UMCG presenteert onderzoeksrapport "Betaalt de donor de rekening?"
Onderzoekers doen aanbevelingen om positie levende leverdonor te
verbeteren
24 juni 2005 Orgaandonatie staat in het middelpunt van de
belangstelling, vooral door het tekort aan donoren en dus aan organen.
Om toch zoveel mogelijk kinderen een levertransplantatie te kunnen
bieden, wordt er gekeken naar de mogelijkheid om een volwassene een
deel van de lever af te laten staan aan een kind. Meestal is dit de
vader of moeder. Het UMCG heeft nu onderzoek gedaan naar de
verzekeringstechnische en financiële randvoorwaarden voor leverdonatie
door een levende donor. In het onderzoeksrapport worden (financiële)
knelpunten benoemd en aanbevelingen gedaan om de positie van deze
donoren te verbeteren. Zo vinden de onderzoekers het belangrijk dat de
potentiële donor, naast informatie over medische risicos en
complicaties, ook geïnformeerd wordt over de mogelijke financiële
gevolgen van leverdonatie. Want die zijn niet gering. Op vrijdag 24
juni wordt het onderzoeksrapport aangeboden aan de Raad van Bestuur
van het UMCG.
De beslissing om een deel van de lever te doneren heeft ook gevolgen
voor de ziektekostenverzekering, de levensverzekering, de hypotheek en
de arbeidsverhoudingen met de werkgever. Verzekeraars,
geldverstrekkers en de werkgever lopen als gevolg van de keus voor
vrijwillige donatie een groter (financieel) risico.
De donor is, in tegenstelling tot de ontvanger, niet ziek, maar wordt
in ieder geval tijdelijk ziek vanwege de donatie-operatie. De donor
heeft dus ziektekosten en inkomensverlies, waarvan de omvang moeilijk
te voorspellen is. Verzekeringen dekken normale ziektekosten en
inkomstenderving, maar orgaandonatie bij leven kan de vergoeding door
de verzekeraar beïnvloeden en de mogelijkheden om nieuwe verzekeringen
af te sluiten beperken.
Een donor die (aanvullende) verzekeringen wil aangaan of verlengen,
kan hierbij problemen ondervinden. Om dit te ondervangen, wordt
aanbevolen om een wettelijke vangnetconstructie te creëren. Ook het
eigen risico en de no-claim in de nieuwe Zorgverzekeringswet kunnen
remmend werken op donatie. De onderzoekers pleiten ervoor levende
donoren hiervoor te compenseren of een uitzondering op deze regelingen
te maken. In het rapport benoemen de onderzoekers nog meer financiële
en verzekeringstechnische gevolgen voor de donor. Natuurlijk kunnen
niet alle knelpunten op dit gebied worden weggenomen. Wel is het zo
dat een structurele financiële achteruitgang van een mogelijke donor
de toch al zware beslissing om tot leverdonatie over te gaan verder
bemoeilijkt. De overheid zou dergelijke knelpunten zoveel mogelijk
moeten oplossen, aldus de onderzoekers.
Leverdonatie door levende donor
Ieder mens heeft één lever. Iemand van wie de lever onvoldoende of
niet meer werkt komt, indien er geen donorlever beschikbaar is, op
termijn te overlijden. Gezien het huidige Nederlandse tekort aan
donoren die na overlijden hun organen en weefsels voor
transplantatiedoeleinden ter beschikking stellen, wordt er gezocht
naar alternatieven. Leverdonatie bij leven is zon alternatief. Hierbij
wordt bij een volwassen persoon, meestal de ouder, een deel van de
lever uitgenomen en bij een kind geïmplanteerd. Dit is mogelijk omdat
de lever de unieke eigenschap heeft om, indien er een deel van het
orgaan wordt weggenomen, weer uit te groeien tot een volledige lever.
Dit heet regenereren. Ook het getransplanteerde deel kan weer
uitgroeien tot een volledige lever.
Leverdonatie is niet zonder risico. Potentiële donoren moeten rekening
houden met een periode van drie tot zes maanden om volledig van de
operatie te herstellen. Bovendien kunnen bij 25 tot 50 procent van de
donoren complicaties optreden. Zon 4 procent van de donoren blijkt na
een jaar het werk nog niet te kunnen hervatten. Het overlijdensrisico
van de donor is 0,1 procent. Over de effecten op langere termijn is
nog weinig bekend, omdat deze mogelijkheid vrij nieuw is.
Drieledig onderzoek
Omdat leverdonatie door een levende donor nieuw is, wil het UMCG alle
facetten van deze vorm van orgaandonatie belichten en de mogelijke
consequenties in kaart brengen. Het onderzoek is opgedeeld in drie
delen: er wordt een meerjarig (financieel-economisch)
haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd, de medisch-ethische aspecten worden
getoetst en nu zijn ook de verzekeringstechnische en financiële
consequenties voor de levende leverdonor in kaart gebracht. Het
onderzoek is een samenwerking van het UMCG, zorgverzekeraar Menzis en
Nysingh Advocaten en Notarissen en is onder leiding van prof. mr.
Hubben uitgevoerd. Het College voor zorgverzekeringen was de
opdrachtgever en heeft het onderzoek deels gefinancierd.
Contactpersoon: Bureau Voorlichting van het UMCG, bereikbaar op
telefoonnummer (050) 361 22 00.
Academisch Ziekenhuis Groningen