonds en 's nachts op zoek naar iets wat er vaak niet komt. Dat is erg vermoeiend. En als ze in de grote hoeveelheid beelden eens iets missen, en de boel loopt wel uit de hand, dan krijgen ze nog op hun donder ook".

Trammelant

Reden genoeg om de uitkijkers een handje te helpen. De microfoons aan de toezichtcamera's geven gevallen van verbale agressie door aan de uitkijkers. Student kunstmatige intelligentie Mark Huisman onderzocht welke kenmerken in het geluid hiervoor geschikt zijn. Behalve geschreeuw dat boven het achtergrondgeluid uitstijgt, blijkt er een tweede indicator te zijn van trammelant. Andringa: "Als iemand heel boos of geïrriteerd is, verschuift zijn stemgeluid. De persoon spreekt met veel opwinding, hij spant al zijn spieren en dus ook de stembanden. Dit kunnen de microfoons oppikken".

De detectie van een gespannen situatie wordt automatisch doorgegeven aan de uitkijkers. Ze krijgen als het ware een `tikje op de schouder'. Het signaal zegt: kijk even naar monitor vijf, want daar gebeurt iets interessants. Slechts een kwart van de meldingen blijkt vals alarm, bijvoorbeeld een hond die onder de microfoon staat te blaffen, of een ambulance die met loeiende sirenes langsrijdt. De andere driekwart is wél de moeite waard. "Zo wordt de aandacht van de uitkijkers vooral getrokken als het zinvol is."

Meer privacy

Juist hierin ligt de reden dat de privacy met geluidsdetectie toeneemt en niet verder onder druk komt te staan. In de praktijk hebben de uitkijkers niet veel `ingrijpmomenten' en kunnen ze dus ongestoord kijken wat u en ik op een terras aan het drinken zijn en welke kledingwinkels we bezoeken. "Als je geluidsdetectie toevoegt, hoef je alleen op kritische momenten te kijken en is het `meekijkeffect' van de uitkijkers dus veel kleiner." Een tweede aspect dat de privacy volgens Andringa in elk geval niet verder aantast, is dat geluid er niet op gericht is mensen te identificeren. Het registreert alleen óf er iets gebeurt, niet wie wat doet.

In de toekomst zou een geluidssysteem op alle camera's het werk van de uitkijkers veel efficiënter kunnen maken. De camera's kunnen in verbinding staan met de politiemeldkamer, die altijd bezet is door agenten. Alleen in het geval van een agressieve situatie, of een potentieel probleem in de binnenstad, worden de dienstdoende agenten gewaarschuwd en kunnen ze collega's op pad sturen. "Ze zullen niet veel incidenten missen", zegt Andringa. "In de praktijk blijkt dat bijna elk incident begint met een scheldpartij. En die kunnen de microfoons feilloos registreren, waarna het mogelijk is om in te grijpen voor het uit de hand loopt."

Curriculum Vitae

Tjeerd Andringa studeerde natuurkunde aan de RUG tot 1991. Daarna was hij mede-oprichter van de opleiding Technische Cognitiewetenschap, later Kunstmatige Intelligentie genoemd. In 2002 promoveerde Andringa op een onderzoek naar de analyse van geluid in termen van samenhangende delen die van een enkele bron komen.

In lijn met dit onderzoek zette hij al in 1999 het aan de RUG gelieerde bedrijf Sound Intelligence op, dat de resultaten uit geluidsonderzoek toepast in de praktijk, bijvoorbeeld in producten voor het detecteren van gemiste alarmsignalen, passerende vliegtuigen en verbale agressie. Andringa is nu onderwijsdirecteur van Kunstmatige Intelligentie.

Informatie:

dr. Tjeerd Andringa, tel: (050) 363 65 77, e-mail: t.andringa@ai.rug.nl